Mustaqil ish Korxonalar faoliyatida elektron biznesdan foydalanish

Elektron to‘lov texnologiyasi 
Elektron to‘lov texnologiyasi Sotib oluvchi sotuvchi bilan pul
o‘tkazish yo‘li bilan xisoblashishi jarayonida naqd pul ishtirok
etmaydi, faqatgina sotib oluvchi hisob raqamidan sotuvchining xisob
raqamiga pul ko‘chiriladi. Pul o‘tkazish yordamida hisob-kitob
qilishni bir necha usuli mavjud (bankdan pul o‘tkazish, bank kartasi
yordamida hisob-kitob qilish, cheklar va shunga o‘xshash usullar).
Istalgan maqsadda bankdan pul o‘tkazish operatsiyasi tranzaktsiya
deb nom olgan (lotinchadan transaction- kelishuv, shartnoma
ma’nosini anglatadi).
Tranzaktsiya – bu bank kartaning egasi tomonidan ruxsat berilganda,
bank kartaning egasiga xizmat ko‘rsatish uchun tizim qatnashchisidan
qatnashchiga uzatiladigan, tizim qatnashchilari tomonidan
yaratiladigan ma’lumotlar ketma-ketligidir.
Tranzaktsiya quyidagi asosiy xossalarga ega:
-Bo‘linmaslik;
-Izolyatsiyalangan;
-Ishonchlilik;
-Karta egasi va xizmat ko‘rsatuvchilar orasidagi aloqa.
Elektron savdo-sotiqning barqarorligi ko‘p xollarda axborot
oqimining doimiyligi bilan aniqlanadi. Firma Internet orqali elektron
savdo-sotiq bilan shug‘ullansa, unda bu firma o‘zining
raqobatbardoshligini oshiradi. Shu bilan bir qatorda firmaning xizmat
ko‘rsata olish chegaralari ancha kengayadi. Interaktiv biznesni qullab-
quvvatlanishini asosiy faktori sifatida kelishuvlarni va moliyaviy
operatsiyalarni bajarish uchun juda kam vaqt ketadi.
Internet – Logistika qo‘yidagi oqimlar bilan ishlaydi.
-Tovar ko‘rinishida mahsulotlar oqimi yoki material oqim
-Xizmatlar oqimi
-Axborot oqimi
-Turistlar oqimi
-Ishchi kuchi oqimi
-Bank mahsulotlari oqimini
 
 
Yurtimizda elektron tijorat 
Jadal o‘zgarayotgan zamonaviy bozor sharoitida kompaniyalar
raqobatdoshligi, ko‘p jihatdan, axborot tizimlarining qulayligi, aloqa
va ma’lumot uzatish imkoniyatlariga asoslanayotgani hech kimga sir
emas. Binobarin, mamlakatimizda elektron tijoratni rivojlantirishga
alohida e’tibor qaratilmoqdaki, bu masofani qisqartirish, vaqtni tejash
hamda ish samaradorligini oshirishda ayni muddaodir. Xususan,
bugungi kunda bank xizmatlari, elektron to‘lovlarning yangi turlari
hayotga tatbiq etilayapti, to‘lov amaliyoti soddalashtirilayotir.
Bularning barchasi, jumladan, axborot texnologiyalari taraqqiyotining
hozirgi bosqichi sohaga oid huquqiy poydevorni yanada
takomillashtirishni taqozo qilmoqda.
Ayni paytda Oliy Majlis Qonunchilik palatasida “Elektron tijorat
to‘g‘risida”gi qonun loyihasi yangi tahrirda ko‘rib chiqilayotganining
boisi ham shunda.
- Yurtimizda elektron tijorat jabhasidagi munosabatlarni tartibga
solish maqsadida mustahkam normativ-huquqiy baza shakllantirilgan.
Jumladan, “Axborotlashtirish to‘g‘risida”, “Elektron to‘lovlar
to‘g‘risida”, “Avtomatlashtirilgan bank tizimida axborotni muhofaza
qilish to‘g‘risida”, “Elektron hujjat aylanishi to‘g‘risida”, “Elektron
tijorat to‘g‘risida”gi va boshqa qonunlar qabul qilingan. Shu asosda
elektron bank hujjat aylanishi, elektron plastik kartochkalar kabi
tizimlar amaliyotga izchil joriy etilayapti. Ularning afzalliklari esa
hamyurtlarimiz tomonidan munosib baholanmoqda. Mazkur
qulayliklar ko‘magida xo‘jalik sub’yektlari bilan fuqarolar o‘rtasida
tijorat amaliyotlari tezkor va samarali bajarilayotir, buyurtmachilar
bilan tovar yetkazib -beruvchilar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar sifat
jihatdan yangi bosqichga ko‘tarilmoqda.

