Немис тили дарсларида маданиятлараро мулоқотга ўргатиш машқларидан фойдаланиш

Kolloid sistemalarning reologik xossalari.
Qovushqoqlik (yopishqoqlik)
Suyuqliklaming o ‘ziga xos reologik xasusiyatlaridaii biri ularning qovushqoqligidir. Reologiya oqim yoki og'irlik ta'sirid a deform atsiyani o'rganadi.
Suyuqlikning qovushqoqligi deb, suyuqlikning ichki qism ida har xil tezlikda, bir qatlam ni ikkinchi qatlam ga nisbatan harakatlanishi natijasida vujudga keladigan ishqalanish qarshiligiga aytiladi. Q ovushqoqlik, qovushqoqlik koeffitsiyenti yoki ichki ishqalanish qiym ati ц
(eta) bilan ishoralanadi. U ning o'lcham i n-sek/m2.
Amalda qovushqoqlik koeffitsiyenti yoki ishqalanish qiym atini aniqlash uchun viskozim etrlardan foydalaniladi. Uning uchun bir xil hajm dagi suyuqlik va suvning radiusi, uzunligi va kapillyardan oqish vaqti (r c va tH2q) aniqlanadi. So'ng quyidagi formula asosida suyuqlikning qovushqoqligi hisoblanadi:

Berilgan harorat uchun suvning qovushqoqolik koeffitsiyenti rjH20, zichligi рНг0 va suvning sirt tarangligi ilovadagi Odan olinadi. Kapillyarda yuqoridan pastga oqib tushayotgan suyuqlikdagi sham ing xarakat tezligi, radiusi asosida qovushqoqlikni Stoks form ulasidan aniqlash mumkin:

unda: p - shar holatidagi m oddaning zichligi;

pc - tekshirilayotgan suyuqlikning zichligi:
и — suyuqlik ichidagi sham ing harakat tezligi;

Ishlab chiqarish jarayonida shlakka aylanavotgan aralashm alarda (sulfidlar, oksidlar, silitsidlar, fosfidlar. nitridlar, karbidlar va boshqalar) zarrachalam ing harakat tezligi har xil om iliarga b o g'liq b o ig a n id a и ni Stoks form ulasidan aniqlanadi:

K ichik m olekulyar birikm alar va kolloid sistem alar uchun t] berilgan harorat va konsentratsiyada doimiy qiym atga ega bo'ladi.
A m m o ayrim om iliarga k o 'ra ko'pchilik kolloid va yarim kolloid sistem alar bu qonuniyatga bo'ysunm avdi. B unga sabab, sistem ani ichkarisida to'rsim on strukturalarni hosil b o lish id ii.
Bunday strukturaning hosil b o lish i: a) m itsella (zarracha) larni asim m etrik shakli; b) dispers faza zarrachalarini kam solvatlanisbidan hosil b o ia d i. Rebiiider kolloid sistem alarda struktura hosii b o lish in i o'rganib, har xil strukturalam i hosil bo'lishi, dispers fazani qanday darajada m aydalanishiga b o g liq lig in i aniqlaydi. Strukturaiar koagulyasion v a kondensatsion (kristallizatsion) bo'ladi. K oagulvasion struktura m olekulalararo vodorod bog'ining zaifligi va V an-der- V aals kuchlarining kuchsizligidan hosil b o ia d i. M olekulalarda shu xossalar b o lg a n i uchun ular m exanik ta'sird an buziladi. Am m o m a lu m vaqt o'tishi bilan ular ilgarigi holatiga qaytadi. M olekulalam ing bunday xossasini tiksotropiya deyiladi.