Mustaqil ish mavzu: Tillarni tasniflash asoslari bajardi: sharifboyeva Ruxshona tekshirdi: Eshboyeva Oysanam Soatmurodovna tillarni tasniflash asoslari

3.Analitik tizimdagi tillar.
Analitik – grekcha analitikas – echilish, ajralish demakdir. Analitik tillarning xususiyati shundan iboratki, bu tillarda grammatik munosabatlar qo‘shimchalar orqali emas, analitik vositalar (so‘z tartibi, boғlovchi, ko‘makchi va boshqalar) yordamida ifodalanadi. Ingliz, frantsuz, fors kabi tillar mana shunday tillardir.
Analitik tillarga roman tillari, Daniya, yangi grek va boshqa tilar kiradi.
4. Sintetik tizimdagi tillar. Sintetik tillarda grammatik ma`no qo‘shimchalar orqali, ya`ni so‘zning tarkibida ifodalanadi. Masalan, rus tilida knigu so‘zi leksik ma`nodan tashqari bir necha grammatik ma`nolarni ham ifodalaydi (vinitel’niy padej, birlik va jenskiy rod).
Sintetik (grekcha sintetikos ­– biriktirish, birikish ma`nolarini anglatadi) tillarga qadimgi hind-evropa tillari, hozirgi Litva, slavyan, nemis tillarining ko‘pchiligi kiradi.
Sof analitik va sof sintetik tillar bo‘lmaydi. Mas., budu pisat’, budesh’ pisat’, budut pisat’, budem pisat’ ­– pishu, pishesh, pishet, pishut kabi.
5. Polisintetik tillar. Bu tillarga amerika hindulari tili, chukot, koryak va boshqa tillar kiradi. Bu tillarning asosiy morfologik xususiyatlari – ega, aniqlovchi, to‘ldiruvchi va holni ifodalab kelgan so‘zlar fe`l bilan birikib, murakkab tarkibli qo‘shma so‘z shakliga o‘xshash gap hosil qilishidir. Bunda gap boshida ega, oxirida kesim; to‘ldiruvchi, hol, aniqlovchilar esa ega bilan kesimning o‘rtasida keladi. Mas., chukot tilida: t’mayn’valmnark’nmen – men (t’), katta (mayn), pichoqni (vala), charxlayapman (mnarkan); ti-ata-kaa-nmi-rkiin - men semiz buғularni o‘ldirayapman.


 

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Ирисқулов М.Т. Тилшуносликка кириш. -Тошкент, 2008.

2. Yo‘ldoshev I., Muhamedova S., Sharipova O‘., Madjidova R. Tilshunoslik asoslari. -Тoshkent, 2007/2013.
3. Нурмонов А., Искандарова Ш. Умумий тилшунослик. -Андижон, 2007.
4. Muhamedova S., Yo‘ldoshev I., Madjidova R., Sharipova O‘., To‘xtamatov X. Tilshunoslik asoslari. Elektron darslik.
5. Расулов Р. Умумий тилшунослик. -Тошкент, 2007/2010.
6. Маслов Ю.С. Введение в языкознание. -М., 2007.
7. Реформатский А. Введение в языкознание. -М., 2006.
8. Попова З.Д., Стернин И.А. Общее языкознание. -М., 2007.
9. Шарафутдинова Н.С. Теория и история лингвистической науки. -М., 2007.