Namangan muhandislik pedagogika isntituti

3.9.Muvaffaqiyatning kalit omillari. Tarmoqdagi vaziyatni umumiy baholash

Beshinchi raqobatchi kuch tovarning o’rnini bosuvchi mahsulotlarning paydo bo’lish xavfidir. Tovarning o’rnini to’liq bosa oladigan mahsulotlarning mavjudlgi jiddiy xavf tug’diradi va kompaniyaning narxlarini xamda daromadlarini cheklab qo’yadi. Ammo, agar kompaniya mahsulotlarining o’rnini bosa oladigan tovarlar kam bo’lsa, kompaniya narxlarni oshirishi va qo’shimcha daromad olishi mumkin. Kompaniyaning strategiyasi bu faktdan foydalana olishi lozim.

Tarmoqdagi raqobat darajasiga ko’ra kuyidagilarga bo’lanadi²⁴:
1. SHavqatsiz raqobat
2. Intensiv raqobat
3, Meyordagi raqobat
4. Jalb qiluvchi zaif raqobat
Bozorga yangi kirib kelgan Korxona yangi ishlab chiqarish quvvatiga ega bo’lishi , ayrim xollarda kattagina resurslarga ega bo’lishi mumkin. Bunday Korxonalarbozorda o’z o’rnini topib egallash uchun kurashadi. Bozorda yangi raqobatchining paydo bo’lishi quyidagi omillarga bog’liq:

2. 
   Bozorga kirish yo’lidagi to’siqlar:
   

• 
  Bozorda ishlayotgan kompaniyalarning reaktsiyasi:
  
• 
  Bozorga kirish yo’lidagi to’siqlar quyidagicha bo’ladi:
  
• 
  Ishlab chiqarish miqiyosining tejamkorligi (bunday ustunlik bozorda ishlayotgan katta xajmga ega bo’lgan kompaniyalarda bo’ladi. Yangi Korxona esa bozorga birdaniga katta xajm bilan chiqolmaydi.)
  
• 
  Texnologiya va NOU XAU ga erishishning imkoniyati yo’qligi:
  
• 
  «O’qitish/Tajriba» egri chizigining samarasi:
  
• 
  Xaridorlarning ma’lum markalariga moyilligi:
  
• 
  Korxona xajmlariga bog’liq bo’lmagan xarajatlarning teng emasligi:
  
• 
  Sotish kanallariga kira olish:
  
• 
  Nazorat qiluvchi organlarning xarakatlari . (litsenziya, ruxsatnomalar)
  
• 
  Tariflar va tarifdan tashqari cheklashlar (dempingga qarshi qonunchilik, maxalliy Korxonalarning majburiy qatnashishlari)