MüMİn sekman, Kişisel gelişim ve

Atalet ile öğrenilmiş çaresizliğin ilişkisi nasıldır?
Atalet ile öğrenilmiş çaresizliğin ilişkisini özetleyelim:
Her  şey  bir  iş  başarmak  isteği  ile  başlar.  Sonra  başaracak  bir 
hedef  seçeriz.  Hedefe  yönelik  eyleme  geçeriz.  Engellerle  karşıla­
şırız.  Devam  etmek  ile  vazgeçmek  arasında  tereddüte  düşeriz. 
Kafamız  karışık  halde  bir  daha  deneriz.  Yine  sonuç  alamayız. 
Kendi  gözümüzde  aptal  durumuna  düşmemek  için  sonuç  alama­
dığımız şeyi tekrar denemekten vazgeçeriz.
Bu  anda  öğrenilmiş  çaresizlik  psikolojisi  başlar.  Biraz  zaman 
geçer.  Şartlar  değişir,  dış  engeller  kalkar  ama  başarısız  olaca­
ğımıza  dair  düşüncelerimiz  devam  eder.  Zamanla  demlenen 
öğrenilmiş  çaresizlik  atalete  dönüşür.  Bu  aşamada  kişinin  sade­
ce  deneme  cesareti  kaybolmaz,  bir  daha  deneyecek  takati  de  kalmaz. 
Öğrenilmiş  çaresizlikte  kişi,  bir  şeyi  yapamayacağına  inandığı 
için  eyleme  geçmez.  Kronik  atalet  halinde  kişi  yapabileceğine 
inansa da yapmak için harekete geçmez.
84

---

Öğrenilmiş  çaresizlik  atalete  düşmenin  en  önemli  nedenidir  ama 
tek  nedeni  değildir.  İnsanların  atalet  halinde  yaşamasının  onlarca 
nedeni  daha  vardır.  Başarılı  olamayacağına  inanmak  (öğrenil­
miş çaresizlik) bu nedenlerden biridir.
Atalet  insan  ruhuna  nasıl  yerleşir?  Sinsi  ve  kademeli  şekilde! 
Bu  süreci  anlatan  iyi  bir  örnek  meşhur  'suyu  ısınan  kurbağa' 
deneyidir.  Bir  kurbağa  sıcak  suya  atılır.  Yaşadığı  şok  değişimin 
etkisiyle  zıplayarak  atıldığı  kaptan  çıkar.  İkinci  denemede  kur­
bağamız  bu  defa  içinde  oda  sıcaklığında  su  bulunan  bir  kaba 
konur.  Kap  bir  ısıtıcının  üzerine  yerleştirilir  ve  kurbağanın  'suyu 
ısınmaya' başlar!
Su  ısındıkça  kurbağa  gevşemeye,  rehavete  ve  fiziksel  atale­
te  düşmeye  başlar.  Suyun  sıcaklığı  yakıcı  seviyeye  ulaştığında 
kurbağa  zıplayıp  kaptan  dışarı  çıkmaya  çalışır  ama  artık  bacak 
reflekslerinin  'çalışmadığını'  görür.  İnsanı  hareketsizleştiren  bir 
psikolojik  kanser  olan  ataletin  insanı  etki  altına  alma  şekli  de  yak­
laşık olarak böyledir.