 Axborot tarmoqlariga elektron biznes umumiy qabul qilingan tasnif qo'llaniladi, unga ko'ra axborot tarmoqlari uzunligi va maqsadiga qarab quyidagi turlarga bo'linadi.
1. Lokal tarmoqlar (LAN, yoki LAN (Local Area Net)). Ushbu tarmoqlar xodimlarning korxonaning axborot resurslariga, uning ma'lumotlar bazalariga kirishi uchun ishlatiladi biznes o'zaro ta'siri korxona xodimlari o'rtasida va biznes hamkorlar bilan o'zaro munosabatlar, xodimlarning Internetga kirishi, texnik vositalarni (printerlar, fakslar va boshqalar) almashishi uchun. Korxonada mahalliy tarmoqni joriy etish va undan foydalanish natijalaridan biri boshqaruv darajalari sonini qisqartirish, menejerlar uchun nazorat muhitini kengaytirish bilan boshqariladiganlikni oshirishdir. Taxminiy sxema simli va simsiz quyi tarmoqlarni o'z ichiga olgan korxonaning mahalliy tarmog'i rasmda ko'rsatilgan. 10.1. Statsionar foydalanuvchi ish stantsiyalari, fayl va chop etish serverlari, mahalliy tarmoq foydalanuvchilarining Internetga kirishlari uchun Internet-server ko'rsatilgan. Internet-server routerga ulangan, u orqali mahalliy tarmoq Internet-provayderga ulangan. Rasmning pastki qismida noutbuklar, PDA (shaxsiy raqamli yordamchilar) va kommunikatorlar bilan jihozlangan mobil foydalanuvchilarning mahalliy tarmog'iga ulanishi ko'rsatilgan. Ulanish kirish nuqtalari (AP) yordamida amalga oshiriladi.
2. Virtual Lokal Tarmoqlar VLAN (Virtual LAN) – trafigini boshqa tarmoq tugunlaridan butunlay ajratilgan tarmoq tugunlari guruhi. Shaklda. 10.2 faqat bir-biri bilan o'zaro aloqada bo'lgan foydalanuvchi kompyuterlari guruhini ko'rsatadi. Ushbu kompyuterlar kompyuterlar va tarmoq qurilmalari bilan o'zaro ta'sir qilmaydi.

• 
  3. Virtual xususiy tarmoq VPN (virtual xususiy tarmoq) - korxonaning yopiq xususiy kichik tarmog'i bo'lib, unga masofaviy foydalanuvchilarning xavfsiz kirishini ta'minlaydi. VPN texnologiyasi korxonalarning filiallarini, kompaniya filialini markaziy ofisga, korxonani bank bilan va hokazolarni bog'laydigan maxsus aloqa liniyalari yordamida yoki Internetga ulanish orqali amalga oshirilishi mumkin. VPN quyi tarmoqlari shuningdek, maxfiy ma'lumotlarni Internet yoki boshqa paketli kommutatsiyalangan WAN-lar orqali xavfsiz uzatish uchun ishlatiladi. Bu boshqa paketlar ichidagi IP-paketlarni inkapsulyatsiya qilish (tunnellash) dan foydalanadi, keyinchalik ular yo'naltiriladi. Bunday holda, tarmoqning kirish va chiqishida shlyuzlar o'rnatiladi. VPN texnologiyasi tufayli tarmoqlarning xavfsizlik darajasi oshadi. Windows 7 operatsion tizimida ishlaydigan shaxsiy kompyuter uchun VPN ulanishini o'rnatish bo'yicha ko'rsatmalar tomtel.ru/tariffsandconnection/vpn/vpncont7.html saytida mavjud. Android qurilmasi yordamida Internetda xavfsiz kezish uchun VPN serveriga ulanishingiz kerak. Ulanish bo'yicha ko'rsatmalar hotvpn.com/en/setup/android/ saytida mavjud.
  
