Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti p a r a z I t o L o g I ya



Yüklə 3,75 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/49
tarix07.03.2017
ölçüsü3,75 Mb.
#10617
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   49

O„ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI OLIY VA O„RTA MAXSUS TA‟LIM 

VAZIRLIGI 

 

 

NIZOMIY NOMIDAGI  



TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

 

 

 

 



 

 

 

       

 

 P A R A Z I T O L O G I YA 

   fаnidаn  

O„QUV-USLUBIY MАJMUА 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

TOSHKENT – 2015 y. 



 

 

 

O„ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI OLIY VA O„RTA MAXSUS TA‟LIM 

VAZIRLIGI 

 

 

NIZOMIY NOMIDAGI  



TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

 

 

 

P A R A Z I T O L O G I YA 

fаnidаn o„quv-uslubiy mаjmuа 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 

 



 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

«Zoologiya va anatomiya» kafedrasi 

 

 



Parazitologiya

 

fanidan  



 

О„QUV USLUBIY KOMPLEKS 

 

     


 

        Ushbu  о„quv-uslubiy  majmua    “parazitologiya  ”  fani  bо„yicha  yaratilgan  bо„lib,  

unda  mazkur  fanning  о„quv  dasturi,  ishchi  dasturi,  ma‟ruza  mashg„ulotlarining  ta‟lim 

texnologiyasi  va seminar mashg„ulotlarining ta‟lim texnologiyasi jamlangan. 

Mazkur  о„quv-uslubiy  majmua  oliy  о„quv  yurtlarining  bakalavr  ta‟lim  yo‟nalishi  

talabalari uchun mо„ljallangan.   



 

 

 

 

 

Tuzuvchilar:             Q.A.Saparov - biologiya fanlari nomzodi,dots.  

                           

 

Taqrizchilar:

               A.Qo‟chqorov – Toshhkent viloyati kadrlarni qayta tayorlash 

                                          va malakasini oshirish instituti “Tabiiy va aniq fanlar”  

                                           kafedrasi katta o‟qituvchisi, b,f,n.                                          

 

 

 



 

     


 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

О„quv-uslubiy majmua  Nizomiy nomidagi TDPU   kengashining  

2015__ yil __  ___________dagi ___-  sonli qarori bilan  tavsiya etilgan.  

 


 

O‟ZBEKISTON RESPUBLIKASI  

OLIY VA O‟RTA MAXSUS TA‟LIM VAZIRLIGI 

 

NIZOMIY NOMIDAGI  



TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

 

 



 

 

Ro'yxatga olindi:                                                                   “Tasdiqlayman”   



№___TB-5. 03___                                                        O‟quv ishlari bo‟yicha prorektor  

“_____” ________2015 yil                                           _______________ D. Ergashev 

                                                                                   “_____” ________2015 yil  

 

 



 

 

PARAZITOLOGIYA 



fanining ishchi o`quv dasturi

 

 



 

 

 



 

B

B



i

i

l



l

i

i



m

m

 



 

s

s



o

o

h



h

a

a



s

s

i



i

:

:



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

1

1



0

0

0



0

0

0



0

0

0



0

 

 



 



 

G

G



u

u

m



m

a

a



n

n

i



i

t

t



a

a

r



r

 

 



s

s

o



o

h

h



a

a

 



 

T

T



a

a

`



`

l

l



i

i

m



m

 

 



s

s

o



o

h

h



a

a

s



s

i

i



:

:

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

1



1

0

0



0

0

0



0

0

0



 

 

 



 

 

 



 



 

 

 



P

P

e



e

d

d



a

a

g



g

o

o



g

g

i



i

k

k



a

a

 



 

 

 



B

B

a



a

k

k



a

a

l



l

a

a



v

v

r



r

i

i



y

y

a



a

t

t



 

 

y



y

o

o



`

`

n



n

a

a



l

l

i



i

s

s



h

h

i



i

:

:



 

 

 



 

 

 



5

5

1



1

1

1



0

0

4



4

0

0



0

0

 



 



 

 

B



B

i

i



o

o

l



l

o

o



g

g

i



i

y

y



a

a

 



 

o

o



q



q

i

i



t

t

i



i

s

s



h

h

 



 

m

m



e

e

t



t

o

o



d

d

i



i

k

k



a

a

s



s

i

i



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



                                             

 

 



TOSHKENT – 2015 y. 

