Noorganik moddalar

Oltingugurt dioksidini changlardan tozalash . 
K o l c h e d a n n i ku y d i- 
rish d a o lin g a n o ltin g u g u r t d io k sid i c h a n g la r i va rangli m e ta llu rg iy a
gazlari a n c h a m iq d o r d a k uyindiga ega b o 'la d i. S h u n d a y e k a n , c h a n g ­
s im o n k u y d irish p e c h id a n c h iq a y o tg a n g a z 100 g / m 3 g a c h a c h a n g g a
ega b o 'l a d i , q a y n a m a qatlam li p e c h la r d a esa c h a n g m iq d o ri 300 g / m 3 
g a c h a y e ta d i. N a ti j a d a g a z o ‘tk a z g ic h va a p p a r a t l a r c h a n g g a t o ‘lib 
tiq ilib q o la d i, bu esa gaz o q im ig a n is b a ta n g id ra v lik q a r s h ilik n in g
o s h is h ig a olib k eladi va t i z i m d a h a v o n i t o r t i b o 't i s h u c h u n e le k tr 
energiyasi sarfini oshiradi. B u n d a n tash q a ri, m a h s u lo t tarkibiga c h a n g
q o 's h ilib , u n in g sifatini y o m o n la s h tir a d i.
N i t r o z a usuli b ila n su lfat kislotasini olish u c h u n f o y d a la n ila d i- 
g a n o ltin g u g u r t t o ' r t o k sidi g a z in i c h a n g d a n to z a l a s h d a ik kita usul 
q o 'l l a n i l a d i : m e x a n ik va elek trik . S u lfat k is lo ta n i k o n ta k t u su lid a
o lishda gazni q o 's h i m c h a c h a n g d a n to z a la n a d i. Bu h o ld a yuvish b o 'li-
m id a p e c h g a z id a n s elen va te llu rn i a jra tib o lin a d i.
24

---

M e x a n ik tozalash. 
C h a n g la r n i m e x a n ik usu ld a c h o ‘ktirish o g ‘irlik 
k u c h i t a ’sirida tu s h is h g a a s o sla n g a n b o ‘lib, k a m u n u m d o r tiz im la rd a
ish la tila d i. Z a m o n a v i y y u q o ri u n u m d o r sulfat kislotali tiz im la r d a
i n e r s io n to z a la s h usuli q o ‘lla n ila d i. Bu usul g a z la r h a r a k a ti y o ‘n a -
lishini keskin o ‘zgartirilishiga asoslan g a n b o ‘lib, n a tija d a gaz h arakati 
k a m a y ib , u n d a n c h a n g la r n i n g e n g yiriklari p a stg a t u s h a b o sh lay d i. 
B u n d a y u s k u n a la r g a q o z o n - u ti l i z a t o r l a r i kiradi.
G a z l a r n i d a g ‘al to z a la s h u c h u n m a r k a z d a n q o c h m a k u c h la r g a
a s o s la n g a n u s k u n a - s i k l o n l a r yoki m u lti - s i k l o n l a r ish latila d i.