N. I. Musayev tarix fanlari doktori, professor

XIVA
OROL
OROL
DENGIZI
DENGIZI
BUXORO
QO‘QON
Andijon
Toshkent
Verniy
Qarshi
AFG‘ONISTON
XITOY
HINDISTON
ERON
Perovsk
Kazalinsk
Krasnovodsk
Norin q.
R O S S I Y A I M P E R I Y A S I
Q O‘ Q O N 
X O N L I G I
X I V A X O N L I G I
B
U
X
O
R
O 
A M
I R
L I
G I

---

25
MA’LUMOT UCHUN
1865-yilga Turkiston viloyati tash-
kil qilindi. 1867-yilda bosib olingan 
hududlarni o‘z ichiga oluvchi Turkiston gene-
ral-gubernatorligi tashkil qilindi va Turkiston 
harbiy okrugi tuzildi. 
Toshkent shahri general-gubernatorlikning 
markazi qilib belgilandi. Turkiston general-gu-
bernatorligiga Rossiya imperatori farmoniga 
ko‘ra general fon Kaufman tayinlandi. U bir 
paytning o‘zida Turkiston harbiy okrugining 
qo‘mondoni ham edi.
Dastlab Turkiston general-gubernatorligi 
ma’muriy jihatdan ikkita viloyat: Sirdaryo (mar-
kazi – Toshkent) va Yettisuv (markazi – Verniy) 
viloyatlariga bo‘lingan. Sirdaryo viloyatining 
hududiga, asosan, 1865-yilda tashkil qilingan 
Turkiston viloyatiga tegishli bo‘lgan yerlar va 
Qo‘qon xonligining bosib olingan shimoliy hu-
dudlari kirgan. 
Yettisuv viloyati esa Semipalatinsk viloyati-
ning Sergiopol, Kopal va Olatavsk okrugi yer-
lari va sobiq Turkiston viloyatining bir qismidan 
iborat holda tashkil qilindi.
DARSDAN SABOQ CHIQARIB
1. Turkiston viloyati nima uchun harbiy asosda tashkil qilingan? 
2. Turkiston viloyati nima sababdan Turkiston general­gubernator­
ligiga aylantirildi?
3. Toshkent shahrini mudofaa qilish uchun siz qanday yo‘l tutgan bo‘lar­
dingiz? Nima uchun?
4. «Toshkent mudofaasi» mavzusida badiiy hikoya tuzib ko‘ring. Tarixiy 
shaxslar bilan bir qatorda to‘qima obrazlardan ham foydalaning. 
5. Chernyayev xalqaro doirada o‘z xatti­harakatlarini oqlashidan maqsadi 
nima edi? U o‘zining bu maqsadiga qay darajada erishdi?
O re n b u rg 
general­guber­
natorligi O‘rta Osiyodan 
uzoqda joylashganligi 
tufayli boshqaruvda qiyin­
chiliklar tug‘ilayotganligi 
bu yerda alohida gene­
ral­gubernatorlik tashkil 
qilinishini taqozo etardi.
IJODIY 
FAOLIYAT
O‘ylab ko‘ringchi, 
yangi general­guber­
natorlik tashkil qilishdan 
yana qanday maqsadlar 
ko‘zlangan?
BILASIZMI?

---

MA’LUMOT UCHUN
BUXORO AMIRLIGI VA XIVA 
BUXORO AMIRLIGI VA XIVA 
XONLIGINING ROSSIYA IMPERIYASI 
XONLIGINING ROSSIYA IMPERIYASI 
VASSALIGA AYLANISHI
VASSALIGA AYLANISHI
MULOHAZA 
UCHUN
BUGUN DARSDA
1. Rossya imperiyasining Tosh­
kent shahri bosib olganidan 
keyingi harbiy rejasi qanday 
bo‘lgan? 
2. «Bo‘lib tashla va hukmronlik 
qil» deganda nimani tushuna­
siz?