Fonografik yozuv bir turli bo’lmay, u ham ko’p ko’rinishlarga ega. Shulardan biri — sillabik yoki bo’g’in yozuvidir. Bu yozuv qo’shma so’zlarni mayda qismlarga bo’lish yo’li bilan paydo bo’ldi. Bu mayda qismlar hozirgi vaqtdagi bo’g’inlarga to’gri keladi. Shunday qilib, ierogliflar bo’ginlarni ifodalaydigan bo’ldi. U yoki bu so’zni yozish lozim bo’lsa, ana shu bo’ginlarni bir-biriga qo’shish usuli bilan tuzishar edi. Bu yozuvga qadimgi hind yozuvi devanagari yaxshi misol bo’la oladi. Bu yozuvdagi har bir ishora undosh tovushlarning a unlisi bilan qo’shib talaffuz qilinishini nazarda tutadi, ya’ni pa, ba, da, ga, sha va shu tartibda. Agar boshqa unlini talaffuz qilish
zarur bo’lsa, unda yo harflarning ustiga, yoki tagiga ma’lum belgilar ko’qilardi. Qadimgi Mesopotamiyaliklarning mixxati xam shunday bo’g’inlarga ega edi: ma, mi, mu, muk, ., pat shu tartibda. Bu birliklar logogramma sifatida qo’llanishi bilan bir qatorda, yangi so’zlarni yasashda ham ishtirok qiladilar. Yangi so’zlarni yasashda ana shu logogrammalardan qaysi biri turri kelsa, shularning kombinatsiyasidan foydalanilar edi. Shunday qilib, logografik yozuv birliklari asta-sekin fonografiya va-zifasini bajara boshladi. Boshqacha qilib aytganda, bo’g’inlar tovushlarning vazifasini o’tay boshladi. Bo’g’inlarning soni turli tillarda turlicha edi. Masalan, Kipr orolidagi kadimgi greklar taxminan 65 ta sillabariydan (bo’g’in birligidan) foydalanishgan. Gvineya orolidagi vaylar 226 sillabariydan foydalanishgan.
“Avesto” yozuvi .
“Avesto” yozuvi .
Ma’lumki, zardushtiylik dining muqaddas kitobi “Avesto” dir. Uning Vatani Xorazm ekanligi tarixiy manbalarda tasdiqlangan. Bu memuar asar Eron Ozarbayjon , ayniqsa, Xorazmning tarixi , madaniyati , ijtimoiy hayoti , tili , yozuvi bo’yicha qimmatli ma’lumotlarni berishi mumkin Eng muhim , eramizdan avvalgi davrlardayoq, Xorazmda san’nat , madaniyat jumladan, tilning taraqqiy topganidan dalolat beradi. Ma’lumki, alifboli yozuv yozuvning taraqqiy etgan shakli bo’lib u mil.avv mimg yil ilgari Nil daryosi vodiysiga bostirib kirgan giksos qabilalari tomonidan finikiyada yaratilgan . Finikiya yozuvi asosida sharqda oromiy yozuvi , suriya yozuvi shakllangan .
Oromiy yozuvi bir qancha yozuvlar , jumladan , arab , xorazm yozuvlarini shakllanishida muhim rol o’ynagan . Milodiy I-IV asrlarga kelib , avesto tili va yozuvi o’lik tilga aylandi . Lekin , hozirgacha avesto tili va yozuvi o’z izlarini qoldirgan. Masalan: bratar (birodar), band (bog’lab qo’yish), zar (oltin) , framan (farmon).
