Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər Tofiq Köçərli

Tofiq Köçərli                                    - 44 - 
 
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər 
 
Qorbaçovun kitabından mühüm qərar qəbul etmək praktikasında eşidilməmiş 
və görünməmiş bir məqam barəsində xəbət tuturuq. Qorbaçov Balayandan «xahiş 
edir  ki,  Dağlıq  Qarabağa  kömək  tədbirləri  haqqında  təkliflər  versin.  Ertəsi  gün 
(ertəsi gün! – T.K.) Balayan 21 maddədən ibarət təkliflər təqdim edir».  
Qorbaçov  həmin  təklifləri  SSRĐ  Nazirlər  Sovetinin  sədri  Rijkova  göndərir. 
Rijkov  tədbirləri  bəyənir.  DQMV-nin  sosial-iqtisadi  inkişafını  sürətləndirmək 
tədbirləri  haqqında  Sov.ĐKP  Mərkəzi  Komitəsinin  və  SSRĐ  Nazirlər  Sovetinin 
1988-ci il 24 mart tarixli qərarı qəbul olunur. 21 maddədən ibarət qərar! Bu qərarla 
SSRĐ  hökuməti  Dağlıq  Qarabağın  inkişafına  ümumittifaq  fondundan  400  milyon 
manat vəsait ayırır.  
Beləliklə,  Qorbaçov  Azərbaycan  rəhbərliyindən  xəbərsiz  və  onun  başı 
üstündən  hərəkət  edərək,  Azərbaycanı,  Dağlıq  Qarabağı  rəsmən  təmsil etmyə  heç 
bir  səlahiyyəti  və  hüququ  olmayan  qatı  separatçı  Balayanı  sözügedən  qərarın 
hazırlanmasına cəlb edir. 
Sov.ĐKP  MK-nın  Baş  katibi  Azərbaycanın  Dağlıq  Qarabağ  Muxtar  Vilayəti 
haqqında  mühüm  qərar  hazırlanmasına  separatçı  və  araqızışdırıcı  Balayanı  cəlb 
etməklə  heç  bir  çərçivəyə,  etikaya,  özünün  addımbaşı  istinad  etdiyi  Lenin 
normalarına sığışmayan özbaşınalığa yol vermişdir. 
Lakin  Qorbaçov  bu  qərarla  qürrələnir.    Dağlıq  Qarabağın  inkişafına,  orada 
vəziyyətin  sabitləşdirilməsinə  heç  bir  müsbət  təsir  etməyən,  əksinə,  separatçıları 
daha da azğınlaşdıran, ehtirasları daha da coşduran bu qərar haqqında o, yazır: 
«Əgər bu iş on il əvvəl görülsəydi (belə bir qərar on il əvvəl qəbul olunsaydı – 
T.K.),  Əliyev  düzgün  beynəlmiləl  xətt  yeritsəydi,  fəlakətin  qarşısını  almaq 
mümkün olardı». 
Daha sonra Qorbaçov, H.Ə.Əliyevi nəzərdə tutaraq deyir: 
«Azərbaycan rəhbərliyi Qarabağın əhalisinə heç də Lenin münasibəti ruhunda 
yanaşımayıb, bəzən isə sadəcə qeyri-insani münasibət göstərib».  
Eyni  bir  komandadan  olan  dövlət  xadimlərinin  aralarının  dəyməsi,  hətta 
birinin digərinə düşmən kəsilməsi, birinin digərinə şər atması və yağdırması halları 

---