“Mülkü müdafiə” fənni üzrə kollokvium suallarının cavabları

 

1.4. Ekoloji xarakterli FH-lər və onların xarakteristikası. 

 

   Yerin vəziyyətinin (torpağın yer altının, landşaftın) dəyişiklikləri ilə bağlı FH-r: 

-  faydalı  yeraltı  qazıntıların  hasilatı  və  insanların  digər  fəaliyyəti  səbəbindən  yer 

səthinin çökməsi, sürüşməsi, uçqunları; 

-  torpaqda  (qruntda)  yol  verilən  qatılıq  dərəcəsindən  yuxarı,  agır  metalların  (o 

cümlədən radioaktiv) və digər zərərli maddələrin mövcudluğu; 

-  torpağın  bataqlıqlaşması,  şoranlaşması,  erroziyası  və  s.səbəbindən  geniş 

ərazilərin intensiv deqradasiyaya uğraması (pisləşməsi), səhralaşması; 

-  təbii  qazıntıların  (yeraltı  mineralların) bərpaolunmaz  tükənməsi ilə  bağlı krizisli 

hallar; 

-  sənaye  və  məişət  tullantıları  anbarlarının  (zibilxanalarının)  dolub-daşması 

səbəbindən,ətraf mühitin оnlarla çirkləndirilməsi ilə nəticələnən kritik hallar. 

.Atmosfer tərkibinin və xüsusiyyətlərinin (hava mühitinin) dəyişməsi ilə bağlı FH-

r: 

- antropogen fəaliyyəti nəticəsində kəsкin hava və iqlim dəyişkənlikləri; 

- atmosferdə zərərli qatışiqların həddinin aşması; 

- şəhər üzərində temperatur dəyişkənlikləri; 

- şəhərdə oksigen çatışmazlığı; 

- şəhər səs-küyünün yol verilən həddinin xeyli aşması; 

- geniş zonalarda turşu çöküntülərinin əmələ gəlməsi; 

- atmosferin ozon təbəqəsinin parçalanması; 

- atmosfer şəffaflığının xeyli dəyişməsi. 

Hidrosferаnin (yer üzündəki suların-okean, dəniz, göl-su mühitinin) vəziyyətinin 

dəyişməsi ilə bağlı FH-r;  

-  su  mənbələrinin  tükənməsi  və  ya  onların  çirkləndirilməsi  nəticəsində,  içməli  su 

çatışmazlığı; 

-  təsərrüfat-məişət  su  təchizatının  və  texnoloji  proseslərin  təminatının  təşkil 

edilməsi üçün lazım olan su ehtiyatlarının tükənməsi; 

-  daxili  dəniz  və  dünya  okeanı  zonalarının  çirkləndirilməsi  nəticəsində  təsərrüfat 

fəaliyyətinin və ekoloji tarazlığın pozulması. 

Biosferin vəziyyətinin dəyişməsi ilə əlaqədar fövqəladə hadisələr: 

-yaşayış mühitinin dəyişməsinə həssas olan heyvan və bitki növlərinin yox olması; 

-geniş ərazilərdə yerin bitki örtüyünün məhv olması; 

-biosferin öz ehtiyyatlarının bərpa etmə qabiliyyətinin kəskin surətdə dəyişməsi; 

-heyvanların kütləvi halda məhv olması.