 


 

Fanning ishchi o‟quv dasturi o‟quv, ishchi o‟quv reja va o‟quv dasturiga muvofiq ishlab 

chiqildi 

 

 



Tuzuvchi:         Biologiya fanlari nomzodi,dotsent:  Q.Saparov  

                                    

     

 

Taqrizchilar:    Biologiya fanlari nomzodi, dotsent P.Xaydarova     

                           Biologiya fanlari doktori, lab.mudiri A.Kuchbaev  

 

Ushbu  ishchi  o`quv  fan  dasturi  O`zbekiston  standartlashtirish,  metrologiya  va 



sertifikatlashtirish agentligidan (“O`zstandart” Agentligi) 2013- yil 30 yanvarda O‟zDst 

2746:2013  raqami  bilan  ro`yxatdan  o`tgan  5110400

 

 

B



B

i

i



o

o

l



l

o

o



g

g

i



i

y

y



a

a

 



 

o

o



q



q

i

i



t

t

i



i

s

s



h

h

 



 

m

m



e

e

d



d

o

o



d

d

i



i

k

k



a

a

s



s

i

i



 

 

ta`lim yo`nalishining DTS hamda O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta maxsus t`lim 



vazirligining  2011-  yil  17-  noyabr  467-sonli  buyrug`i  bilan  tasdiqlangan  va 

DD5110400-3.05

 

raqam  bilan  ro`yxatga  olingan  zoologiya  o`quv  fan  dasturi  asosida 



ishlab chiqildi. 

  

 



 

Fanning  ishchi o‟quv   dasturi  «Zoologiya  va  anatomiya»  kafedrasining   2015  yildagi  

12-  son  yig‟ilishdagi  muhokamadan  o‟tgan  va  fakultet  kengashida  muhokama  qilish 

uchun tavsiya etilgan.  



 

Kafedra mudiri:   ___________

     D.A.Mamatqulov 

 

 



   Fanning ishchi o‟quv dasturi  “Tabi

iy fanlar” fakulteti kengashida muhokama etilgan 

va  foydalanishga  tavsiya  qilingan.  (2015  yil  “___”  ________  dagi  “___”-sonli 

bayonnoma.) 

 

 

Fakultet kengashi raisi: ___________E.R.Yuzlikaeva 

 

 

Kelishildi: O‟quv uslubiy boshqarma boshlig‟i:_________ 

     


 

 

 



Ishchi o`quv dasturi  Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika 

universitetining  kengashida ko`rib chiqilgan va tasdiqlangan                                     

2015- yil «___» ______ dagi ____ - soni majlis bayoni 

 

 


 

 

 

1. KIRISH 

 

Parazitologiya fanining maqsadi va vazifalari. 

         Parazitologiya hayvonot  dunyosida keng tarqalgan ikkita har xil organizm (parazit va xo‟jayin) 

o‟rtasidagi  antogonistik  munosabatlardan  iborat.  Parazitologiyaning  vazifasi  ana  shu  munosabatlarni 

har taraflama ochib berish va ulardan parazitar kasalliklarga  qarshi kurashda  foydalanishdan iborat. 

Parazitologiya  kursi  vazifasi  odam  va  hayvonlarda  parazitlik    qiladigan  umurtqasiz  hayvonlar  asosiy 

taksonomik  guruhlarining  anatomo-morfologik  xususiyatlari,  ko‟payishi,  rivojlanishi,  tarqalishi, 

patologik ahamiyati va ularga qarshi kurash choralari to‟g‟risida asosiy mahlumot berishdan iborat. 

 

     2. 


