REJA: 1 REAKTIV HARAKAT TUSHINCHASI. 2 KOSMIK TEZLIKLAR. 3 DINAMIKANING ASOSIY QONUNLARI.
Reaktiv harakat tushinchasi.
Reaktiv harakat deb – jisimning biror qismi undan qandaydir tezlik bilan otilib chiqqanda jismning olgan qarama-qarshi yo’nalgan harakatiga aytiladi.(1-rasm)
mgvg+mrvr=0
mg—otilib chiqayotgan gazning massasi vg-- otilib chiqayotgan gazning tezligi.
1-rasm mr-raketa massasi vr-raketa tezligi.
Bunadan raketaning tezligini topadigan bo’lsak
Shu ifoda hosil bo’ladi.
KOSMIK TEZLIKLAR Kosmik parvozlarni amalga oshirishni Rossiyada K.E.Siolkovskiy, yevropada nemis olimi G.Obert va
Amerikada R.Goddar birinchi bo’lib ko’rib chikkanlar. Bu olimlarning hisoblashlariga ko’ra yerdan kosmosga uchirilgan jismlarning harakati uch xil tezlikka bog’liq, ularni kosmik tezliklar deyiladi. Birinchi kosmik tezlik
Vл1 7.93км / c 8км / с ga teng bo’lib, sun’iy yo’ldosh bunday tezlikka ega bo’lganda, u yer atrofida
doira bo’ylab harakatlanadi. Ikkinchi kosmik tezlik
Vл2 11.2км / c ga teng bo’lib, kosmik jism VK1 dan katta, ammo VK2 dan kichik tezlikka ega bo’lsa, uning harakati ellips bo’yicha amalga oshadi. Jism tezligi VK2 ga teng bo’lsa, u parabola bo’yicha harakatlanadi. Jism VK2 dan katta tezlik bilan harakatlanganda uning orbitasi giperboladan iborat bo’ladi. YAna uchinchi kosmik tezlik ham mavjud, u quyidagiga teng:
Vл3 16.7км / c .
DINAMIKANING ASOSIY QONUNLARI Mexanikaning jismlarning harakatini shu harakatni vujudga keltirgan sabab bilan birga o’rganadigan bo’limini dinamika deyiladi. Dinamikaning asosini 3 ta qonun tashqil etadi. Bu qonunlarni ingliz olimi I.Nyuton aniqlagan. Shu sababli ularni Nyuton qonunlari deb ham ataladi.
