N xolmatov. N. Im om ova makro va mikro

c) 17,5 yildan keyin;
d )2 8 yildan keyin.
G L O SSA R IY
A tam a-
ning
o ‘zbek
tilida
nom la-
nishi
A tam a-
ning ingliz
tilida
nom la-
nishi
A tam a-
ning rus
tilida
nom la-
nishi
A tam aning m a’nosi
1.
Inflyatsiya
Inflation
Инфля­
ция
mamlakatda 
umumiy 
narxlar
darajasining o ‘sishidir. Inflyat-
siy a (lotincha inllatio - shishish,
bo'rtish, taranglashish) 
ma'-
lum davr mobaynida mam la ­
katda baholar o'rtacha (u m u ­
m iy) 
darajasining 
barqaror
o'sishi, pulning xarid qobiliya-
tini uzoq muddatli pasayishi.
IJmuman olgan da inflyatsiya pul
muomalasi qonunlarining buzili-
shi 
shakli 
sifatida 
makroiq-
tisodiy muvozanatning buzili-
shini, talab va taklif nomuta-
nosibligini anglatadi.
2.
Ochiq
namoyon
bo
 ‘
I и vchi
inflyatsiya
Open
inflation
Откры­
тая
инфляция
narxlar darajasining yuqori dara-
jada o 'sib borishida namoyon
bo'ladi.
3.
Yashirin
inflyatsiya
Closed
inflation
Поддав­
ленная
инфляция
.
.
bu 
shunday 
holatki, 
bunda
narxlar, bozor darajasida b o'li-
shini ta'minlab turuvchilar (d a v ­
lat) 
evaziga 
rasman 
o 'z g a r ­
maydi, lekin tovar va xizmatlar
sifatini pasayishi, defitsit vujud­
ga kelishi natijasida narxlarning.
pulning 
qadrsizlanishini 
na-
24!

---

m oyon
bo'lishi 
yashirish 
in­
flyatsiyani namoyon bo'layot-
ganidan dalolat beradi.
Talab
inflyatsi­
ya si
Inflation
o f dem and
И нфля­
ция
спроса
iqtisodiyotda talab keskin oshib
ketishi 
va uni 
ishlab chiqa-
rishning real hajmi bilan qondi-
rish mumkin b o'lm ay qolgan
sharoitlarda 
kelib 
chiqadi.
Ya'n i, to"liq band 1 i 1 ikka yaqin
sharoitda iqtisodiyotning ishlab
chiqarish 
imkoniyatlari 
o 'sib
borayotgan yalpi talabni qondi-
rolmaydi. Ortiqcha talab esa,
real tovarlar bahosining ortishi-
g a iqtisodiy bosim beradi va
talab inflyatsiyasi kelib chiqadi.
Taklif
inflyatsi­
ya si
Inflation
of supply
И нфля­
ция
предло­
ж ения
bu, 
mamlakat 
iqtisodiyotida
tovar va xizmatlar taklifining
kamayishi natijasida tovar va
xizmatlar baholarining oshishi-
dan 
paydo 
bo'ladi. 
Bunday
hollarda ortiqcha talab bo'lmasa
ham tovarlarning baholari oshib
boradi. Hatto ish bilan bandlik
va 
Y A IM
ishlab 
chiqarish
kamaygan 
v il lari 
tovarlarning
bahosi 
oshadi. 
Yalpi 
taklif
qisqarishining 
asosiy 
sababi
mahsulot 
birligiga 
sarflangan
xarajatlarning o' si shi hisoblana-
di. Bunda nominal ish haqi, xom
ashyo va yo q ilg 'i narxlarining
oshishi 
natijasida 
ishlab
chiqarish tannarxi ham oshadi.
Kutilayot­
gan
inflyatsiya
Expected
inflation
Ожидав
мая
инфляция
bunda iqtisodiy agentlar inflyat­
siy a darajasini yild an -yilga m a ‘-
lum darajada dinamik o'sishini