Parazitologiya 

fani 


boyicha 

talabalar 

bilimlari 

va 


ko‟nikmalariga  qoyiladigan     

talablar.Parazitologiya fanidan talabalar quyidagilarni bilishlari va uddalay olishlari kerak: 

 

 parazitlarning yashash muhitiga moslashishning morfologik va anatomik xususiyatlari; 



 

 parazit va xo‟jayin o‟rtasidagi munosabatlarni; 



 

 odam va hayvonlar parazitlarining biologiyasi, keltirib chiqaradigan kasalliklari; 



 

 parazitlarga  qarshi profilaktik kurash choralarini;  



 

 olingan nazariy bilimlarini amaliy tadbiq eta olishlari; 



 

 parazitologiyaga tegishli asosiy terminlarning mohiyati; 



 

 parazitlar ustida laboratoriya sharoitida kuzatish olib borishni bilishlari, ulardan  vaqtincha, 



doimiy ho‟l va  quruq preparatlar tayyorlashni uddalay olishlari lozim. 

 

 3. Parazitologiya fanining boshqa fanlar bilan aloqasi. 



Parazitologiya  zoologiya,  botanika,  ekologiya,  evolyutsion  tahlimot,  embriologiya,  gistologiya  

fanlari  bilan  bevosita  bog‟liq.  Talabalar  parazitologiyani  o‟rganish  uchun  ana  shu  fanlardan 

mahlumotga ega bo‟lishlari lozim. 

 

4. Fanning  xajmi  va mazmuni 

4.1. Fanning  xajmi 

 

№ 



Mashg‟ulot turi 

Ajratilgan soat 

Semestr 

1  Nazariy (leksiya) 

20 



2  Laboratoriya mashg‟ulot 



20 

3  Mustaqil ta‟lim 



50 

 



4.2.Nazariy  mashg‟ulotlar mavzulari  mazmuni va ularga ajratilgan soat 

№ 

Mavzular mazmuni 



Mashg‟ulotlar maqsadi 

Ajratil-


gan soat 

Parazitologiya fanining maqsadi 



va vazifalari . 

 

Parazitlarning  odam,  hayvon  va  o‟simliklar 



hayotidagi 

ahamiyati. 

Parazitologiyaning 

rivojlanish tarixi.  



Parazitizm  va parazitlar haqida 



tushunchalar .  

 

Parazitizm  va  unga  yaqin  tushunchalar. 



Transmissiv  kasalliklar  va  ularning  tabiiy 

manbalari  to‟g‟risida  tahlimot.  Xo‟jayin-

parazit munosabatlarining shakllari. Fakultativ 

va 


soxta 

parazitizm. 

Ektoparazitlar, 

endoparazitlar, 

vaqtincha 

va 


doimiy 

parazitizm.  Parazitlarning  oraliq,  qo‟shimcha, 

rezervuar  va  asosiy  xo‟jayinlari  haqida 

tushunchalar. Parazitlarning tekinxo‟rlik bilan 

yashashga 

moslashuvi. 

Parazitlarning 



 

rivojlanish bosqichlari, ularda bo‟g‟inlarning  

gallanishi  

Parazitlarning tasnifi. Parazit bir 



hujayrali hayvonlar.  

 

Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi bir 



hujayralilar: ichburug‟ amyobasi, lyambliya, 

trixomonadalar, tripanosomalar, 

leyshmaniyalar, koktsidiyalar, toksoplazma, 

piroplazma, bezgak parazitlari va boshqalar. 

Ularning tuzilishi, ko‟payishi, rivojlanishi 

tarqalishi,qo‟zg‟atadigan kasalliklari va 

ulargaqarshi kurash chora-tadbirlar.  



Parazit 

chuvalchanglar 

va 

ularga qarshi kurash choralari . 



 

Gelmintologiya, uning maqsadi va vazifalari. 

So‟rg‟ichlilar sinfi. Asosiy vakillarining 

tuzilishi, tarqalishi, rivojlanishi va 

qo‟zg‟atadigan kasalliklari. So‟rg‟ichlilarga  

qarshi kurash choralari.  

Monogenetik so‟rg‟ichlilar sinfi vakillari 

(daktilogirus, girodaktilus, nitshiya, qo‟shaloq 

monogeniya va boshqa turlari) ning tuzilishi, 

rivojlanishi, tarqalishi va baliqchilik 

xo‟jaligiga keltiradigan zarari. 

