Neriman Qurban indd
Yüklə 2,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
“Öz kontrrevolyusion əsərləri və hərəkətləri ilə Azərbaycan Sovet
Yazıçılar İttifaqını zibillədiklərinə və bu günə kimi heç bir sovet temati- kasında əsər yazmadıqlarına, Sovet Yazıçılar İttifaqının nizamnaməsinə riayət etmədiklərinə və beləliklə, sovet yazıçısı kimi ən yüksək bir adı daşımağa layiq olmadıqlarına görə Hüseyn Cavid, Hacı Kərim Sanılı, A.Musaхanlı, Yusif Vəzir Çəmənzəminli, Seyid Hüseyn, Salman Mümtaz, S.M.Qənizadə, Qantəmir və s. Sovet Yazıçıları İttifaqı sırala- rından хaric etməli, bunların yaradıcılığındakı kontrrevolyusion mahiyyəti həm ümumi iclasda, həm də mətbuatda ifşa etməli”. Hüseyn Cavid, Hacıkərim Sanılı və Mikayıl Müşfiq, Yusif Vəzir, Atababa Musaxanlı, Salman Mümtaz, Qurban Musa- yev, Seyid Hüseyn, Qantəmir, Zinnət Zakirov və Sultanməcid Qənizadənin İttifaqda qalması dözülməz hesab olundu, üzvlükdən çıxarıldılar. “Xeyirxah” Hidayət Əfəndiyev də unudulmadı, “ikiüzlülük elədiyinə”, “ailəçilik yeritdiyinə”, “gənc kadrlara qaba rəftar göstər- diyinə görə” tənqid seksiyasının sədrliyindən azad olundu. Seyfulla Şamilov və Səməd Vurğun da cəzadan yaxa qur- tara bilmədilər, “onlara tapşırılan vəzifələri aparmağı bacara
nəfərlik idarə heyəti seçildi, sədrlik Əli Məmmədova, katibliksə Ağahüseyn Rəsulzadəyə tapşırıldı. Qərarın oxunuşu başa çatan kimi salonda səs ucaldı: “Sən bu ölkəni sevmirsən!” Dönüb bu sözləri deyən hündürboy, qaraşın oğlana baxdı: “Niyə axı? Mən öz ölkəmi sevirəm!” – Bunu deyəndə səsinin titrədiyini hiss elədi. “Sevsəydin, gedib fransızca öyrənməzdin! – Oğlanın səsi daha ötkəm çıxdı. - Ver dınışqanı, ver!” Acı təbəssümlə üzvlük vəsiqəsini çıxarıb rəyasət heyətinin əyləşdiyi masanın üstünə qoydu, ağır addımlarla iclas salo- nundan çıxdı. Bayırda bürküydü. Nəfəsinin daraldığını hiss eləyib köynəyinin üst düyməsini açdı, qalstukunu boşaldıb hara gedəcəyini bilmədən küçə boyu addımladı. 477 Üç aydan sonra özünün əlli yaşı, yaradıcılığının otuz ili tamam olacaqdı. Ötən il bu vaxt yubileyinin necə keçiriləcəyi barədə fikirləşirdi, indisə işsizdi, kitabları, pyesləri, ssenariləri nəşriyyatlara, teatrlara, kinostudiyaya yaxın buraxılmır, İtti- faqdan çıxarılıb, ev növbəsindən çıxarılıb, “mürtəce”, “kontrre- volyusion-müsavatçı”, “əclaf” yarlıqlarına layiq görülüb, res- publika və ölkə rəhbərlərinə göndərdiyi məktublara hələ də cavab yoxdu; şübhəsiz, bütün bunlar da həbslə nəticələnəcək. Ürəyi bir də sancdığından ayaq saxladı. Bu vaxt qoluna əl toxunduğunu hiss eləyib çevrildi. Abdulla Şaiq idi, məhzun- məhzun üzünə baxırdı. Fikirləşdi ki, elə dostlar var, onlara yemək kimi hər gün ehtiya-
“Gedək bizə, – Abdulla Şaiq qolunu buraxmadan dilləndi. – Şahzadə xanımın çayını içərik, ağlımız bir az başımıza gələr”.
“Mən “mürtəceyəm”, “qəddar burjua millətçisi”yəm, “kontrrevolyusion-müsavatçı”yam”, “əclaf”am, Şaiq Əfəndi! – Səsi qəzəbdən və ağrıdan titrəyirdi. – Bunu balalarıma necə başa salım?!” “Gəl, gün doğmamış nələr doğular, – Abdulla Şaiq ürək- dirək verməyə çalışdı. – Yəqin, məsələni araşdırarlar, günah- sız olduğun üzə çıxar, səbir elə...” Yox, daha səbirdən keçmişdi. Dözümünün haracan çataca- ğı barədə fikirləşirdi. On iki il əvvəl Parisdə qəlbinə gizlicə soxulmuş səksəkə artıq özünü bütün çılpaqlığıyla büruzə vermişdi... Həmin axşam “İki od arasında” romanını bitirib son nöqtəni qoydu. Fikrincə, pis alınmamışdı. Nə vaxtdan bəri tutqun olan siması açılmışdı. “Axır ki, bitirdim, Bulqu, – əlyazmasını yığdığı qovluğu göstərdi. – Başıma bir iş gəlsə, bu qovluqdan muğayat olar- 478 san. İtirdiklərimi daha geri qaytara bilmərəm, heç olmasa, bu qalsın”. “Bədbin danışma, – Bilqeyis xanım da əhvalı durulmuş halda gülümsədi, – İnşallah, indiyəcən bir şey olmadısa, bun- dan sonra da olmaz. Bu çətinlikdən də birtəhər çıxarıq, təki sən sağ-salamat yanımızda ol”. Masanın üstündən Lev Tolstoyun cildini götürüb bəxtəbəxt açdı, ilk gözünə sataşan cümləni oxuyub örtdü, kitabı yerinə qoyub köksünü ötürdü, iztirab dolu səslə dilləndi: “Deyəsən, ayrılacağıq, Bulqu, buna hazır ol...” Bilqeyis xanımın rəngi ağardı, gözləri doldu, bununla belə, özünü ələ ala bildi. “Ürəyimizi üzmə, – dedi, – hələ ki, Allaha şükür, salamat- lıqdı”. Axır ki, doğulub-böyüdüyü, itkilərilə ürəyinin yarasına çevrilən Şuşaya borcunu vermişdi... Əsərin çapı haqqındasa indi fikirləşmək istəmirdi, yəqin, onun da zamanı gələcəkdi...
|