Mühazirə Elmi tədqiqatın əsas məqsədləri. Fənnin vəzifələri, tarixi və

Abstraktlaşdırma  -  (latınca  -  yayındırmaq)  -  yayındırma  metodudur  və 
konkret  əşyalardan  ümumi  anlayışlara  və  inkişaf  qanunlarına  keçməyə 
imkan verir. O, iqtisadi tədqiqatlarda perspektiv planlaşdırma üçün tətbiq 
olunur  ki,  bu  zaman  keçmiş  period  zamanı  müəssisələrin  işini 

---

 
 
öyrənməklə,  gələcək  period  üçün  müvafiq  sahənin  və  ya  regionun 
inkişafı proqnozlaşdırılır. 
Konkretləşdirmə  -  əşyaların,  abstrakt  metoddan  fərqli  olaraq,  bütün 
özünəməxsusluğu 
nəzərə 
alınmaqla  həyata  keçirilən  tədqiqat 
metodudur. Burada əşyaların vəziyyəti, onların mövcudluğunun müəyyən 
şərtləri daxilində və tarixi inkişafı da nəzərə alınır. 
Məsələn,  hər  hansı  bir  sahənin  inkişafı  perspektivləri,  yeni  texnika  və 
texnologiyaların tətbiqi əsasında konkret hesablamalara,əmək və maddi 
resursların balanslaşdırılmasına və s. amillər nəzərə alınmaqla müəyyən 
edilir. 
Sistem analizi  -  tədqiqat  obyektinin,  sistemi  əmələ  gətirən  elementlər 
toplusu  kimi  öyrənilməsi.  Elmi  tədqiqatlarda  ona,  obyektin  sistem  kimi 
özünü  aparmasına,  onun  işləməsinə  təsir  göstərən  bütün  amillər  nəzərə 
alınmaqla baxılır. 
Bu  metod  istehsalat  birliklərinin  və  ümumilikdə  sahənin  fəaliyyətinin 
kompleks  öyrənilməsində  və  xalq  təsərrüfatının  inkişaf  meyllərini  təyin 
edərkən geniş tətbiq olunur. 
Təssüf  ki,  elmi  tədqiqatlarda  sistem  analizinin  tətbiqinin  vahid 
metodikası  hələlik  yoxdur.  Tədqiqatlar  təcrübəsində  o,  aşağıdakı 
metodikalardan istifadə edilməklə tətbiq olunur: 
- 
əməliyyatların  tədqiqi  nəzəriyyəsi  prosedurları,  hansılar  ki,  tədqiqat 
obyektlərini kəmiyyətcə qiymətləndirməyə imkan verir; 
- 
qeyri-müəyyənlik şəraitlərində obyektləri tədqiq etmək üçün sistemin 
analizi; 
- 
Sistemotexnika, 
mürəkkəb 
sistemlərin 
işləməsi 
prosesində 
layihələndirilmələri  və  sintezi  də  daxil  olmaqla  (AİS-nin,  texnoloji 
proseslərin  və  s.  layihələndirilməsi  və  iqtisadi  effektivliyinin 
qiymətləndirilməsi).