Tasmasimon chuvalchanglar sinfi vakillari 

(cho‟chqa va qoramol tasmasimonlari, pakana 

gijja, serbar tasmasimon chuvalchang, 

exinokokk, qoy miya qurti, ligula, moneziya 

va boshqalarning) ning parazit hayot 

kechirishga moslanishining asosiy  

xususiyatlari. Ularning rivojlanishi,  

qo‟zg‟atadigan kasalliklari va ularning oldini 

olish choralari. 

To‟garak chuvalchanglar tipi. Nematodalar 

sinfi vakillari (odam, cho‟chqa va tovuq 

askaridalari,qilbosh vaqiyshiqbosh 

nematodalar, trixina, bolalar gijjasi (ostritsa),  

gongilonema, tlyaziyalar, rishta, dioktofima, 

bankroft ipchasi, diktiokaulyus, 

metatsrongilidlar, prototsrongilidlar va 

boshqalarning) ning  tuzilishi, rivojlanishi, 

keltiradigan  kasalliklari va ularga  qarshi 

kurash choralari. 

O‟simlik nematodalari va ularning g‟o‟za, 

g‟alla ekinlari, poliz va sabzavot ekinlari, 

tsitrus o‟simliklarida parazitlik  qilib zarar 

keltiruvchi vakillari. 

Akantotsefallar (tikanboshlilar) tipi 

vakillarinig tuzilishi, tarqalishi, biologiyasi va 

ularning baliqchilik, parrandachilik hamda 

cho‟chqachilik xo‟jaliklariga keltiradigan 

zarari. 



 Odam va hayvonlarda 

parazitlik qiluvchi zuluklar va 

mollyuskalar . 

 

Odam va hayvonlarda parazitlik qiladigan 



zuluklar va mollyuskalar vakillarining 

tuzilishi, tarqalishi, biologiyasi va ularning 

zarari. 



 

Parazit bo‟g‟imoyoqlilar . 



 

Parazit  qisqichbaqasimonlar (karpxo‟rlar, 

sakkulinalar va boshqalarning) ning tuzilishi, 

ko‟payishi, tarqalishi va zarari. 

Parazit  o‟rgimchaksimonlar  sinfi  (iksod, 

gamaz, argas va qo‟tir kanalari) ning tuzilishi, 

biologiyasi,  kasallik  tarqatuvchi  sifatidagi 

ahamiyati. 



Odam 



va 

mahsuldor 

hayvonlarda   parazitlik qiluvchi 

ikki 


qanotlilar 

vakillarining 

tuzilishi,  tarqalishi,  biologiyasi, 

zarari  va  ularga  qarshi  kurash  

choralari . 

Parazit va kasallik tarqatuvchi hasharotlar 

(bitlar,qandalalar, burgalar, chivinlar, 

iskabtoparlar, pashshalar, moshkarlar, 

so‟nalar, bo‟kalarning) ning tuzilishi, 

biologiyasi va kasallik tarqatuvchi sifatidagi 

ahamiyati. 



 

4.3. Laboratoriya (amaliy, seminar) mashg‟ulotlari mazmuni 

 

№ 

Laboratoriya (amaliy,seminar) 



