Mündəricat Table of Contents Рedaqoji elm və pedaqoji proses; onların qarşılıqlı əlaqəsi 4

Pedaqoji proseslə onun həyata keçirildiyi mühit arasındakı qarşılıqlı əlaqədə qanunauyğunluq. Pedaqoji proses həyata keçirildiyi şəraitdən ayrılmazdır. Çünki, pedaqoji proses müəyyən maddi-texniki şəraitdə (sinif otağında, auditoriyada, fənn kabinetində, laboratoriyada, emalatxanada, idman zalında, fabrik və ya zavod sexində, kənd təsərrüfatı sahəsində və s. yerlərdə) mümkün olur.

Xüsusi tədqiqatlarla isbat olunmuşdur ki, pedaqoji prosesin cərəyan etdiyi şərait, onun necəliyi, zəruri avadanlıqlarla təchizi vəziyyəti, binanın və otaqların gigiyenik və estetik tələblərə nə dərəcədə cavab verməsi şagirdlərin (tələbələrin) təlim-tərbiyəsinə bu və ya digər dərəcədə təsir göstərir, onun səmərəsini artıra, yaxud azalda bilir.

Eyni sözlər tədris müəssisəsində hökm sürən mənəvi- psixoloji mühitə də şamil edilməlidir. Faktlar dönə-dönə göstərir ki, tədris müəssisəsinin rəhbərləri ilə müəllimlər arasında, müəllimlərin özləri arasında, müəllimlərlə şagirdlər arasında olan münasibətlərin xarakteri də pedaqoji prosesin necəliyində əks-səda verir: şagirdlərin (tələbələrin) təlimə, tərbiyəyə, ümumən tədris müəssisəsinə marağını gücləndirir və ya zəiflədir. Şərh olunan hadisələrdə müəyyən qanunauyğun asılılığın varlığı özünü qabarıq şəkildə göstərir: münasib maddi-texniki və mənəvi-psixoloji mühitdə cərəyan edən pedaqoji proses şagirdlərdə (tələbələrdə) mənimsəmənin və tərbiyəliliyin səviyyəsini artırır. Bu qanunauyğunluğun qanun formasında ifadəsi belədir: pedaqoji prosesin səmərəliliyi üçün münasib şəraitin yaradılması qanunu.