Buyruqlar to'plamining arxitekturasi (ISA) - bu buyruqlar to'plamining tarkibi va imkoniyatlari, buyruqlar to'plamining (IC) umumiy ko'rinishi va unga bog'liq bo'lgan protsessor mikroarxitekturasi dasturchi nuqtai nazaridan tushuniladi. Ko'p jihatdan aynan NC arxitekturasi kompyuterning arxitekturasini umuman "... dasturchi nuqtai nazaridan kompyuterning mavhum tasviri" deb izohlaydi
Tarixiy jihatdan XX asrning 70-yillarida paydo bo'lgan birinchi mikroprotsessorlar nisbatan sodda buyruqlar tizimiga ega bo'lib, bu integral mikrosxemalarning kichik imkoniyatlari bilan izohlangan. Integral sxemalarning integratsiya darajasi oshgani sayin, MP ishlab chiquvchilari buyruqlar tizimini kengaytirib, buyruqlarni yanada funksional, "semantik yuklangan" qilishga harakat qildilar. Bu, xususan, ikkita ko’rsatkich bilan izohlanadi - birinchi navbatda, dasturlarni joylashtirish uchun xotirani tejash, ma'lumotlar uchun ko'proq xotira qoldirish, ikkinchidan, protsessor kristallidagi murakkab buyruqlarni ularning dasturiy ta'minotiga qaraganda tezroq amalga oshirish qobiliyati.
Natijada, katta buyruqlar to'plamiga ega protsessorlar paydo bo'ldi va bu buyruqlar ko'pincha juda murakkab bo’lgan edi. Keyinchalik, ushbu ishlab chiqaruvchilar CISC (Complete Instruction Set Computer) dan (to'liq buyruqlar to'plamiga ega bo'lgan kompyuter) foydalanishga o’tadilar. CISC protsessorlarining odatiy misollari Intel va uning raqobatchilarining x86 protsessorlari (shuningdek, Motorola 68K va boshqalar) bo’la oladi.
Unumdorlikni oshirish uchun ishlab chiqaruvchilar qat'iy boshqaruv mantiqidan foydalanishni boshladilar, bu kristallarning muntazamligi va murakkabligiga ta'sir qiladi (tartibsiz kristallar ishlab chiqarishda texnologik jihatdan unchalik rivojlanmagan). Kristallda ROM va CASH uchun ozgina joy qoldi. Bundan tashqari, tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, kompilyator ishlab chiqaruvchilari va dasturchilari juda ko'p murakkab buyruqlardan foydalanmaydilar, qisqa buyruqlar ketma-ketligini ishlatishni afzal ko'rishadi. Ishlab chiquvchilar sodda va texnologik jihatdan rivojlangan protsessor tushunchasiga nisbatan biroz orqada - sodda va qisqa buyruqlarga asoslanib ishlab chiqarishga yaqinlashdilar.
