Nutqning to'g'riligi. To'g'rilik deganda, -deb yozadi V. G

. Nutqning to'g'riligi. «To'g'rilik deganda, -deb yozadi V.G.Kostomarov,-nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma'lum paytda qabul qilingan normasiga qafiy va aniq muvofiq kelishini, uning talaffuz, imloviy va grammatik normalarini egallashni tushunish lozim buladi».
Nutqning to'g'riligi uning eng muhim aloqaviy fazilatidir. Chunki nutq to'g'ri bo'lmasa, uning boshqa kommunikativ sifatlari, ya'ni mantiqiyligi, aniqligi, maqsadga muvofiqligiga ham putur etadi.
Nutq to'g'ri bo'lishi uchun, asosan, ikki me'yorga - urg'u va grammatik nonnaga qattiq amal qilishni talab qiladi. So'zlardagi urg'uning ko'chishi bilan ma'noning ham o'zgarib ketishi mumkinligini esdan chiqarmaslik lozim. Masalan: olma so'zi. Bu so'zni alohida urg'usiz olib qaraganda, uning qanday ma'noda qo'llanilayotgaiini aniqlash qiyin Faqat urg'u undagi ma'noning aniqlanishiga ko'maklashadi. Ya'ni olma tarzida wfu birinchi bo'g'inga tushganda, harakat, olma kabi oxirgi bo'g'inga tushganda esa mevaning bir turi ma'nosi anglashiladi. Tilimizda bunday so'zlar anchagina. Masalan, hozir-hozir yangi-yangi, yigitcha-yigitcha, o'quvchimiz-0'quvchimiz so'zlarining ma'nosi ham faqatgina urg'u yordamida oydinlashadi.
Gap tarkibidagi ayrim olingan so'zga tushadigan urg'u, ya'ni mantiqiy (logik) urg'uning ham ma'noni farqlashda xizmati katta. Hamma tillarda ham qaysi ma'no alohida nazarda tutilayotgan bo'lsa, shu ma'noni ifoda etayotgan so'z alohida urg'u bilan talaffuz qilinadi. Masalan, Anvar xat yozdi gapida kim yozganligi, nima yozganligi yoki nima ish qilganligi nazarga olinib, bu gapdagi so'zlarning har uchalasidan biriga urg'u tusha oladi. Bunday 0'rinlarda mantiqiy urg'u ma'noni ta'kidlash uchun kerak.
Lekin shunday holatlar ham borki, butun urg'usida bo'lgani kabi mantiqiy urg'uni ham to'g'ri ishlata bilish kerak. Chunki bunda xatoga yo'l ko'yilsa, nazarda tutilgan ma'no anglashilmay qolishi mumkin. Demak, nutqni to'g'ri ifodalash uchun ham so'z urg'usining, ham mantiqiy urg'uning to'g'ri ishlatilishiga amal qilishimiz zarurdir.
Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri foydalanish, o'zak va qo'shimchalarni qo'shishda xatoga yo'l qo'ymaslik, kelishik qushimchalarini o'z o'rnida qo'ullash, ega va kesimning mosligi, ikkinchi darajali bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi.
Tilimizda morfologik sintaktik chalkashliklar tez-tez uchrab turadi. Ko'pchilik holatlarda kelishik qo'shimchalari farqlanmasdan ishlatiladi, Bu esa ba'zan mazmunda xatolikka olib kelishi mumkin: Umrini tog'larda o'tkazgan odamning tabiat tilini bilmaydi, deyish qiyin. («Qishloq haqiqati»). Tilimizning mohir bilimdoni A. Dazdor ham qaratqich va tushum kelishigining ba'zan farqlanmay ishlatilishidan o'zining «San'atkor» hikoyasida asar qahramonining savodsizligini fosh etishda ustalik bilan foydalanadi:
Pojarniy «gugurtni erga tashlamang», dedi. Rejissyorimiz esa «gugurtning erga tashlamang», dedi.
Xullas, ona tili xazinasidan kerakli grammatik shakllarni tanlash va ularnijoy -joyida ishlatish, ya"ni nutqning to'g'ri tuzilishiga erishish nutq madaniyatining asosiy talablaridan biridir. . Nutqning to'g'riligi. «To'g'rilik deganda, -deb yozadi V.G.Kostomarov,-nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma'lum paytda qabul qilingan normasiga qafiy va aniq muvofiq kelishini, uning talaffuz, imloviy va grammatik normalarini egallashni tushunish lozim buladi».
