Mundarija: Kirish I. Nazariy qism

1.3. Konvertor konstruksiyasi.
Bessinmer va Tomas konvertorlarda po‘lat ishlab chiqarish usullarining qator kamchiliklari tufayli ularda sifatli po‘lat olish ancha cheklanadi.
Asosli konvertorlarga qo‘yilgan qayta ishlanadigan Cho‘yan sarfiga texnik toza kislorod haydash yo‘li bilan turli markali uglerodli va kam legirlangan po‘latlar olish mumkin. Bu usul oddiyligi, va ixchamligi, yoqilg‘i talab etmasligi, ish unumdorligi Yuqoriligi, ishlash sharoitining yaxshiligi, po‘latda N₂ va H₂ gazlarning kamligi, kapital mablag‘larni kam talab etishi, chiqindilar ko‘proq qayta ishlashga imkon berishiga sababli sanoatda keng qo‘llanilmoqda. Tubdan havo purkaladigan konverterlar gazi tarkibida 5-35% CO, 2-15% CO₂, 60-90% Mg bo‘ladi, changlanish 1-5 g/m3, temperatura 1000-1600°S. Pastdan kis Oksidlamaydigan gazlarni purkash ochiq teshikli o‘tga chidamli bloklar orqali amalga oshiriladi. Furmalar kislorod kollektor-taqsimlagich bilan biriktirilgan. Bu taqsimlagich tubning tashqi tarafidan mustaxkamlangan. Odatda bu quvurlar katta diamatrli bo‘ladi. Kislorodni bo‘luvchi kollektor kukunsimon ohakni furmalarga bir maromda taqsimlab beradi. Markazdan qochuvchi kuchli taqsimlagichlar keng tarqalgan. Purkashlar davrlari orasida kolsevoy zazorlar orasidan azot kelib tushadi. Konverter kojuxi sifatli eskirmaydigan qalinligi 80-150 mm bo‘lgan po‘lat listlardan tayyorlanadi. Uning po‘lat quyish vaqtidagi xarorati 200-3000C gacha boradi. Kojuxning yuqori qismida joylashgan bo‘yincha zonasini qalin ipo‘lat qoplamalar himoya qiladi.
Sapfalar kojuxga echiladigan yoki echilmaydigan maxsus konstruksiyaldar yordamida biriktiriladi. Sapfalar o‘qi yuklangan konverterning og‘irlik markazidan yuqorida joylashtiriladi. Bu esa konverterni aylantiruvchi uzatgichlar buzilgan vaqtida konverterni vertikal xolatga kelishini ta’minlaydi. Konverterning tagi olinmaydigan turlari qalin shveller tipidpgi po‘lat list bilan qoplangan. Ularning kamchiligi – kojux qiziganda sapfalarning og‘ib ketishi extimoli borligi va podshipniklar deformatsiyasidir.
lorod bilan purkaladigan pechlarda tarkibida 85-88 kg/t po‘lat (60-80m3/t) ga tarkibida 75-90% SO, 8-20% SO₂, do 5% N₂ , changlanishi 30-120 g/m3, xarorati 1400-1700°S bo‘lgan gaz xosil bo‘ladi. Sanitar normaga asosan gazning changlanish miqdori 0.1 g/m o‘lishi shart. Shuning uchun gazlar changdan tozalanishga yuboriladi. Gazlar tarkibida portlovchi N₂ va CO gazlar bo‘lganligi tufayli ularni tozalashdan oldin havo kislorodi bilan yondiriladi, yoki chiqarib yuborish va tozalashni yondirimasdan gaz chiqaruvchi traktga havo tushrmasdan o‘tkazib yuboriladi.
Elektromexanik mexanizm yordamida konverter o‘z o‘qi atrofida xarakatlantiriladi. Konverterning xarakatlanish tezligi 0,1-1.5 min-1. Xarakatga keltiruvchi uzatgichlar bir tomonlama (160 tonnagacha) va ikki tomonlama bo‘ladi. Kuchlanish silindrik reduktorlar, universal shpindellar va sapfaga biriktiruvchi muftalar orqali uzatiladi.
Yuqori yoki quyi furmalar orqali kukunsimon materiallarni purkash sistemaga materiallarni saqlash uchun bunkerlar, sarflovchi bunkerlar, taqsimlovchi torozilar, tarqatuvchilar, o‘tkazuvchi quvurlar kiradi. Kukunlar aeratsiyasi va pnevmatik uzatish uchun kislorod va azotdan foydalaniladi.