«Научный импульс» июня, 02 436 nazariy va amaliy ko’nikmalarda ustoz-shogird an’anasining o’rni
Yüklə 69,64 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Научный импульс » июня , 202 3 437 Sharafiddin Ali Yazdiy, Zaxiridin Muxammad Bobur kabi buyuk tarixiy siymolar qoldirgan bebaxo madaniy meroslar, ilmiy, badiiy asarlar nafaqat o’zi mansub millatning, balki butun insoniyatning ma’naviy boyligi sifatida kadrlidir. Ularni o’rganish, turli nuqtai nazarlardan kelib chiqqan xolda ularni ilmiy tadqiq qilish, mazmun-moxiyatini targ’ib va tashviq qilish butun bashariyat uchun katta ilmiy yangilanishlarga yo’l ochadi". Raqamli texnologiyalari davrida ta’lim jaroyoni jadallik bilan rivojlanib borayotgan bir paytda bugungi kunda asosiy mazmun beruvchi yana bir tizim “Ustoz-shogird” tizimidir. Ta’lim tizimida boʻlgʻusi mutaxassis oʻqituvchilarga tarbiyaviy taʼsir qiluvchi ustoz- shogird anʼanalari tajribasi amaliy tasdiqlangan omil sifatida ifodalanadi. Tez surʼatda ilmiy- texnik rivojlanish jarayonini amalga oshirilib borishi natijasida taʼlim jarayonining qirralari mukammallashib borayotganligi, ularning tizimiga yangi pedagogik texnologiyalarni, innovatsion uslublarni keng doirada kirib kelishi kabi hollar boʻlgʻusi mutaxassislarni kasbiy taalluqliligi masalalarni aniqlash, ularga oʻz vaqtida yordam berish kabi masalalarga eʼtibor qaratish, ustoz-shogirdlik anʼanalaridan oʻrinli foydalanish zarurligini keltirib chiqarmoqda. Uning asosida har tomonlama rivojlangan barkamol avlodni tarbiyalab yetkazish masalalari oʻz ifodasini topdi. Bugungi kunda yosh mutaxassislarni har tomonlama shakllantirishga eʼtibor har qachongacha nisbatan tezlashtirish ehtiyoji zamon talabiga aylandi, ularni kasbiy faoliyatini oshirishga qaratildi. Tarixiy sharoitlarining oʻzgarishi borasida toʻplangan tajribalarni yoshlar ongiga yetkazish shakllari ham oʻzgarib bormoqda. Mustaqillik sharofati tufayli ustoz-shogird anʼanalarini yana-da rivojlantirishning asosiy vazifalardan biri mustaqil Oʻzbekistonni rivojlantirishga asos boʻladigan yangi taʼlim tizimining tashkil etilishidir. Bugungi kunda ham ustoz-shogirdlik anʼanalari koʻplab mehnat jamoalarida, shu jumladan, davlat idoralarida qoʻllanib keladi. Biroq, hozirgi vaqtda kadrlar siyosatida olib borilayotgan islohotlar ustozlikni rasmiy va professional tartibda amalga oshirishni talab qiladi. Shogird ustoz rahbarligida bilim yoki hunar oʻrganayotgan muddatda uning har bir harakati va ish uslubini, hatto nimani qayerga qoʻyish, qaysi tomoniga koʻproq eʼtibor berish holatlarini ham sinchiklab kuzatishi talab qilinadi. Odatda ustoz baʼzan hunarning har bir ikir-chikirini ham aytavermaydi, balki amalda koʻrsatadi. Ehtimol, bu bilan ustoz shogirdining hushyorligini, sinchkovligi va qiziqishini sinab koʻrmoqchidir? Shu sinovdan muvaffaqiyatli oʻtgan shogirdning oshigʻi, shubhasiz, olchi boʻladi. Boshqa kasblarni mutlaqo kamsitmagan holda aytish joizki, hunarlar orasida eng qiyini ilm oʻrganishdir. Bu borada ustoz tanlashning ham ahamiyati katta. Avvalo, ustoz bilan shogird bir-biriga munosib boʻlishi, bir-birini tushunishi lozim. Bunda koʻproq masʼuliyat shogird zimmasiga tushadi. Negaki, shogird ustozini avaylashi, uning hurmatini joyiga qoʻyishi, baʼzi injiqliklariga chidashi, igna bilan quduq qazishdek zahmadli ishga bardosh berishi shart. Ustozlik – bu yoshlarni har tomonlama tarbiyalashdagi bir yoʻnalishi hisoblanadi. Lekin, bu anʼana oila, maktab kabi turli mazmundagi yoshlar tarbiyasi bilan shugʻullanuvchi |