Şəkil 4. Müxtəlif temperaturlarda molekulların sürətlərə görə paylanması.
NİSBİ SÜRƏTLƏ İFADƏ OLUNAN MAKSVEL
PAYLANMASI
Şəkil 4-dən göründüyü kimi, Maksvel paylanması temperaturdan asılıdır. Paylanma funksiyası həm də molekulların kütləsindən asılı olduğuna görə, şəkil 4-dəkı əyrilər qazı təşkil edən molekulun növündən də asılıdır.
Paylanma funksiyasının qaz molekulu kütləsindən (qazın növündən) asılılığı xoşa gələn hal deyildir. Bununla əlaqədar qarşımıza belə bir problem çıxır: necə edək ki, Maksvel paylanmasını təsvir edən əyri qazın növündən asılı olmasın?
Müəyyən olunmuşdur ki, yeni dəyişən qəbul etmək yolu ilə Maksvel paylanmasını qazın növündən asılı olmayan universal şəklə salmaq olar. Bu tələbə cavab verən yeni dəyişəni müəyyən etmək məqsədilə paylanmanı vərdiş etdiyimiz sürət vasitəsilə deyil, ölçü vahidi olmayan nisbi sürətlə ifadə etməliyik. Bu məqsədlə cari sürətin ehtimal sürətə nisbətinə bərabər olan
raq inteqrallama əməliyyatını apardıqdan sonra N -in sıfırdan fərqli, lakin kifayət qədər kiçik bir ədəd olduğu müəyyənləşdirilmişdir. Bu isə o deməkdir ki, Yerin cazibə sahəsini tərk edə biləcək molekullar var, lakin onların sayı çox azdır. Deməli, Yer atmosferinin mövcud olma səbəbi, Yerin cazibə sahəsini tərk edən molekulların nisbi sayının praktik cəhətdən nəzərə alınmayacaq dərəcədə çox kiçik olmasıdır. Yer atmosferinin tarazlıqda olmamağının səbəbi də məhz atmosferi tərk edən molekullar sayının sıfırdan fərqli olmasıdır.
Ay üçün ikinci kosmik sürət (υAy )II= 2,4 km/saat olduğundan, yəni Aydakı ikinci kosmik sürət Yerdəki ikinci kosmik sürətdən 11,2/ 2,4 ≅ 5 dəfə kiçik olduğundan, Ay atmosferini tərk edən molekulların nisbi sayı Yerə nəzərən sox böyükdür. Ay atmosferinin yox olma səbəbi də məhz budur.
Dostları ilə paylaş: |
