Muhammad Al Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Sotib olish tamoyillari fani Amaliy ish- 3 Mavzu

Marketing strategiyalari va uni amalga oshirish jarayonlari:
Marketing o’rganilayotgan bozor turlari , jarayon va bosqichlariga ko’ra juda kop
turlarga va strategiyalarga bo’linadi:

7. Marketing miks (inglizcha: Marketing mix; baʼzan 4Ps deb ham yuritiladi) biznesdagi boshlangʻich modelni tasvirlochi termindir. 4Ps ingliz tilidagi toʻrtta soʻz, Product (mahsulot), Price (narx), Place (joylashuv) va Promotion (targʻibot)larning hammasi „P“ harfidan boshlanish sababidan „4Ps“ yoki „Marketing Mix“ deb yuritiladi. Marketologlar tomonidan Marketing miksga „maqsadli bozorda marketing rejalarini muvaffaqiyatli amalga oshirishda biznes egalari tomonidan qoʻllaniladigan marketing qurollar toʻplami“ -deb ham taʼrif beriladi. Marketing miks elementlarini toʻgʻri joylashtirish va shunga koʻra faoliyat olib borishda korxona marketing boshqaruvchilari zimmasiga masʼuliyat yuklaydi. Marketing miks elementlarining toʻgʻri joylashuvi kompaniyaning muvaffaqiyatli marketingida muhim rol oʻynaydi:^[4]

1. 
   kuchli tomonlarni rivojlantirish va kuchsiz tomonlardan voz kechish
   
2. 
   raqobatbardoshlikni va kompaniyaning moslashuvchanligini kuchaytirish
   
3. 
   korxonaning ichki boʻlimlarini bir-biri bilan uzviy yaqin faoliyat olib borishini taʼminlash.
   

Marketing 4P va AIDA:
Adidas kompaniyasining marketing 4P modeli quyidagilardan iborat:
1. Mahsulot (Product): Adidas sport jihatidan keng mahsulotlar yaratadi,
lekin uning eng mashhur mahsuloti sport jihatidan tayyorlangan poyafzali
ayollar. Hozirgi kunda Adidas dunyodagi ikkinchi eng katta sport poyafzal
markasi.
2. Narx (Price): Adidas mahsulotlari uchun premium narxlar belgilaydi.
Mahsulotlar yuqori darajadagi mijozlarga mo’ljallangan. Yuqori narxlar
yuqori darajadagi mijozlarni mahsulotning yuqori sifatli ekanligiga
ishonishga undaydi.
3. Joy (Place): Adidas mahsulotlarini 160 dan ortiq mamlakatlarda
sotadi. Kompaniya o’zining savdo do’konlari, elektron tijorat platformalari
va uchinchi tomon savdo sherikliklari orqali global tarmoq orqali ishlaydi,
bu esa mijozlariga yetkazib berish uchun mustahkam tarqatish tarmog’i
yaratadi.
4. Reklama (Promotion): Adidas mahsulotlarini reklama qilish uchun turli xil
vositalardan foydalanadi, shu jumladan, billboardlar, televizion reklamalar, jurnal reklamalar va ijtimoiy tarmoq reklamalari. Shuningdek, Adidas
mahsulotlarini reklama qilish uchun turli mashhur shaxslar va sport
chempionlari bilan hamkorlik qiladi.
Bu strategiyalar Adidas kompaniyasini uning ozgaruvchan boshlanishlaridan
Forbesning 2020 yildagi Eng Qiymatli Kompaniyalar ro’yxatiga kiritishga yordam
berdi.
NIKE kompaniyasining AIDA modeli:

8. Marketing kommunikatsiyalari reklama, aksiyalar, sotish, brending, kampaniyalar, tadbirlar va onlayn reklamalarni oʻz ichiga oladi.^[3] Marketing kommunikatsiyalari jamoatchilikka brendni tanitish yoki tushuntirish va brend nimani taklif qila olishi haqidagi aniq tasavvurga ega boʻlishiga imkon beradi. Brend haqida xabardorlik birinchi bosqich boʻlib, unda isteʼmolchi raqobatchilarga nisbatan korxonaning brendni afzal koʻra boshlaydi. Rivojlanayotgan texnologiya va texnikalar bilan mijozlarning bundagi bevosita ishtiroki amalga oshadi. Mahsulot ishlab chiqish va brendni ilgari surishda isteʼmolchilarning oʻz fikrlari va gʻoyalarini eʼtiborga olish orqali amalga oshiriladi. Muvaffaqiyatli brending amaliyoti oʻz ichiga tashkilotning missiyasi, qarashlari, biznes qadriyatlari va marketing dasturini qadrlaydigan maqsadli auditoriyani qamrab oladi.
Reklama marketing kommunikatsiyalarining kichik, ammo muhim bir qismidir. Marketing kommunikatsiyalari jamlanmasi maqsadli auditoriyaga aniq va doimiy xabar yetkazish uchun ishlatilishi mumkin boʻlgan vositalar toʻplamidir. 4ta asosiy ta’sir ko’rsatish vositasidan iborat:

1. 
   Reklama
   
2. 
   Targ;ibot
   
3. 
   Sotishni rag’batlantirish
   
4. 
   Shaxsiy sotuvlar
   
5. 
   Homiylik (sponsoring)
   

6. Mahsulot joylashtirish (product-placement)
7. Ko‘rgazmali tadbirlar (yarmarka,kim oshdi savdo va h.k)

I