Mühazirə Kimyəvi kinetikanın mahiyyəti. Kimyəvi reaksiyanın sürəti və ona təsir edən

Həlledicinin dəyişdirilməsi metodu dispers mühitin tərkibi və
xassələrinin dəyişdirilməsinə əsaslanır hər hansı maddənin məhlulu
qarışdırılmaqla tədricən həmin maddənin həll olmadığı mayeyə əlavə edilir.Bu
zaman həll olan maddənin molekulları kondesnləşərək kolloid hissəciklər əmələ
gətirir.Bu üsulla kükürd ,fosfor, kanifol, antrasen və digər maddələrin spirtdəki
məhlullarını suya tökməklə onların hidrozollarını almaq mümkündür.
Kolloid məhlulların təmizlənməsi metodları.Kolloid məhlullar
müxtəlif metodlarla ,xüsusən də kimyəvi reaksiyaların köməyi ilə alındıqda
zollarda onların davamlılığını azaldan çoxlu miqdarda elektrolit olur.Yüksək
davamlı sistemlər almaq və onların xassələrini öyrənmək üçün zolları həm
elektrolitlərdən, həm də digər kiçikmolekullu qarışıqlardan təmizləyirlər.Bu
məqsədlə aşağıdakı metodlardan istifadə olunur.
Dializ.Bu metod T.Qrem tərəfindən təklif olunmuş (1871) tarixən ilk
təmizləmə metodudur.Ən sadə dializatorun sxemi şəkil 8.2 –də verilmişdir.
Təmizlənən kolloid məhlul(1)təmiz həlledici (2)ilə yarımnüfuzetdirici arakəsmə
ilə (membranla )ayrılmış qaba tökülür.Yarımnüfuzetdirici (yəni molekullar və
ionları keçirən dispers faza hissəciklərini isə keçirməyən )membran kimi
perqament ,sellafon , kollodium ,keramik filtrlər və digər incəməsaməli
materialalrdan istifadə olunur.diffuziya nəticəsində kiçikmolekullu qatışıqlar
xaric məhlula təmiz həllediciyə keçir.
Dializin mənfi cəhəti,onun çox vaxt tələb etməsidir.Ona görə də dializi
intensivləşdirmək üçün membranın səthini artırmaq, təmizlənən kolloid məhlulun
miqdarını azaltmaq ,xarici mayeni fasiləsiz dəyişmək və temperaturu artırmaq
lazımdır.
Elektrodializ. Elektrodializ elektrik cərəyanından istifadə etməklə dializ
prosesinin sürətləndirilməsidir.Bu prosesi həyata keçirmək üçün istifadə olunan
qurğu elektrodializator adlanır.
Sadə elektrodializator iki membranla ayrılmış üç kameradan ibarətdir.Orta
kamerayaa təmizlənən kolloid məhlul doldurulur.Yan kameralara sabit cərəyan
mənbəyindən qidalanan elektrodlar yerləşdirilir və həmin kameralardan fasiləsiz

---

---

olaraq təmiz həlledici axıdılır.Elektrik sahəsinin təsirilə orta kameradan katod

kamerasına isə anionlar köçürülür.Orta kameradakı kolloid məhlul qısa müddətdə
duzlardan təmizlənir.