Murakkab tabiiy-iqlim sharoitlarda yo'l poyini qurish

68- rasm. Yulovchi yulakchasini va ishchi o'tish polkasini kurish


Ishchi proezdni ta‟minlagandan so„ng, ko„p rik, quvur, tirgovich devor, talab kilingan so„tkali hajimdagi er ishlarini bajarishga kirishiladi, ya‟ni bor kuchlarni va
ishlab chiqarish loyixdsiga mos ravishda kuchlarni eng maqsadli joylashtirish
uchun sharoit yaratiladi.
YArim o„yma qurishda yo„l poyini to„liq kesimda qurish69 rasmda ko„rsatilgan chizmalardan biri asosida olib boriladi. Er ishlarini tashqil qilishni ratsional tashqil qilish chizmasi 69a rasmda ko„rsatilgan, bu erda ishchi proezdni polkasi yo„l poyining loyixdviy belgisida joylashgan.

69-rasm. YArim o'ymalarda yo'l poyini qurishda gruntni kovlashni
ketma-ketligi:
a-ishchi proezd polkasini yo'l poyini loyiha belgisiga doimiy joylashtirish; b-Izinadan II zinaga ishchi proezd polkasini surish; v- I zinadan III zinaga ishchi proezd polkasini surish; v-ishchi proezd sathini I zinani IV zinaga doimi pasaytirish; I - ishchi proezd polkasini zinada birlamchi
joylashishi; II, III, IV -gruntni ishlashni keyingi ketma-ketligi
Bu holda gruntni kovlash polkani yon bag„ir tomonga ketma-ket (II, III, IV) surib kengaytirishdan iborat. Bu erda gruntni kovlashni usulidan kattiy nazar muxim yaxshi tomoni xosil bo„ladi - doimiy transport oqimini ta‟minlasholdin yaratilgan proezdni tozalashdan xosil klinadi, bu itttni bajarishni engillashtiradi. Bundan tashqari grunt bir marotaba kovlanadi va suriladi va loyihaviy kesimdan tashqariga tashlanadi, gruntni loyihaviy kesimdan tashqariga tashlash uchun boshqa chizma bilan ishlanganda uni bir necha marotaba kovlash va tashlash kerak bulardi. Ishchi proezd 69a rasmda ko„rsatilgan chizmadek bo„lganda gruntni kovlash ikkita buldozer, ekskavator, ekskavator va buldozer yoki portlatish usuli yordamida kolgan yumshatilgan gruntni buldozer bilan tozalash bilan amalga oshirishi mumkin.
Ikkita buldozer bilan gruntni kovlash shunday tashqil kilindiki, bunda bir buldozer yo„l o„qiga parallel yoki qandaydir burchak ostida o„ziga yo„l ochadi, ya‟ni avval II polasada, keyin III polasada va bosh. (69a rasmga karang), xar bir polasani yuzasida gruntni kovlaydi va uni ishchi proezdni polkasiga tashaydi. Ikkinchi buldozer bu gruntni tayyor yo„l poyi qismida ag„dargichga suradi. Gruntni kovlashni ta‟minlovchi va uni pastga suruvchi buldozer o„ziga ikkita ishchi qamrab oluvchi masofa yaratadi. Har bir masofani uzunligi 30-35 m bo„lib, ularni birsi
boshqasini davomi bo„ladi. Bu buldozer birinchi qamrab olish masofasida gruntni
kovlaganda pastdagi buldozer gruntni transportga ortadi va ikkinchi qamrab olish masofasi orasida yon qiyalikka suradi. Keyin buldozer bir vaqtda qamrab olish masofasini o„zgartiradi.
Eng chetki polosadagi gruntni (IV) kovlashda yuqoridagi buldozer okosnik yordamida yon qiyalikni tekislaydi. SHunday qilib, yo„l poyi tugallangan ko„rinishda bo„ladi va pardozlash ishlarini talab kilmaydi yoki ular minumumna keltiriladi. Gruntlarni kovlashni bu usulini tagin boshqa tomoni bor. Odatda, pastdagi buldozer yuqoridagi buldozerga nisbatan eng yuqori ish unumdorlikda ishlaydi, chunki u gruntni kovlamasdan faqatsuradi.
Bu transport oqimini uzluksiz xarakatlanishini ta‟minlaydi va yo„lni katnov qismini yaxshi holatda saqlashni ta‟minlaydi.
Ikkita buldozerni bir joyda ishlashi doimiy maqsadga muvofiqdir, chunki birsini boshqasiga doimiy yordami: katta koya toshlar bo„lganda, o„ta namlangan gruntlarda botib kolganda va bosh. kerak bo„ladi.
Gruntni ekskavator bilan kovlash ko'rsatilgan. Avval birinchi ustupda cho„michini
hajmi 0,6-0,65 m³ bo„lgan ekskavator3 ishlaydi va gruntni yon qiyalikka tashlaydi.
Keyin cho„michini hajmi 1,0-1,25 m va undan katta bo„lgan ekskavator gruntni
yon qiyalik bo„yicha talab kilingan loyixd belgisigacha kovlaydi.
Ikkinchi ustupda er ishlarini xdjmi ko„p bo„lgani uchun ish unumdorligi kattarok ekskavator bilan bajariladi va mashinani xamma otryadi belgilangan tezlikda xarakat qiladi. Ikkinchi ekskavator ishlagan grunt ag„dargichini yon qiyalikka buldozer bilan suriladi. Bu buldozer yo„l poyini loyixd belgisigacha tekislash va tozalash ishlarini ham yuajaradi. Bunday ishlarni bir xdl ikkita ekskavator bilan yoki bir doimiy bir ustupdan ikkinchisiga o„tib harakatlanuvchi ekskavator bilan xam yuajarish mumkin. Buldozer va ekskavator bilan gruntlarni shunday yo„l bo„lagini o„zinligida bajariladiki, bunda er ishlarini hajmi mexanizatsiyalashgan otryadni smenali ish unumdorligiga teng bulsin.
Birinchi ustupda ishlovchi bir ekskavator bilan ishchi proezdni polkasini kengaytirishda, ya‟ni gruntni ekskavator bilan yon qiyalikka tashlangan xrlatda, ikkinchi ustup ikkita buldozer bilan avval aytib o„tilgandek kovlanadi.