N xolmatov. N. Im om ova makro va mikro

Narxlar darajasi deganda, turli x il tovar va xizm atlarning
alohida narxlarini umumlashtiruvchi ja m i narx tushuniladi.
Narxlarni narxlar darajasiga, jam i iste'm olchilarning to'lov 
qobilyati talabini jam i talabga, barcha tovar va xizmatlarni esa milliy 
ishlab chiqarishning real xajm iga bunday birlashtirish 
yiriklashtirish 
deb ataladi. Ko'rsatkichlarni yiriklashtirishning bu usulidan m akro­
iqtisodiy tadqiqotlarda tez-tez foydalanib turiladi. M akrodarajada 
iqtisodiyotni usiz tasavvur qilib bo'lm aydi. Yalpi talab va yalpi taklif, 
hamda narxlar darajasi barcha makroiqtisodiy modellar tuzilishining 
asosi hisoblanadi. Oddiy ko'rinishda ko'rsatkichlarning o 'z a ro bir- 
biriga bog'liqligi grafik yordamida aks ettiriladi.
Naixlai liamjass
f,
j ^
%
j 
\
A I)
fI 
Ishlab chiqanshnmq real hajmi 
’ 
у
1-rasin. Yalpi talab egri chizig‘i
Chizm adan ko'rinib turibdiki. narxlarning o'zgarishi yalpi talabga 
aks ta ’sir ko'rsatadi, y a 'n i, narxlar darajasining o'sishi o ' z ortidan 
yalpi talabning qisqarishini keltirib chiqaradi va aksincha. Vaholanki, 
yalpi taklif narx darajasi qancha yuqori bo'lsa, shuncha k o 'p bo'ladi.
Yalpi talab egri chizig‘iva unga t a ’sir etuvchi omillar: 
narxga bog'liq va bogkliq boMmagan om illar
Narxlar darajasi va yalpi talab o'rtasida teskari bog'liqlik mavjud 
bo'lib, narxlarning o 's ib borishi bilan yalpi talab qisqarib boradi va 
aksincha, narxlar darajasi qanchalik past b o 'lsa xaridorlar ko'p ro q
tovar va xizmatlarni sotib olishni istab qolishadi. Ushbu bog'liqlikni 
chizma ko'rinishida ifodalash mumkin. 
Narxlar darajasi va talab
qilingan milliy mahsulot hajmi o'rtasida bog'liqlikni ifoda etuvchi
chiziq ya lp i talab egri ch izig‘i deb ataladi1.
1 P r i n c i p l e s o f l x o n o m i c s . 6 1 .d ilio n. N. O r e g o n , M a n k iv v . I S B N 13: 9 7 8 - 0 -
5 3 8 - 4 5 3 0 5 - 9 . I ISA. 2 0 1 2 . ( ' e n g a g e 1 e a r n i n g . P a g e 7 2 6 - 7 2 7 .
I(W

---

U alohida tovarga bo'lgan talab egri chizig'iga o 'x sh ash k o '-
rinishga ega, am m o endi iinga talab egri chizig'i yo'nalishini belgilab 
beruvchi daromad samarasi yoki o 'rin b o sar tovarlar samarasi kabi 
narx omillari ta’sir ko'rsatm aydi.