MüMİn sekman, Kişisel gelişim ve

İçimizdeki çaresizlik çemberleri nasıl çalışır?
Öğrenilmiş  çaresizliğin  'içimizdeki  mekanizması'  nasıl  çalı­
şır?  Önce  başımıza  bir  olay  gelir.  Bu  olayın  içinde  aşamadığımız 
bazı  engellerle  karşılaşırız.  Böyle  bir  durumda  hemen  içimizden 
konuşarak  olayı  yorumlamaya  başlarız.  Kendimize,  "Ne  yapar­
sam  yapayım  bunların  üstesinden  gelemeyeceğim,"  gibi  şeyler 
söyleriz.  Bu  iç  konuşma  bizde  çaresizlik,  üzüntü,  bitkinlik  gibi 
duygusal  durumlar  oluşturur.  Bu  duygusal  durumdan  doğan 
davranış ise eylemsizliktir.
Olay:  Köpekbalığı  küçük  balığı  yemeyi  deniyor  ama  kafasını 
cama çarpıp şaşkınlık içinde kalıyor.
Yorum  şekli:  (Tahmini  kurgu)  "Karşımdaki  balığı  her  yemeye 
çalıştığımda bir şey kafama çarpıyor. Ne yapsam olmuyor."
Duygusal  durum:  Çaresizlik,  isteksizlik,  umutsuzluk,  başarı­
sızlık hissi.
Davranış: Eylemsizlik! Atalet halinde yaşamak.
Olay: Köpeklerin ayaklarına elektrik şoku veriliyor.
Yorum  şekli:  (Tahmini  kurgu)  "Ayağım  yanıyor,  hemen  kaç­
mam  lazım!  Gene  yandı,  Ahh  bir  daha!  Kaçsam  da,  dursam  da 
fayda  etmiyor!  En  iyisi  şöyle  çömelip  yatayım.  Anne  sözü  din­
leyip akademik kariyer yapmayacaktım!"
Duygusal  durum:  Çaresizlik,  içe  dönme,  duygusallaşma,  ger­
ginlik.
Davranış:  Başlangıçta  kaçmaya  ya  da  saldırmaya  çalışma. 
Sonrasında  hiçbir  şey  yapmayıp  yatmak.  Atalet  halinde  yaşa­
mak.
59

---

Olaylara  verdiğiniz  anlam  her  şeydir.  Başımıza  gelen  olayı 
biz  seçemeyiz  ama  olayları  yorumlama  şeklimizi  biz  seçebiliriz. 
Kaderimizi  kontrol  altında  tutabilme  noktamız  burasıdır.  Evrenin 
bizim  üzerimizdeki  etkisini  burada  seçebiliriz.  Özgür  irademiz  ve 
seçimlerimiz  bu  noktada  kendini  gösterir.  Algılarımızın  pasa­
port kontrol noktası burasıdır.