---

'
oldindan biladilar.
7.
Kutilma-
gun
inflyatsiya
Unexpec­
ted
inflation
Неожи­
данная
инфля­
ция
bunda narxlar kutilmaganda bir-
daniga yuqori darajada o'sib bo-
radi va bu holat iqtisodiy agentlar
uchun kutilmagan xolat bo'ladi.
8.
Fillips egri
chizig'i
Curve o f
Fillips
Кривая
Филипса
Qisqa muddatli davrda ishsizlik
va inflyatsiya darajalari o'rta-
sida teskari bog'liqlik mavjud.
Ishsizlik va inflyatsiya ko'rsat-
kichlari 
o'rtasidagi 
o'zaro
bog'liqlik 
ingliz 
iqtisodchisi
A .V .Fillip s tomonidan aniqlan-
gan. Fillips egri c h i z i g ’i ish­
sizlik va inflyatsiya darajalari
o'rtasidagi teskari bog'lig'likn i
xarakterlaydi.
9.
A ntiinfl­
yatsiya
siyosati
Policy
against
inflation
А н ти и н
фляцион-
ная
политика
baholar umumiy darajasini bar-
qarorlashtirish. inflyatsion kes-
kinlikni yumsh atishga yo'n alti-
rilgan 
makroiqtisodiy 
siyosat.
Antiinflyatsiya siyosati inflyat­
siyani yu zaga keltirgan sabab-
larni tugatishga qaratilgan faol
va 
inflyatsiya 
sharoitlariga
m oslashishga qaratilgan passiv
ko'rinishda bo'lishi mumkin.
17 
- M A V ZU : D A V L A T N IN G M O N E T A R SIY O SA T I
M avzuning o ‘quv maqsadi:
Tulahulurda pul-kredit siyosati, uning maqsadlari va oqibatlari,
pul-kredit sivosatini o'tkazish mexanizmi, qattiq va yum shoq pul-
kredit siyosati, davlat pul-kredit siyosatining asosi, monetar va fiskal
sivosatning hir-biriga b o g jiq /ig i haqida bilim va ko'nikm alarni
shakllantirishdun iborat.

---

Tushunchalar va tayanch iboralar
Davlalning bozor iqlisodiyoti rivojlanishiga aralashuvining
zarurli, qattiq va yum shoq pul-kredit siyosati, ochiq bozordagi
aperatsiyalar, hisoh-kitoh stavkasi, majburiy bank zaxira me'yori. p u l
laklifi, pul, p u l mullipiikalari
Asosiy savollar
1. Davlatning bozor iqtisodiyoti rivojlanishiga aralashuvining
zarurligi va asosiy iqtisodiy funksiyalari
2. Iqtisodiyotning davlat tomonidan tartibga solish vositalari
3. Pul-kredit siyosati va uning maqsadi
4. Pul-kredit siyosatinin g asosiy vositalari
1. D avlatn in g bozor iqtisodiyoti rivojlanishiga aralashuvining
zarurligi va asosiy iqtisodiy funksiyalari
Milliy iqtisodiyotda makroiqtisodiy muvozanatni ta'minlab turish,
uning samarali faoliyat olib borishiga erishuvida iqtisodiyotni tartibga
solishni zarur qilib qo'yadi.
lq tisod iyotn i tartibga solish yo'llari:
- O ‘z - o ‘zini tartibga solish
—Bozor m exanizm i orqali
- lq t iso d iy o tn i markazlashgan tarzda tartibga solish
—Davlat aralashuviga bozor m exanizm i orqali
lqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solinishi-qonunchilik, ijro
etish va nazorat qilish xarakteridagi tadbirlar tizimidan iborat.
Iqtisodiyotning davlat tomonidan tartibga solish maqsadi -
ijtimoiy va iqtisodiy barqarorlikni ta'minlash, barqaror iqtisodiy
o 'sish ga 
erishish 
hamda 
lining 
o'zgaruvchan 
sharoitlarga
moslashtirishdan iborat.
Iqtisodiyotning davlat tomonidan tartibga solishn in g iqtisodiy