Mundarij a bet kiri sh

4.2. Tajribada kuzgi bug‘doy navlarining hosildorligiga o‘g‘it turlarining ta’siri.

Ma’lumki o‘g‘itlar hosildorlikni oshirishning eng ishonchli omili hisoblanadi. YUqori hosildorlik, intesiv tipdagi navlarni ishlab chiqarishda keyingi yillarda keng qo‘llanishni taqazo etadi. Bunda yuqori me’yordagi o‘g‘itlarni hosil bilan qanday darajada qoplanishi va urug‘lik maydonlardan olingan mahsulotning sifat ko‘rsatkichlari juda muhimdir.

Kuzgi bug‘doy mineral o‘g‘itlarga o‘ta talabchan. Bir sentner don uchun kuzgi bug‘doy o‘rta xisobida 3,7 kg azot, 1,3 kg fosfor va 2,3 kg kaliy o‘zlashtiradi.
Mineral o‘g‘itlarning turlari katta ahamiyatga ega. Jumladan, azot bug‘doyning barcha o‘suv bosqichlarida zarur. U o‘simlik unib chiqqanidan to don shakllango‘nga qadar barcha bioximik jarayonlarda ishtirok etadi. Tuplanish bosqichida solingan azot boshoqlar sonini keskin orttiradi. Nay o‘rash bosqichida solingan azot don yirikligiga va boshoqdagi don soniga ijobiy ta’sir etadi. Boshoqlash bosqichida solingan azot hosildorlikka keskin ta’sir etmasada don sifatini yaxshilaydi, ya’ni kleykovina miqdori 2-3 foizga ortadi.
Fosforli o‘g‘itlar urug‘ning unuvchanligini yaxshilaydi. O‘simlikda fosforning etishmasligi modda almashuvini, azotni barg va poyadan donga o‘tishini sekinlashtiradi. Azot singari fosfor ham bug‘doyning hosil organlarini shakllanishida katta ahamiyatga ega.
Kaliy-o‘simlikda uglerod va suv almashuvini yaxshilaydi. O‘simlikning qishga chidamliligini ortiradi, poyalarni baqquvat qiladi. O‘simlik kaliy bilan etarli ta’minlanganda uning kasallik va zararko‘randalarga chidamliligi keskin oshadi.
Dala sharoitida o‘tkazilgan tajribada ham kuzgi bug‘doyning Zvezda va YAksart navlarini don hosildorligiga o‘g‘itlar turlarining ta’siri quyidagicha bo‘ldi. (jadval 4.2.1.)
Kuzgi bug‘doy navlarining don hosildorligiga mineral o‘g‘it turlarining ta’siri (s/ga).
jadval. 4.2.1.

Variant		Qaytariqlar bo‘yicha hosildorlik				O‘rtacha hosildorlik
Nav	O‘g‘it turlari	I	II	III	IV
YAksart	NP	54,2	56,1	53,7	52,0	54,0
	NK	51,7	53,4	52,6	49,3	51,8
	PK	40,3	42,5	41,8	39,8	41,1
	NPK	69,8	73,6	72,1	68,9	71,1
Zvezda	NP	58,0	62,2	61,6	56,9	59,7
	NK	56,6	60,0	58,5	54,7	57,3
	PK	45,4	48,3	47,1	43,2	46,0
	NPK	74,5	76,8	74,9	72,1	74,6

YAksart NSR 05- 1,05 s NSR % - 1,93
Zvezda NSR 05 – 0,89 NSR%- 1,49
Keltirilgan jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, Zvezda navida NPK qo‘llanilgan variantda 74,6 s/ga, NP qo‘llanilganda 57,3 s/ga va PK qo‘llanilgan variantda 46,0 s/ga hosil olindi.
YAksart navida NPK variantda 71,1 s/ga, NP qo‘llanilgan varinatda 54,0 s/ga, NK qo‘llanilgan variantda 51,8 va PK qo‘llanilgan variantda 41,1 s/ga hosil olindi.
Navlar bo‘yicha YAksart naviga nisbatan Zvezda navida NPKqo‘llanilgan variantda 3,5 s/ga, NP variantda 5,7 s/ga, NK qo‘llanilganda variantda 5,5 s/ga va PK qo‘llanilgan variantda 4,9 s/ga yuqori hosil olingani kuzatildi.
Dyemak PK, NK va NP o‘g‘itlarni aloxida qo‘llash maqsadga muofiq bo‘lmaydi. Kuzgi bug‘doy uchun NPK o‘g‘itlarni birgalikda qo‘llanganida samarali natijalarga erishish mumkin bo‘ladi.