Nutqning to'g'riligi uning eng muhim aloqaviy fazilatidir. Chunki nutq to'g'ri bo'lmasa, uning boshqa kommunikativ sifatlari, ya'ni mantiqiyligi, aniqligi, maqsadga muvofiqligiga ham putur etadi.
Nutq to'g'ri bo'lishi uchun, asosan, ikki me'yorga - urg'u va grammatik nonnaga qattiq amal qilishni talab qiladi. So'zlardagi urg'uning ko'chishi bilan ma'noning ham o'zgarib ketishi mumkinligini esdan chiqarmaslik lozim. Masalan: olma so'zi. Bu so'zni alohida urg'usiz olib qaraganda, uning qanday ma'noda qo'llanilayotgaiini aniqlash qiyin Faqat urg'u undagi ma'noning aniqlanishiga ko'maklashadi. Ya'ni olma tarzida wfu birinchi bo'g'inga tushganda, harakat, olma kabi oxirgi bo'g'inga tushganda esa mevaning bir turi ma'nosi anglashiladi. Tilimizda bunday so'zlar anchagina. Masalan, hozir-hozir yangi-yangi, yigitcha-yigitcha, o'quvchimiz-0'quvchimiz so'zlarining ma'nosi ham faqatgina urg'u yordamida oydinlashadi.
Gap tarkibidagi ayrim olingan so'zga tushadigan urg'u, ya'ni mantiqiy (logik) urg'uning ham ma'noni farqlashda xizmati katta. Hamma tillarda ham qaysi ma'no alohida nazarda tutilayotgan bo'lsa, shu ma'noni ifoda etayotgan so'z alohida urg'u bilan talaffuz qilinadi. Masalan, Anvar xat yozdi gapida kim yozganligi, nima yozganligi yoki nima ish qilganligi nazarga olinib, bu gapdagi so'zlarning har uchalasidan biriga urg'u tusha oladi. Bunday 0'rinlarda mantiqiy urg'u ma'noni ta'kidlash uchun kerak.
Lekin shunday holatlar ham borki, butun urg'usida bo'lgani kabi mantiqiy urg'uni ham to'g'ri ishlata bilish kerak. Chunki bunda xatoga yo'l ko'yilsa, nazarda tutilgan ma'no anglashilmay qolishi mumkin. Demak, nutqni to'g'ri ifodalash uchun ham so'z urg'usining, ham mantiqiy urg'uning to'g'ri ishlatilishiga amal qilishimiz zarurdir.
Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri foydalanish, o'zak va qo'shimchalarni qo'shishda xatoga yo'l qo'ymaslik, kelishik qushimchalarini o'z o'rnida qo'ullash, ega va kesimning mosligi, ikkinchi darajali bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi.
Tilimizda morfologik sintaktik chalkashliklar tez-tez uchrab turadi. Ko'pchilik holatlarda kelishik qo'shimchalari farqlanmasdan ishlatiladi, Bu esa ba'zan mazmunda xatolikka olib kelishi mumkin: Umrini tog'larda o'tkazgan odamning tabiat tilini bilmaydi, deyish qiyin. («Qishloq haqiqati»). Tilimizning mohir bilimdoni A. Dazdor ham qaratqich va tushum kelishigining ba'zan farqlanmay ishlatilishidan o'zining «San'atkor» hikoyasida asar qahramonining savodsizligini fosh etishda ustalik bilan foydalanadi:
Pojarniy «gugurtni erga tashlamang», dedi. Rejissyorimiz esa «gugurtning erga tashlamang», dedi.
Xullas, ona tili xazinasidan kerakli grammatik shakllarni tanlash va ularnijoy -joyida ishlatish, ya"ni nutqning to'g'ri tuzilishiga erishish nutq madaniyatining asosiy talablaridan biridir. . Nutqning to'g'riligi. «To'g'rilik deganda, -deb yozadi V.G.Kostomarov,-nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma'lum paytda qabul qilingan normasiga qafiy va aniq muvofiq kelishini, uning talaffuz, imloviy va grammatik normalarini egallashni tushunish lozim buladi».
Nutqning to'g'riligi uning eng muhim aloqaviy fazilatidir. Chunki nutq to'g'ri bo'lmasa, uning boshqa kommunikativ sifatlari, ya'ni mantiqiyligi, aniqligi, maqsadga muvofiqligiga ham putur etadi.
Nutq to'g'ri bo'lishi uchun, asosan, ikki me'yorga - urg'u va grammatik nonnaga qattiq amal qilishni talab qiladi. So'zlardagi urg'uning ko'chishi bilan ma'noning ham o'zgarib ketishi mumkinligini esdan chiqarmaslik lozim. Masalan: olma so'zi. Bu so'zni alohida urg'usiz olib qaraganda, uning qanday ma'noda qo'llanilayotgaiini aniqlash qiyin Faqat urg'u undagi ma'noning aniqlanishiga ko'maklashadi. Ya'ni olma tarzida wfu birinchi bo'g'inga tushganda, harakat, olma kabi oxirgi bo'g'inga tushganda esa mevaning bir turi ma'nosi anglashiladi. Tilimizda bunday so'zlar anchagina. Masalan, hozir-hozir yangi-yangi, yigitcha-yigitcha, o'quvchimiz-0'quvchimiz so'zlarining ma'nosi ham faqatgina urg'u yordamida oydinlashadi.
Gap tarkibidagi ayrim olingan so'zga tushadigan urg'u, ya'ni mantiqiy (logik) urg'uning ham ma'noni farqlashda xizmati katta. Hamma tillarda ham qaysi ma'no alohida nazarda tutilayotgan bo'lsa, shu ma'noni ifoda etayotgan so'z alohida urg'u bilan talaffuz qilinadi. Masalan, Anvar xat yozdi gapida kim yozganligi, nima yozganligi yoki nima ish qilganligi nazarga olinib, bu gapdagi so'zlarning har uchalasidan biriga urg'u tusha oladi. Bunday 0'rinlarda mantiqiy urg'u ma'noni ta'kidlash uchun kerak.
Lekin shunday holatlar ham borki, butun urg'usida bo'lgani kabi mantiqiy urg'uni ham to'g'ri ishlata bilish kerak. Chunki bunda xatoga yo'l ko'yilsa, nazarda tutilgan ma'no anglashilmay qolishi mumkin. Demak, nutqni to'g'ri ifodalash uchun ham so'z urg'usining, ham mantiqiy urg'uning to'g'ri ishlatilishiga amal qilishimiz zarurdir.
Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri foydalanish, o'zak va qo'shimchalarni qo'shishda xatoga yo'l qo'ymaslik, kelishik qushimchalarini o'z o'rnida qo'ullash, ega va kesimning mosligi, ikkinchi darajali bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi.
Tilimizda morfologik sintaktik chalkashliklar tez-tez uchrab turadi. Ko'pchilik holatlarda kelishik qo'shimchalari farqlanmasdan ishlatiladi, Bu esa ba'zan mazmunda xatolikka olib kelishi mumkin: Umrini tog'larda o'tkazgan odamning tabiat tilini bilmaydi, deyish qiyin. («Qishloq haqiqati»). Tilimizning mohir bilimdoni A. Dazdor ham qaratqich va tushum kelishigining ba'zan farqlanmay ishlatilishidan o'zining «San'atkor» hikoyasida asar qahramonining savodsizligini fosh etishda ustalik bilan foydalanadi:
Pojarniy «gugurtni erga tashlamang», dedi. Rejissyorimiz esa «gugurtning erga tashlamang», dedi.
Xullas, ona tili xazinasidan kerakli grammatik shakllarni tanlash va ularnijoy -joyida ishlatish, ya"ni nutqning to'g'ri tuzilishiga erishish nutq madaniyatining asosiy talablaridan biridir. . Nutqning to'g'riligi. «To'g'rilik deganda, -deb yozadi V.G.Kostomarov,-nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma'lum paytda qabul qilingan normasiga qafiy va aniq muvofiq kelishini, uning talaffuz, imloviy va grammatik normalarini egallashni tushunish lozim buladi».
Nutqning to'g'riligi uning eng muhim aloqaviy fazilatidir. Chunki nutq to'g'ri bo'lmasa, uning boshqa kommunikativ sifatlari, ya'ni mantiqiyligi, aniqligi, maqsadga muvofiqligiga ham putur etadi.
Nutq to'g'ri bo'lishi uchun, asosan, ikki me'yorga - urg'u va grammatik nonnaga qattiq amal qilishni talab qiladi. So'zlardagi urg'uning ko'chishi bilan ma'noning ham o'zgarib ketishi mumkinligini esdan chiqarmaslik lozim. Masalan: olma so'zi. Bu so'zni alohida urg'usiz olib qaraganda, uning qanday ma'noda qo'llanilayotgaiini aniqlash qiyin Faqat urg'u undagi ma'noning aniqlanishiga ko'maklashadi. Ya'ni olma tarzida wfu birinchi bo'g'inga tushganda, harakat, olma kabi oxirgi bo'g'inga tushganda esa mevaning bir turi ma'nosi anglashiladi. Tilimizda bunday so'zlar anchagina. Masalan, hozir-hozir yangi-yangi, yigitcha-yigitcha, o'quvchimiz-0'quvchimiz so'zlarining ma'nosi ham faqatgina urg'u yordamida oydinlashadi.
Gap tarkibidagi ayrim olingan so'zga tushadigan urg'u, ya'ni mantiqiy (logik) urg'uning ham ma'noni farqlashda xizmati katta. Hamma tillarda ham qaysi ma'no alohida nazarda tutilayotgan bo'lsa, shu ma'noni ifoda etayotgan so'z alohida urg'u bilan talaffuz qilinadi. Masalan, Anvar xat yozdi gapida kim yozganligi, nima yozganligi yoki nima ish qilganligi nazarga olinib, bu gapdagi so'zlarning har uchalasidan biriga urg'u tusha oladi. Bunday 0'rinlarda mantiqiy urg'u ma'noni ta'kidlash uchun kerak.
Lekin shunday holatlar ham borki, butun urg'usida bo'lgani kabi mantiqiy urg'uni ham to'g'ri ishlata bilish kerak. Chunki bunda xatoga yo'l ko'yilsa, nazarda tutilgan ma'no anglashilmay qolishi mumkin. Demak, nutqni to'g'ri ifodalash uchun ham so'z urg'usining, ham mantiqiy urg'uning to'g'ri ishlatilishiga amal qilishimiz zarurdir.
Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri foydalanish, o'zak va qo'shimchalarni qo'shishda xatoga yo'l qo'ymaslik, kelishik qushimchalarini o'z o'rnida qo'ullash, ega va kesimning mosligi, ikkinchi darajali bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi.
Tilimizda morfologik sintaktik chalkashliklar tez-tez uchrab turadi. Ko'pchilik holatlarda kelishik qo'shimchalari farqlanmasdan ishlatiladi, Bu esa ba'zan mazmunda xatolikka olib kelishi mumkin: Umrini tog'larda o'tkazgan odamning tabiat tilini bilmaydi, deyish qiyin. («Qishloq haqiqati»). Tilimizning mohir bilimdoni A. Dazdor ham qaratqich va tushum kelishigining ba'zan farqlanmay ishlatilishidan o'zining «San'atkor» hikoyasida asar qahramonining savodsizligini fosh etishda ustalik bilan foydalanadi:
Pojarniy «gugurtni erga tashlamang», dedi. Rejissyorimiz esa «gugurtning erga tashlamang», dedi.
Xullas, ona tili xazinasidan kerakli grammatik shakllarni tanlash va ularnijoy -joyida ishlatish, ya"ni nutqning to'g'ri tuzilishiga erishish nutq madaniyatining asosiy talablaridan biridir. . Nutqning to'g'riligi. «To'g'rilik deganda, -deb yozadi V.G.Kostomarov,-nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma'lum paytda qabul qilingan normasiga qafiy va aniq muvofiq kelishini, uning talaffuz, imloviy va grammatik normalarini egallashni tushunish lozim buladi».
Nutqning to'g'riligi uning eng muhim aloqaviy fazilatidir. Chunki nutq to'g'ri bo'lmasa, uning boshqa kommunikativ sifatlari, ya'ni mantiqiyligi, aniqligi, maqsadga muvofiqligiga ham putur etadi.