• 
  4. Shahar miqyosidagi MAN hududiy tarmoqlari (metropoliya tarmog'i). MAN tarmoqlari korxonalarni ularning bo'linmalari va filiallari bilan bog'lash uchun ishlatilishi mumkin. Bunday tarmoqlarning diapazoni bir necha o'nlab kilometrlar ichida. Ular optik tolali tarmoqlar sifatida va shunga o'xshash tarzda ishlashi mumkin simsiz tarmoqlar WiMax va LTE texnologiyalariga asoslangan. Shahar miqyosidagi tarmoqning namunasi rasmda ko'rsatilgan. 10.3.
  

5. Global tarmoqlar WAN (keng tarmoqli). Bu global yoki mintaqaviy axborot tarmog'i, katta geografik hududlarni qamrab olgan ma'lumotlarni uzatish tarmog'i. U dial-up yoki ijaraga olingan liniyalardan, shuningdek, maxsus aloqa kanallaridan foydalanishi mumkin. Global tarmoq xarakterlidir yagona tizim manzillash va tarmoqni birlashtirishdan iborat turli xil. Har bir bunday tarmoq o'z manziliga ega bo'lib, marshrutizatorlar tarmoq o'rtasida paketlarni uzatishda foydalanadilar. Internet provayderlari (ISP) Internetga kirishni ta'minlaydigan tashkilot yoki kompaniyalardir. 1SP yuqori tezlikdagi WAN ulanishiga ega va mijozlar yoki tashkilotlarga sekinroq ulanishni ta'minlaydi. Yirik tashkilotlar 100 Mbit / s gacha ma'lumotlarni uzatish tezligini ta'minlaydigan yuqori tezlikdagi maxsus raqamli va optik tolali aloqa kanallari bilan ta'minlanishi mumkin. Internet-provayderlardan biri Rossiya Federatsiyasi Relcom.ru kompaniyasi (ishonchli aloqadan - "ishonchli aloqa"). Relcom tarmog'i 1990 yilda tashkil etilgan va Yevropa EUnet tarmog'ining rasmiy ro'yxatdan o'tgan milliy quyi tarmog'i hisoblanadi. Internetning hozirgi rus tilidagi qismi (Runct.ru) shu tarmoq asosida qurilgan. U rus tilidan foydalanishning yuqori nisbati bo'lgan domenlarga ega: .su, .ru, .rf, .ua, .by, .kz, .com, .org. Tarmoq MDHning qator mamlakatlarida ishlaydi.
6. VAN xizmatlari qo'shilgan tarmoqlar - qo'shimcha funktsiyalar va (yoki) xizmatlarga ega tarmoqlar, ixtisoslashgan tarmoqlar.
Savdo korxonalarining axborot tarmoqlari tasnifi. Savdoda qo'llaniladigan axborot tarmoqlarini korporativ va elektron tarmoqlarga bo'lish mumkin chakana savdo tarmoqlari ETNs.
Korporativ tarmoqlar korxona muammolarini hal qilish uchun qurilgan. Ular odatda gibrid va o'z ichiga oladi Har xil turlar tarmoqlar. Korporativ tarmoqdagi foydalanuvchilar soni bir necha minggacha, serverlar soni bir necha yuztagacha bo'lishi mumkin. Xuddi shu bino ichida qurilgan korporativ tarmoqlar, taqsimlangan korporativ tarmoqlar va geografik taqsimlangan tarmoqlar mavjud. Tarqalgan korporativ tarmoqlar ko'pincha mahalliy tarmoqlar bilan bir xil printsiplarga asoslanadi. Korporativ tarmoqning shahar segmentlarini qurishda MetroEthernet texnologiyasidan foydalanish oddiy, arzon, yuqori tezlikdagi yechimlarni amalga oshirish imkonini beradi.
Korporativ tarmoqlar yaqinda veb-texnologiyalardan keng foydalanmoqda: Intranet tarmoqlari, veb-integratsiya, korporativ portallar.