Nordic international university

NORDIC INTERNATIONAL UNIVERSITY
Xalqaro Nordik Universiteti
Mavzu:
Operatsion tizimlar va ularning asosiy turlari, ishlatilishi
Bajardi:1-MMT-23
Oripova Dildora
Tekshirdi:Davlatova .D
REJA:

• Operatsion tizim(OT) tushunchasi.
• Operatsion tizimning vazifasi.
• Operatsion tizimlarning turlari.

OPERATSION TIZIM–

Kompyuter resurslarini va ma’lumotlarni muvofiqlashtiradigan va boshqaradigan dasturiy ta’minotning asosiy qismi yoki dasturlarning bajarilishini boshqaradigan va tizimning resurslarini taqsimlash, rejalashtirish, kirish-chiqishni va ma’lumotlarni boshqarish kabi vazifalarni ta’minlaydigan dasturiy vosita. Garchand operatsion tizimlar ko‘proq dasturiy bo‘lsalar ham, biroq, qisman apparat vositalari qo‘llanishi ham mumkin.
OT ning maqsadi
Qulaylik
samaradorlik
rivojlanish imkoniyatlari

OT ning ishga tushish tartibi

Kompyuter quvvatlanish
manbasiga ulangandan so`ng protsessor, xotira va boshqa texnik qurilmalarning ishga yaroqlik qobiliyati tekshiriladi.(BIOS)
Tekshiruv muvaffaqiyatli
yakunlangandan so`ng, BIOS o`z ishini tugatadi va qattiq diskning operativ xotirasidagi maxsus dastur Master Boot
(ОT yuklovchisi) ni operativ xotiradan foydalanib
yuklanishi uchun buyruq
beradi.
OT yuklangandan
so`ng boshqaruv buyruqlar protsessoriga o`tadi va ekranda grafik interfeys paydo bo`ladi.

Operatsion tizim tarkibi

INTER- FEYS
DRAY- VERLAR
YADRO

OT yadrosi

• operativ xotirada doimiy joylashgan bo`lib, operatsion tizimni boshqaradi;
• quyidagilarni o'z ichiga oladi: qurilma drayverlari, xotira boshqaruvi dasturlari, vazifa rejalashtiruvchisi;
• tizim buyruqlarini amalga oshiruvchi va boshqalar.

DRAYVERLAR

• operatsion tizim ma'lum bir qurilmaning apparatiga kirishni ta'minlaydigan kompyuter dasturi.
• har qanday qurilmani (tashqi va ichki) ishlatish uchun kerakli drayver

INTERFEYS

grafik ekran va inson bilan kompyuter o'rtasida ma'lumot almashish imkonini beruvchi apparat va dasturiy ta'minot.
меню
кнопка
Ускуналар панели
белгилар
Виджет
= Интерфейс элементи

OT SIZ ISHLAYDIGAN SHAXSIY KOMPYUTERLAR

Operatsion tizimning asosiy vazifalari:

• Fayl tizimi(FAT32, NTFS, CDFS) ni boshqarish (yozish, o‘zgartish,

fayllardan nusxa ko‘chirish, erkin
foydalanishni nazorat qilish);

• dasturlar bajarilishini boshqarish (protsessor vaqtini taqsimlash, dasturlarni diskdan tezkor xotiraga yuklash, yashirin xavfli ta’sirni tutib olish va h.q.);
• xotirani boshqarish (keshlash, taqsimlash, ma’lumotlar butligi nazorati va h.k.);
• foydalanuvchi bilan muloqot (klaviaturadan, sichqonchadan buyruqlarni o‘qish, axborotni ekranga, printerga chiqarish va h.k.)

Operatsion tizimning vazifasi

Operatsion tizimning vazifasi

OT tarixi

Shaxsiy kompyuterlarning operatsion sistemalari yaratilish tarixiga nazar solsak, sakkiz razryadli shaxsiy kompyuterlar uchun yaratilgan birinchi operatsion sistema CP/M – 80 (Controll Programm for Microcomputers, ya’ni mikrokompyuterlar uchun boshqaruvchi dasturlar) nom bilan tanilgan. Uning muallifi Digital Research kompaniyasining prezidenti Geri Kildell bo’lgan.

OT tarixi

• Microsoft korporatsiyasining IBM PC uchun grafik operatsion tizimida ishlash 1981 yilda boshlangan va bir nechta grafik qobiqlar yaratilgan.

Windows 1.0, Windows 2.0, Windows
3.0, Windows 3.1, , Windows 3.11…

Xulosa
Xulosa qilib aytadigan bo`lsak Operatsion tizim bu Kompyuter resurslarini va ma’lumotlarni muvofiqlashtiradigan va boshqaradigan dasturiy ta’minotning asosiy qismi yoki dasturlarning bajarilishini boshqaradigan va tizimning resurslarini taqsimlash, rejalashtirish, kirish-chiqishni va ma’lumotlarni boshqarish kabi vazifalarni ta’minlaydigan dasturiy vosita hisoblanadi. Garchand operatsion tizimlar ko‘proq dasturiy bo‘lsalar ham, biroq, qisman apparat vositalari qo‘llanishi ham mumkin.Operativ xotirada doimiy joylashgan bo`lib, operatsion tizimni boshqaradi va quyidagilarni o'z ichiga oladi: qurilma drayverlari, xotira boshqaruvi dasturlari, vazifa rejalashtiruvchisi; tizim buyruqlarini amalga oshiruvchi va boshqalar.
 
Foydalanilgan adabiyotlar va internet resurslari
Internet resurslari:
www.Ziyonet.uz
http://google.com/drive.com
http://drive.google.com
1.9- sinf informatika darsligi.
2.Axborot texnologiyalaridan samarali foydalanish.
3. Multimedia qoʻllanma.
4. Uslubiy qoʻllanma
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!