mashg‟ulotlari mavzusi 

Laboratoriya (amaliy,seminar) mashg‟ulotlari 

maqsadi 

Ajratil-


gan soat 

Parazit bir hujayralilardan-



ichburug‟ amyobasi, 

leyshmaniya, lyambliya, 

tripanosoma, 

trixomonadalarning tuzilishi va 

rivojlanishi   

Parazit bir hujayralilardan-ichburug‟ 

amyobasi, leyshmaniya, lyambliya, 

tripanosoma, trixomonadalarning tuzilishi va 

rivojlanishini mikroskopda doimiy preparatlar  

yordamida kurish va rasm daftariga chizish   



Parazit bir xujayralilardan - 



koktsidiyalar, bezgak paraziti, 

balantidiyalarning tuzilishi va 

rivojlanishi  

Parazit bir xujayralilardan - koktsidiyalar, 

bezgak paraziti, balantidiyalarning tuzilishi va 

rivojlanishi tsiklini urganish va rasm daftariga 

chizish  



So‟rg‟ichlilar sinfining vakillari 

– jigar qurti, nashtarsimon ikki 

so‟rg‟ichli, qon ikki so‟rg‟ichli, 

mushuk ikki so‟rg‟ichlisining 

tuzilishi va rivojlanishi  

So‟rg‟ichlilar sinfining vakillari – jigar qurti, 

nashtarsimon ikki so‟rg‟ichli, qon ikki 

so‟rg‟ichli, mushuk ikki so‟rg‟ichlisining 

tuzilishi va rivojlanishini xo‟l preparatlar  

yordamida o‟rganish  



Tasmasimon chuvalchanglardan 



-qoramol va cho‟chqa 

tasmasimonlilari, 

Exinakokk,qoy miyaqurti, 

pakana gijja, serbar 

tasmasimoni, ligulalarning 

tuzilishi va rivojlanishi  

Tasmasimon chuvalchanglardan -qoramol va 

cho‟chqa tasmasimonlilari, Exinakokk, qoy 

miyaqurti, pakana gijja, serbar tasmasimoni, 

ligulalarning tuzilishi va rivojlanishini 

o‟rganish  



Parazit nematodalardan - odam 

askaridasi, bolalar gijjasi, 

rishta,qiyshiqbosh 

nematoda,qilbosh nematoda, 

trixinella, o‟simlik bo‟rtma 

nematodalarning tuzilish va 

rivojlanishi  

Parazit nematodalardan - odam askaridasi, 

bolalar gijjasi, rishta,qiyshiqbosh 

nematoda,qilbosh nematoda, trixinella, 

o‟simlik bo‟rtma nematodalarning tuzilish va 

rivojlanishini tablitsa va xul preparatlar 

yordamida o‟rganish  



Parazit zuluklar va parazit 

mollyuskalarning tuzilishi va 

rivojlanishi  

Parazit zuluklar va parazit mollyuskalarning 

tuzilishi va rivojlanishini o‟rganish 



Parazitqisqichbaqasimonlar 

(sakkulina, 

karpxo‟rlar) 

va 


Parazitqisqichbaqasimonlar 

(sakkulina, 

karpxo‟rlar)  va  parazit  kanalar  (mol  kanasi, 



 

parazit  kanalar  (mol  kanasi, 

tovuq 

kanasi, 


yaylov 

kanasi,qo‟tir 

kanasi) 

ning 


tuzilishi va rivojlanishi 

tovuq  kanasi,  yaylov  kanasi,qo‟tir  kanasi) 

ning tuzilishi va rivojlanishi 

 



Parazit va kasallik tarqatuvchi 

hasharotlardan - parxo‟rlar, 

bitlar, burgalarning tuzilishi va 

rivojlanishi  

Parazit va kasallik tarqatuvchi hasharotlardan 

- parxo‟rlar, bitlar, burgalarning tuzilishi va 

rivojlanishi o‟rganish 



Parazit va kasallik tarqatuvchi 

hasharotlardan chivin, 

iskabtopar, so‟na, bo‟kalarning 

tuzilishi va rivojlanishi  

Parazit va kasallik tarqatuvchi hasharotlardan 

chivin, iskabtopar, so‟na, bo‟kalarning 

tuzilishi va rivojlanishini o‟rganish 

 



 

5. PARAZITOLOGIYa FANI BOYICHA  KURS ISHLARI REJALASHTIRILMAGAN. 

 

6. Mustaqil ta’limlar mavzulari mazmuni  va ularga ajratilgan soatlar 

 

Mustaqil  tahlim  mavzusi  talabalar  mutsaqil  o‟rganadigan  mahruza  va  laboratoriya  mashg‟ulotlari 



mavzularidan  iborat  bo‟ladi.  Mutsaqil  tahlim  talabalarning  nazariy  bilimlarini  mutsahkamlashga, 

mavzularni  tushunishqobiliyatini  rivojlanishiga,  umumiy  dunyoqarashini  kengaytirishga  yordam 

beradi. Mustaqil tahlim mavzulari 2-banddagi  «Mahruza va laboratoriya mashg‟ulotlari mazmuni» da 

berilgan.

  

 


Yüklə 3,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   49




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin