Lu Dongbin - afsonaviy patriarx, Sakkiz abadiy hayotga kiritilgan.
Chen Tuan - Xitoyning jamoat fikriga ta'sir ko'rsatgan Vudang
tog'idagi mashhur taoist.
Vang Chongyang - Quanzhen maktabining asoschisi.
Chang Sanfeng - bir necha gimnastika tizimlari, shu jumladan
Taijiquan asoschisi hisoblangan Vudang Shanning taoisti.
Daoizm va konfutsiylik.
Daoizm o'zining harakatsizligi tushunchasi bilan an'anaviy
ravishda suverenitet va jamiyatni targ'ib qilgan Konfutsiy diniga qarshi
bo'lib kelgan. Ushbu qarama-qarshilik
shu qadar chuqur ediki, hatto
Yezuit missionerlari faoliyatida ham o'z aksini topdi: masalan, Matteo
Ricchi Konfutsiy elitasi bilan yaqin aloqada bo'lgan va Taoizmni
butparastlik amaliyoti sifatida rad etgan - uning raqibi Mishel Ruggieri
esa Tao va Logos tushunchalari o'rtasidagi o'xshashlik tarafdori edi.
Daosizm va Buddizm
Buddizm risolalarini o'rganishda paydo bo'lgan
birinchi taoist
maktabi Lingbao maktabi edi. Uning asoschisi Ge Chaofu Buddizmdan
beshta dunyoda qayta tug'ilish g'oyasini va kosmologiyaning juda
soddalashtirilgan elementlarini qabul qildi. Shu bilan birga, Taoistlar
boqiylikka erishish
amaliyotidan voz kechmadilar, ammo ular abadiylik
tushunchasini yaxshiladilar, xuddi shu erdagi tanadagi abadiy qolishning
so'zma-so'z talqinidan voz kechdilar va samoviy odamlar uchun boshqa
olamlarni
- baxtli erlar, o'lmas orollar va boshqalami tanishtirishdi.
Buddizmning qayta tug'ilish nazariyasi, ta'limoti karma va qasos.
Keyinchalik Buddist unsurlar taoist maktablari bilan tanishdilar, ularda
Buddist meditatsiya usullari ham qo'llanilgan.
Ammo Qohinlar (ruhoniylar) bu ta’limot asosiga diniy g ’oyalami
qo’yib g ’oyat ko’p ruh va xudolarga ibodat qilishdan iborat diniy tizimni
yaratdilar. Bu dinda Qohinlar «daos» nomi bilan ataladi. Ular uchun
rohiblik, darveshlik qilishdan tashqari, oila qurish ham m a’n etilmaydi.
Shu tariqa daosizmda olamni boshqaruvchi
uch xudolikdan iborat
xudolar pantioni (Shan-di, Lao-tszi, Pan-gu) paydo bo’ldi. Daosizm
dastlab yirik mulkdor xokimiyatiga qarshi b o ’lib, kambag’allar
manfaatini himoya qiladi.
28
Keyinchalik esa u hukmron sinfning g ’oyaviy g ’uroliga aylanadi.
Manjurlar sulolasi Tsin hukmronligi davrida (1644-1511) daosizm diniy
ta’limoti inqirozga uchraydi. Hozirgi vaqtda doasizm diniga e ’tiqod
qiluvchilar juda oz qoldi.
Daosizmning ijobiy tomoni - avlodlar xotirasini,
ular-ning ruhini
esda saqlashdir. Chunki vafot etgan avlodlar ruhiga hurmat k o ’rsatish
kelajak m a’naviyatini ta ’minlashga xizmat qiladi.
Dostları ilə paylaş: