DEIDEOLOGIZATSIYA (lot. mafkurani bekor qilish) — ijtimoiy qarama-
qarshiliklar yo‗q qilinishi bilan hozirgi dunyoda mafkuraning yo‗q bo‗lishini asoslovchi
konsepsiya. Unga ko‗ra ilmiy – texnik taraqqiyot muammolarni mafkura ta‘siridan ham
ilmiy va texnik vositalar bilan hal qilish imkonini beradi.
DEKLARATIV — umumiy, asoslanmagan, konkretlashtirilmagan bayonot.
DEKLARATSIYA (lot.
declaratio – ma‘lum qilaman, e‘lon qilaman) — 1) bir
yoki bir necha hukumatlar, siyosiy partiyalar, xalqaro yoki jamoat tashkilotlarining
dasturiy hujjat, muhim xalqaro voqea, qonun va h.k.ni umum e‘tiboriga yetkazuvchi
bayonoti; umumsiyosiy prinsiplarni tantanali ravishda e‘lon etish (mas., Inson huquqlari
umumjahon deklaratsiyasi, O‗zbekistan Respublikasi Mustaqillik deklaratsiyasi); 2) soliq
to‗lovchining daromadlar xususiyati va miqdori to‗g‗risida bayon qilishi; 3) pochta bilan
mamlakat tashkarisiga yuboriladigan pul va qimmatbaho paketlarga ilova qilinadigan
hujjat; 4) chegaradan o‗tuvchi shaxs o‗zida buyumlar, qimmatbaho narsalar va h.k.
borligi va ular miqdori to‗g‗risida bojxonaga topshiradigan ma‘lumot.
DEKRET (lot. farmon, qaror) — oliy hokimiyat boshqaruv organi chiqargan va
qonun kuchiga ega bo‗lgan qaror.
DELIMITLASH (lot. chegaralarni o‗rnatish) — davlat chegarasini, uning o‗tish
joylarini batafsil tavsiflash va b. davlat bilan bu haqida tuzilgan shartnomaga asosan uni
xaritaga tushirish.
DEMAGOG (yun.
demagogos – xalq dohiysi) — dastlab Yunonistonda xalqni
orqasidan ergashtirgan siyosiy guruhchalar rahbarlari, demokratik kayfiyatdagi siyosiy
arbob; keyinchalik bu so‗z salbiy ma‘no olgan.
DEMAGOGIYA (yun.
demos – xalq va
ago – boshlayman) — faktlarni ataylab
buzib ko‗rsatish, yolg‗on-yashiq va‘dalar berish va tilyog‗lamalik qilish yo‗li bilan
aldash; g‗arazli, ko‗pincha siyosiy maqsadlarni yashirgan holda balandparvoz muhokama
yuritish.
