Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi

ISSIQLIK UMUMIY KIRIM BANDI.


Kirim=Q1+Q2+Q3=131861+23456+1313625=1468942 kdj


ISSIQLIK CHIQIM BANDI:
NH₄NO₃ bilan chikayotgan issiqlik miqdori Q1=1428.5*2.303 t_nip
Bu yerda 2.303 701 NH₄NO₃ issiqlik sig’imi kdj/kg*k t_kip – eritma qaynash harorati
70% li NH₄NO₃ eritmasi qaynash harorati neytrasizatsiya bo’limidagi 117.68 kPa (1.2 kg s/m²) bosimidagi kaynash harorati 103⁰C ga teng. atmosfera bosimida 70% li NH₄NO₃ kaynash harorati 120 ⁰C ga, suvni qaynashi harorati 100⁰C ga teng.
Harorat depressiya quyidagiga teng.
T=120-100=20°C shunday kilib 70% li NH4HO3 117.68 kPp (1.2 kgs/m²) bosimda
Tkay=Tp+Tz=103+20*1.03=123.6
Bu yerda z-harorat depressiyasi koeffitsenti (105⁰C da z-1.03 ga teng) eritma qaynash haroratini bilgan xolda
Q1=1428.6*2.303*123.6=406652 kdj=406.65 mdj
Suvni bug’latish uchun ketgan issiqlikni miqdori
Q2=366.8*2684=984491 kdj=984.8 mdj
bu yerda 2684 1.2 kgs/sm² bosimdagi suv bugi entemiyasi issiqlik yo’qolishi
shunday kilib umumiy issiqlik miqdori Qrosx=40665+984491=1391143 kd
Issiqlik yo’qolishi kirish va chiqish bandlari farqi bilan aniqlash mumkin.
Qkirii --Qchiqim=14689442-1391143=77799 kdj=77.79 mdj issiqlik yo’qolishi kirishga nisbatan (77799/1468942)*100=5.3%

Xulosa

Absorbsiyadan keyin chiqib ketuvchi gazlar tarkibida 0,1 % miqdordagacha azot oksidlaridan tozalanishi lozim. Atmosfera bosimi va past haroratda azot dioksidining dimeri N₂O₄ - qo‘ng‘ir-sarg‘ish rangli gaz hosil bo‘ladi. Shuning uchun mo'rikondan chiqadigan tozalanmagan nitroz gazi «tulki dumi» degan nom olgan. Atmosfera yog‘inlari azot oksidlarni qamrab olib, kislotali yomg‘irlarni hosil qiladi.

Gazlarni azot oksidlaridan tozalash ularni N₂ gacha katalitik qaytarish orqali amalga oshiriladi. Qaytaruvchi sifatida reaktor-neytralizatorning oldidan, absorbsiyadan so‘ng gazlarga dozalanuvchi ammiak xizmat qilishi mumkin. Shuningdek, qaytaruvchi rolini metan (tabiiy gaz) o‘ynashi mumkin. Bulardan oxirgisidan energotexnologik tizimni tashkil qilishda foydalanish mumkin.
Gazlar absorbsiyadan so‘ng yuqorilashgan bosim ostida bo‘ladi va uning quvvatidan gaz turbinasida havo kompressori harakat uzatgichi uchun foydalanish mumkin. Biroq chiqib ketuvchi gazlarning energiyasi turbinaning ishchi jismi sifatida havoni tizimga kirish bosimigacha siqish uchun yetarli emas. Birinchidan, apparatlar va quvur o‘tkazgichlardagi gidravlik qarshilikni yengishda bosim yo‘qotishlari yuzaga keladi va chiqib ketuvchi gazlar kirishdagiga qaraganda bir muncha past bosimga ega bo‘ladi. Ikkinchidan, chiqib ketayotgan zarur gaz hajmi keraklisiga qaraganda kam - kislorodning deyarli barcha qismi mahsulot hosil bo‘lishi uchun sarflanadi. Ishchi jismning energiyasini oshirish uchun uni isitish lozim bo‘ladi. Buning uchun texnologik tizimga energetik uzel bo‘lmish tabiiy gaz gorelkasi kiritiladi (4.47-rasm). Yuqori harorat (1000-1050 K) azot oksidlarining palladiyli katalizator ustida neyt- rallanishi o‘tkazilishiga, so'ngra esa kompressor bilan birga bir valga o‘rnatiluvchi turbinadagi tozalangan gazning bosimi va harorati quvvatidan foydalanishga imkon berishini bilib oldim.