Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti huzuridagi nukus konchilik instituti

4


1.3.Membran difmanometrlari.
Bosim farqi membranasi o'lchagichining ishchi guruhi sezgir metall plastinka yoki boshqa elastik, ammo shu bilan birga tebranishga sezgir elementga asoslangan. Aytgancha, sezgirlikni oshirish uchun membranalar ba'zan gofrirovka qilinadi. Qurilma shuningdek, bosimni o'lchash uchun ikkita muhrlangan kamerani o'z ichiga oladi, ular bir-biriga impuls quvurlari bilan valf bloki orqali ulanadi. Membrana tipidagi differentsial bosim o'lchagichidagi bosim farqi sezgir element bilan bevosita bog'liq bo'lgan yadro novdasi bilan o'rnatiladi. Chegara tebranishlarida novda chiqish signalining mutanosib o'zgarishiga olib keladi, bu esa indikatsiya effektini beradi
5
1.4. Puflagichlar difmanometri
Shuningdek, qurilmaning ushbu versiyasi ko'rsatgich deb ataladi. Körükler o'lchagichlarining dizayni ikki qismga asoslangan – ko'rsatkich va körükler. Birinchi qismga kelsak, u, qoida tariqasida, o'rtacha diametri 150-200 mm bo'lgan dumaloq korpus bo'lib, uning ichida strelka tribko-sektor mexanizmi mavjud. Bo'linish narxi odatda 1 mbarni tashkil qiladi, bu bosimning texnologik ko'rsatkichlarini o'lchash uchun maqbuldir. Körük bilan differentsial bosim o'lchagich, xususan, azot, argon, havo va boshqalar kabi tajovuzkor bo'lmagan muhitga xizmat ko'rsatadigan issiqlik energiyasi va gaz ta'minoti tizimlarida qo'llaniladi.
Qurilmaning ishchi qismi körükler, buloqlar va burama naychalardan tashkil topgan elastik mexanikaning deformatsiyasi yordamida hosil bo'ladi. Aslida, faol muhit ko'rsatuvchi tizim elementlariga jismoniy signallarni uzatuvchi damper tizimiga ta'sir qiladi. Bundan tashqari, körüklerin aniqligi juda yuqori, chunki mexanika harorat va namlikning salbiy omillariga xalaqit bermaydi.
So‘nggi yillarda membranali asboblar tobora keng
qo‘llanilmoqda. Bu asboblarda sezgir element sifatida elastik materiallardan
tayyorlangan yumshoq, shuningdek, gofrilangan plastinkasimon membranalar yoki
gofrilangan membrana qutichalar ishlatiladi. Membranali asboblar, uncha katta
bo‘lmagan ortiqcha bosimlar va siyraklanishlarni (manometrlar, naporomerlar va
tyagomerlar) hamda bosimlar farqini o‘lchash uchun (difmanometrlar) qo‘llanadi.
Membrananing egilishdagi elastikligi uning geometrik o‘lchamlariga
(diametri, qalinligi, gofrilarining soni, shakliga), materialiga hamda unga ta’sir
qiladigan bosimga bog‘liq bo‘ladi. Membranadagi gofrilar uning bikirligini
oshiradi va xarakteristikasining to‘g‘ri chiziqli bo‘lishini ta’minlaydi.
6
Membrananing bikirligini oshirish maqsadida uning o‘rga qismiga qattiq
magerialdan yasalgan disk yoki prujina o‘rnatiladi. Membrana rezina, plastmassa,
latun, bronza va boshqa materiallardan tayyorlanadi. Bronzadan tayyorlangan
membrananing qalinligi o‘lchanadigan bosim miqdoriga qarab 0,02—1,0 mm
bo‘lishi mumkin.
Membranaga ikkala tomondan ta’sir etadigan bosimlar farqi ta’sirida uning
markazi siljiydi. Membrana markazining bosim ta’sirida siljishi katta emas va
1,5—2,0 mm ni tashkil etadi. Bu hol asboblarning sezgirligini kamaytiradi va
uzatish soni katta bo‘lgan mexanizm qo‘llanishni talab etadi. Membranali
asboblarning bu kamchiliklari ularni qo‘llanish doirasini toraytiradi.
Membranali elastik sezgir elementlar, ko‘proq membranali quticha
ko‘rinishida, asboblarda dam va siyraklanishni o‘lchashda ishlatiladi. 15.1-rasmda
profilli tyagonaporomer (TNMP) tuzilishining sxemasi tasvirlangan.