Navoiy davlat pedagogika instituti fizika-matematika fakulteti

DASTURLASH MUHITIDA MODELLASHTIRISH

Dasturlash muhitida modellashtirish o‘z ichiga oladi. Axborot modeli va algoritmini yaratish bosqichida qaysi miqdorlarning kirish parametrlari va qaysi biri natija ekanligini aniqlash shuningdek ushbu miqdorlarning turini aniqlash kerak. Agar kerak bo‘lsa tanlangan dasturlash tilida yozilgan sxema ko‘rinishida algoritm tuziladi. Shundan so‘ng hisoblash tajribasi o‘tkaziladi. Buning uchun dasturni kompyuterning RAMiga yuklab uni ishga tushurishingiz kerak. Kompyuter tajribasi olingan natijalarni tahlil qilishni o‘z ichiga oladi uning asosida muammoni hal qilishning barcha bosqichlari (matematik model, algaritm,dastur) sozlanishi mumkin. Eng muhim bosqichlardan biri bu algoritm va dasturni sinab ko‘rishdir. Dasturda nosozlikni tuzatish (ingliz tilida tuzatish xatolarni tuzatish degan manoni anglatadi) 1945-yilda birinchi Mark-1 kompyuterlaridan birining elektr zanjiriga tushib minglab o‘rni blokirovka qilganida paydo bo‘ladi – bu dasturdagi xatolarni topish va yo‘q qilish jarayoni hisoblash tajribasi natijasida olingan. Nosozliklarni tuzatish sintaksis xatolarni lokalizatsiya qilish va yo‘q qilish aniq kodlash xatolari yuzaga keladi.
Zamonaviy dasturiy tizimlarda disk raskadrofka debugger deb nomlangan maxsus dasturiy vositalar yordamida amalga oshirililadi.

Sinov bu dasturning yoki umuman uning tarkibiy qismlarining to‘g‘ri ishlashini tekshirish. Sinov jarayonida aniq xatolar bo‘lmagan dasturning ishlashi tekshiriladi.

Dastur qanchalik yaxshilab tuzatilmasin uning ishlashga yaroqliligini belgilovchi hal qiluvchi qadam bu dasturni sinov tizimida bajarish natijalariga ko‘ra boshqarishdir. Agar tanlangan test ma‘lumotlari tizimi uchun barcha holatlarda to‘g‘ri natijalar olingan bo‘lsa dasturni to‘g‘ri deb hisoblash mumkin.

Eksperiment – bu ob`ekt yoki model yordamida qilingan tajriba. Bu tajriba namunasi ushbu harakatlarga qanday javob berishini aniqlash uchun ba‘zi harakatlarga qanday javob berishini aniqlash uchun ba‘zi harakatlarni bajarishdan iborat. Hisoblash tajribasi rasmiylashtirilgan model hisob-kitoblarni o‘z ichiga oladi.