N xolmatov. N. Im om ova makro va mikro

O m illar m ahsuldorligining ka may ish qonuni. 
O m illar m ahsuldor- 
ligining kam ayis h qonuni shuni ko'rsatadik i, biror bir ishlab chiqarish 
om ilidan foydalanish oshib borganda (boshqa omillardan foydalanish o 'z -
garmaganda), shunday bir nuqtaga erishiladiki. ushbu nuqtadan boshlab 
q o 's h im c h a ishlatilgan omil ishlab chiqarish hajmini kamaytiradi.
72

---

4. M iqyos sam arasi
X a r a j a tla r n in g p ro p o rsio n a l o 'z g a r i s h g a ishlab ch iq arish m iq y o s i- 
ning o ' z g a r is h i d e yiladi. Ishlab c h i q a r is h d a faq a t ikkita o m il d a n - ish­
chi ku ch i (/.) va k ap ita ld a n ia i f o y d a la n ilg a n d a , u la rd a n f o y dala nish 
ikki b a r o b a r o s h s a 2 
1.
va 2
К
b o 'ls a , ishlab c h iqarish m iq y o s i ikki 
b a ro b a r k e n g a y d i deyiladi.
Xuddi shunda y m e hnat va kapitaldan foydalanish ikki marta qis- 
qartirilsa (o..u va 
o
.
sa
) ishlab chiqarish miqyosi ikki marta qisqargan- 
ligini bildiradi. Ishlab chiqarishda om illardan foydalanishning propor­
sional oshishi, y a ’ni ishlab chiqarish m iqyosining kengayishi m a h su lo t 
ishlab chiqarish h a j m ig a har xil t a ’sir qiladi. u m a h su lo t ishlab chiqarish 
hajmini oshirishi. kamaytirishi v a o'zga rtirm a sligi m um kin.
A g a r ishlab chiqarish miqyosi kenga yganda omillar sarfi sur'a tidan 
m ahsulot ishlab chiqarish hajm ining o 'sish s u ’rati yuqori bo'lsa, biinday 
ishlab chiqarish hajmining o 'sishiga m u sb a t miq yos samarasi deyiladi. 
M u sb a t miq yos sam arasida uzoq muddatli o 'rta ch a xarajatlar kam ayadi.
Agar, is hlab c h iq a r ish m iqyosi k e n g a y g a n d a , o m il la r sarfi s u r ’ati- 
da n ishlab c h iq a ris h h a j m in in g o 's i s h s u r 'a ti past b o 'ls a , b u n d a y o ' s i -
sh g a m a n fiy m iq y o s d e v i la d i. M a n fly m iq y o s s a m a r a s id a ( k e y in c h a li k
k o 'r a m i z ) uzoq m u d d a tli o r a liq d a firm a m a h s u lo t is hlab ch iq arish n i 
o s h ir g a n d a o 'r t a c h a h ara jatlar o sh ib boradi.
Ishlab ch iq a r ish m iq yosi k e n g a y g a n d a o m illa r sarfi s u r 'a ti ishlab 
ch iq arish h a j m in in g o 's i s h s u ’ratiga te n g b o 'ls a , b u n d a y o ' s i s h g a
o 'z g a r m a s m iq y o s sa m arasi d e y i l a d i 1.