Norboyev Elmurod 911-17-guruh talabasi Javob

Proporsional saylov tizimidan ko‘pmandatli saylov okruglarida tashkil etilgan saylovlarda foydalaniladi. Bunda saylovchi vakillik organlariga ko‘rsatilgan bitta nomzod uchun emas, balki saylov birlashmasi ѐki partiya s’ezdida tasdiqlangan bir necha kishilik nomzodlar ro‘yxatiga ovoz beradi. Natijada, tegishli organdagi o‘rinlar partiya olgan ovoziga qarab, proporsional ravishda taqsimlanadi.

Proporsional saylov tizimi uncha katta bo‘lmagan saylov bloklari va siѐsiy partiyalarning vakillik organlaridan joy egallashiga imkon beradi.

Amaliѐtning ko‘rsatishicha, bu holat parlamentdagi siѐsiy kuchlarning kichik guruhlarga iarchalanishiga olib keladi. Natijada, parlament faoliyati «falajlanib» qolishi ehtimoli paydo bo‘ladi. Bunday holatning oldini olish uchun vakillik organi tarkibiga kirish uchun o‘ziga xos «chegaralovchi to‘siq» o‘rnatiladi. YA’ni, partiyalar saylovchilar ovozining ma’lum foizini to‘ilashlari talab etiladi.

YUqorida ta’kidlanganidek, proporsional saylov tizimida saylovchi bir nomzodga emas, balki partiya ѐki saylov birlashmasi tomonidan taklif etilgan nomzodlar ro‘yxatiga ovoz beradi. Odatda, bu ro‘yxatda ko‘rsatilgan nomzodlar soni mandatlar sonidan ortiq bo‘ladi. SHu sababli ro‘yxatda ko‘rsatilgan nomzodlardan kim parlament deiutati bo‘lishi ikki tamoyil asosida hal qilinadi. Birinchisi - navbatiga ko‘ra, ya’ni ro‘yxatning boshida turganlar birinchilardan bo‘lib, parlament a’zoligiga o‘tadi. Ikkinchisi - ireferensiallik tamoyiliga ko‘ra, ya’ni saylovchiga ro‘yxatda ko‘rsatilgan biror nomzodni belgilash huquqi beriladi. Ta’kidlash joizki, proporsional saylov tizimi faqat kollegial organlarga (masalan, parlament) o‘tkaziladigan saylovlardagina qo‘llanishi mumkin.