Nayza uloqtirish yugurib borayotib nayza ko`targan qo`lni orqaga cho`zish va nayza uloqtirishdan iborat.
Musobaqa qoidasiga binoan nayzani istalgan uzoqlikdan yugurib kelib uloqtirish ham yoki bir joyda turub nayzani aylanib uloqtirish ham ruhsat etiladi. Uni faqat uramdan ushlash kerak. Nayzalar metaldan yoki yog`ochdan bulishi mumkin.
Yog`och nayza metal uchlik qilinadi. Ularning ogirlik markazi uramasida buladi. Uloqtirish uzunligi yugurib kelib nayza uloqtirilgan joydagi qiyshiq chiziqli plankaning ichki kirganidan boshlab to nayzaning uchi tushgan joygacha ulchanadi.Uloqtirish uzoqligi nayzaning dastlabki uchib chiqish tezligi va to`g`ri uchishga bog`liqdir. Nayza uloqtirishda yugurib kelish shuning uchun kerakki u ohirgi kuch berish boshlanishigacha uloqtiruvchi harakatining tezligini xosil qilib beradi. Eng yaxshi nayza uloqtiruvchilarning yugurib kelish uzunligi 27-30 metrgacha etadi. Yugurib kelishning dastlabki nayzani uzoqlashtirishning boshlanishig`acha bo`lgan qismi 15-17 metrdan iborat bulib bu masofa 10-12 qadamda bosib o`tiladi.
Yog`och nayza metal uchlik qilinadi. Ularning ogirlik markazi uramasida buladi. Uloqtirish uzunligi yugurib kelib nayza uloqtirilgan joydagi qiyshiq chiziqli plankaning ichki kirganidan boshlab to nayzaning uchi tushgan joygacha ulchanadi.Uloqtirish uzoqligi nayzaning dastlabki uchib chiqish tezligi va to`g`ri uchishga bog`liqdir. Nayza uloqtirishda yugurib kelish shuning uchun kerakki u ohirgi kuch berish boshlanishigacha uloqtiruvchi harakatining tezligini xosil qilib beradi. Eng yaxshi nayza uloqtiruvchilarning yugurib kelish uzunligi 27-30 metrgacha etadi. Yugurib kelishning dastlabki nayzani uzoqlashtirishning boshlanishig`acha bo`lgan qismi 15-17 metrdan iborat bulib bu masofa 10-12 qadamda bosib o`tiladi.
Nayza ushlash.
Nayza ushlashning asosan ikki usuli bor. Birinchi usulda nayza uramasi o`rta va bosh barmoq bilan mahkam tutamlab ushlanadi. O`rta bormoq nayzani kundalang siqib uramaning keyingi qismiga tiralib turadi. Bosh barmoq yo`z tomoni bilan uramga yoki uning orqasiga mahkam yopishib turadi. Erkin cho`zilgan ko`rsatkich barmoq nayzaning ikkinchi tomonidan kiyaroq ushlab turadi. Nomsiz barmoq va jimjiloq esa uram ustida erkin uncha yopishmagan xolda yotadi.
Nayza bosh va o`rta bormoqdan chiqarib yuboriladi shuning uchun ham bu bormoqlar nayzani maxkam ushlab turishi kerak.
Nayza bosh va o`rta bormoqdan chiqarib yuboriladi shuning uchun ham bu bormoqlar nayzani maxkam ushlab turishi kerak.
Ikkinchi usulda nayza urami bosh va ko`rsatkich bormoq bilan tutamlab ushlanadi. Oldingi usulda o`rta bormoq nimani bajargan bulsa bu usulda ko`rsatkich barmoq shu ishni qiladi.Qolgan barmoqlar maxkam ushlamagan xolda uramda erkin yotadi. Nayzani birinchi usulda ushlash ayniqsa ilgari boshqa usullardan foydalanmagan kishilar uchun ancha durust bo`ladi. Chunki o`rta bormoq ko`rsatkich barmoqga nisbatan ancha kuchlidir. Buni dinamometrik ulchashlar aniqlab bergan.
Yugurib kelishning dastlabki qismi.
Uloqtiruvchi yugurishdan oldin nayza uloqtiriladigan tomoniga erkin xolatda qarab turadi. Nayza elka ustiga ko`tarib yugurganda uloqtiruvchi qo`li bukilgan bulib nayzani elka buguni ustida tutadi. Tirsak oldinga yunaltirilib panja taxminan qo`loq balandligida buladi. Nayza erkin ushlanadi, shuning uchun ham uning oldingi qismi bir oz qo`yi tushgan yoki gorizontal xolatda buladi.Yugurish borgan sari tezlashib erkin bajariladi. Uloqtiruvchi birinchi qadamdan boshlab gavdasini oldinga tashlaydi keyin dastlabki yugurib kelish qismi davomida uni birmuncha tiklaydi. Eng kuchli nayza uloqtiruvchilarda yugurish tezligi 8 m/s etadi. Nayza uloqtirishga yaqin qolganda yugurish tezligini oshirishga intilmaslik kerak chunki bu xolda muskullar ortiqcha tarang`lashib ketishi mumkin.
Nayza uloqtirish texnikasi
Jismoniy ko`rganlik va bug`unlari yaxshi harakatchang kishilarni o`rgatish yaxshi natija beradi. Nayza uloqtirish mashg`ulotlarini yugurib keladigan yeri tekis va kattiqroq nayza tushadigan yeri yumshoq bo`lgan maydonda o`tkazish mumkin.
Nayza ichi glib, oralgan; erkaklar uchun irligi 800 gr, uzunligi 260-270 sm; o muvofiq ravishda 600 gr va 220-230 sm. Uchligi tiglgan masofa erkaklar nayzasida 106 sm; ayollar nayzasida ralgan qismning eni 15-16 sm, ayollarnikida 14-15 sm ni tashkil etadi. Bu erda ushlash uchun hech qanday moslamalar boramidan ushlanib, elka uzra koyicha etakchi firmalar nayzaning xar xil turlarini sintetik va metallardan ishlab chiqarmoqda. Dunyoda etakchi firmalar , , , singari mashhur firmalar orasida ularni ishlab chiqarish boovak metall snaryad bortasiga arqon o ogsmirlar uchun 700 gr.; ayollar uchun idan markazigacha bo 80-95 sm; erkaklar snaryadida arqon olmasligi kerak. Nayza faqat ana shu arqon otarilishi va bosh orqasidan uloqtirilishi kerak. Hozirgi vaqtga kelib nayza metallarning maxsus qotishmasidan tayyorlanadi. Jahonda nayza ishlab chiqarish boNordikXeldNemetTeilvindyicha raqobat keskin kuchaygan.
