Nomidagi toshkent

Amaliy mashg‘ulot №2.

Kompyuter tizimining umumiy tarkibini tashkillashtirish
Elektron hisoblash mashinalarning rivojlanish tarixiga nazar soladigan bo‘lsak biz bilamizki EHMlarni yaratilishi va elementli asoslariga kura kuydagi avlodlarga bulinadi:

1. 
   avlod, 1950 -yil: elektron vakuum lampalarda ishlovchi EHM;
   
2. 
   avlod, 1960 -yil: yarim utkazgachli asboblarda(tranzistorlarda) ishlovchi
   

EHM;

3. 
   avlod, 1970 -yil: kichik va uta yukori darajali integratsiyasi bo‘lgan yarim
   

utkazgichli integral sxemalarda ishlovchi EHM;

4. 
   avlod,1980 -yil: katta va uta katta integral sxemalarda ishlovchi EHM;
   
5. 
   avlod, 1990 -yil: bilimlarni qayta ishlaning samarali tizimlarini kurishga imkon beruvchi, bir kancha unlab parallel ishlovchi mikroprotsessorlari bo‘lgan EHM; bir paytda unlab izchil buyruklarni bajaruvchi, paralel-vektorli tuzilmasi bo‘lgan uta murakkab mikroprotsessorlarda ishlovchi EHM;
   
6. 
   va undan keyingi avlodlar: ommaviy parallelizm va neytron tuzilmali- neytron biologik tizmlar tuzilishini modellashtiruvchi, uncha murakkabbulmagan mikroprotsessorlar kup kup sonli taksimlash tarmog‘i bo‘lgan optoelektronli EHMlardir.
   

EHMlarning xar bir avlodi oldingisiga karaganda juda kup muhim xususyatlarga ega jumladan, EHMning ish samaradoligi va barcha yodda tutuvchi moslamalr sigimi odatda ortik buladi.
Vazifasiga kura EHMlar uch guruhga bulinadi: universal, muammoli- yunaltiilgan va ixtisoslashgan EHM.
Universal EHMlar turli muxandislik-texnik vazifalar:iktisodiy, matematik, axboot va boshka, algoritmlar murakkabligi xamda ma’lumotlarni qayta ishlash xajimlarining kattaligi bilan ajralib turuvchi vazifalarni xal etish muljallangan. Ular ommaviy foydalaniladigan hisoblash markazlari va boshka kudratli hisoblash komplekslarida foydalaniladi.
Muammoli-yunaltirilgan EHM odatda texnologik ob’ektlarni boshqarish; nisbatan uncha katta bo‘lmagan ma’lumotlar xajimlarini ruyxatdan utkazish, tuplash qayta ishlashJ nisbatan uncha katta bulmagan algoritmlar hisob-kitobini bajarish bilan boglik ancha tor doiradagi vazifalarni bajarish uchun xizmat qiladi; ular universal EHMga nisbatan cheklangan apparat va dasturiy resurslarga ega buladi. Muammoli-yunaltirilgan EHMlar turli-tuman boshkaruv hisoblash komplekslarini misol kilib keltirish mumkin.
Ixtisoslashgan EHM tor doiradagi vazifalarni xal etish yoki katt’iy belgilangan guruhdagi vazifalarni amalga oshirishda foydalaniladi. EHMning bunday tor doirada yunaltirilishi ular tuzilmasini anik ixtisoslashtirish, ish faoliyatining yukori samadorligi va ishonchliligini saqlagan holda ularning murakkabligi va tan narxini ancha kamaytirishga imkon beradi. Ixtisoslashgan EHMlarga, masalan, maxsus vazifali mikroprotsessorlar; ayrim nomurakkab texnik qurilmalr,agregatlar va jarayonlarni boshqarish sohasida mantikiy vazifalarni bajaruvchi adapter va kontrollerlarni misol kilib keltirish mumkin.
EHMlarni hajmi va funktsional imkonyatlariga kura uta katta (superEHM), katta, kichik, uta kichik (mikro)- EHMlarga bulinadi. Dastlab katta EHM paydo bo‘ldi, uning elementli bazasi elektron lampalardan to uta yuksak integratsiya darajasidagi integral sxemalargacha bo‘lgan yulni bosib utdi.
Katta EHMlar xorijda kupincha meynfermlar( mainframe) deb atashadi kuydagi xususyatga ega bulishi lozim:
§ ishlab chiqarish samaradorligi 10 MIPS( sekundiga million operatsiya) dan katta bulmagan;