Mühazirə toplusu Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

partlaması (bütün ondan yaranan nəticələrlə) qaçılmazdır. Qaz nümunəsi balonu 

---

qızdırmadan götürmək lazımdır (bunun üçün xüsusi buxarla qızdırma və 
buxarlandırma nəzərdə tutulur). 
Mayeləşdirilmiş aqresiv qazların balonlarda uzun müddət saxlanması daha 
təhlükəlidir. Qazda olan nəmlik (hətta normaya uyğun olduğu halda) çox 
saxlandıqda qazla reaksiyaya girib əlavə qaz formalı birləşmə əmələ gətirməklə 
balonda təzyiqin artmasına səbəb olur. Eyni zamanda nəmliyin təsirindən balonun 
iç divarında (divarın iç üzündə) yeyilmə (karroziya) baş verir və sifon borusu 
(karroziya məhsulu ilə) tutulur. Artıq təzyiqi belə balondan çıxarmaq olmur və 
balon partlayır. Ona görə də balonların uzun müddət maye qazlarla saxlanması 
düzgün deyil. 
8.8 Balonların konstruksiyası, hesabı və texniki şəhadətnamə 
verilməsi
Balonları əsasən tikişsiz karbonlu polad borulardan hazırlanır. Aşağı 
təzyiqli balonlar üçün (3MPa, 30atm) qaynaqlı balonlardan istifadəyə icazə verilir. 
Hər bir balon onun doldurulması və boşaldılması üçün ventillə təchiz edilməlidir.
Qazlardan (balonlardan) düzgün istifadə olunması üçün onun yan borualtı 
ventilində müxtəlif qazlar üçün müxtəlif rezbalar (vint) qoyulur (oksigen və 
təsirsiz qazlar üçün – sağ rezba, yanan yüngül qazlar üçün – sol rezba). Qaz 
balonları isə fərqli rənglərlə boyanır və uyğun yazı yazılır. Onlardan nümunələr 
verilir (cədvəl). 
Qazların adları 
Balo
nun rəngi 
Yazı
nın mətni 
Yazı
nı rəngi 
Xətti
n rəngi 
Azot
qara 
Azot
sarı 
qəhvəyi 

---

Ammonyak
sarı 
Ammonyak 
qara 
– 
– – 
Arqon 
təmiz 
boz 
Arqon təmiz 
yaşıl 
yaşıl 
Asetilen
ağ 
Asetilen 
Qırmızı 
– 
– – 
Oksigen
mavi 
Oksigen 
qara 
qara 
Etilen 
bənönşəyi 
Etilen 
qırmızı 
yaşıl 
Balonların ventilləri kalpakla mühafizə edilir. Mayeləşdirilmiş qazlar həcmi 
genişlənmə əmsalı (α) ilə müqayisədə çox olmayan həcmi sıxılma əmsalı (β) ilə 
xarakterizə olunur. 
Qabın bütün həcmi maye qazla doldurulduqda temperaturun artdığı zaman 
onun təzyiqi (P) aşağıdakı kimi hesablanır.