Nutq to'g'ri bo'lishi uchun, asosan, ikki me'yorga - urg'u va grammatik nonnaga qattiq amal qilishni talab qiladi. So'zlardagi urg'uning ko'chishi bilan ma'noning ham o'zgarib ketishi mumkinligini esdan chiqarmaslik lozim. Masalan: olma so'zi. Bu so'zni alohida urg'usiz olib qaraganda, uning qanday ma'noda qo'llanilayotgaiini aniqlash qiyin Faqat urg'u undagi ma'noning aniqlanishiga ko'maklashadi. Ya'ni olma tarzida wfu birinchi bo'g'inga tushganda, harakat, olma kabi oxirgi bo'g'inga tushganda esa mevaning bir turi ma'nosi anglashiladi. Tilimizda bunday so'zlar anchagina. Masalan, hozir-hozir yangi-yangi, yigitcha-yigitcha, o'quvchimiz-0'quvchimiz so'zlarining ma'nosi ham faqatgina urg'u yordamida oydinlashadi.
Gap tarkibidagi ayrim olingan so'zga tushadigan urg'u, ya'ni mantiqiy (logik) urg'uning ham ma'noni farqlashda xizmati katta. Hamma tillarda ham qaysi ma'no alohida nazarda tutilayotgan bo'lsa, shu ma'noni ifoda etayotgan so'z alohida urg'u bilan talaffuz qilinadi. Masalan, Anvar xat yozdi gapida kim yozganligi, nima yozganligi yoki nima ish qilganligi nazarga olinib, bu gapdagi so'zlarning har uchalasidan biriga urg'u tusha oladi. Bunday 0'rinlarda mantiqiy urg'u ma'noni ta'kidlash uchun kerak.
Lekin shunday holatlar ham borki, butun urg'usida bo'lgani kabi mantiqiy urg'uni ham to'g'ri ishlata bilish kerak. Chunki bunda xatoga yo'l ko'yilsa, nazarda tutilgan ma'no anglashilmay qolishi mumkin. Demak, nutqni to'g'ri ifodalash uchun ham so'z urg'usining, ham mantiqiy urg'uning to'g'ri ishlatilishiga amal qilishimiz zarurdir.
Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri foydalanish, o'zak va qo'shimchalarni qo'shishda xatoga yo'l qo'ymaslik, kelishik qushimchalarini o'z o'rnida qo'ullash, ega va kesimning mosligi, ikkinchi darajali bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi.
Tilimizda morfologik sintaktik chalkashliklar tez-tez uchrab turadi. Ko'pchilik holatlarda kelishik qo'shimchalari farqlanmasdan ishlatiladi, Bu esa ba'zan mazmunda xatolikka olib kelishi mumkin: Umrini tog'larda o'tkazgan odamning tabiat tilini bilmaydi, deyish qiyin. («Qishloq haqiqati»). Tilimizning mohir bilimdoni A. Dazdor ham qaratqich va tushum kelishigining ba'zan farqlanmay ishlatilishidan o'zining «San'atkor» hikoyasida asar qahramonining savodsizligini fosh etishda ustalik bilan foydalanadi:
Pojarniy «gugurtni erga tashlamang», dedi. Rejissyorimiz esa «gugurtning erga tashlamang», dedi.
Xullas, ona tili xazinasidan kerakli grammatik shakllarni tanlash va ularnijoy -joyida ishlatish, ya"ni nutqning to'g'ri tuzilishiga erishish nutq madaniyatining asosiy talablaridan biridir. . Nutqning to'g'riligi. «To'g'rilik deganda, -deb yozadi V.G.Kostomarov,-nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma'lum paytda qabul qilingan normasiga qafiy va aniq muvofiq kelishini, uning talaffuz, imloviy va grammatik normalarini egallashni tushunish lozim buladi».
Nutqning to'g'riligi uning eng muhim aloqaviy fazilatidir. Chunki nutq to'g'ri bo'lmasa, uning boshqa kommunikativ sifatlari, ya'ni mantiqiyligi, aniqligi, maqsadga muvofiqligiga ham putur etadi.
Nutq to'g'ri bo'lishi uchun, asosan, ikki me'yorga - urg'u va grammatik nonnaga qattiq amal qilishni talab qiladi. So'zlardagi urg'uning ko'chishi bilan ma'noning ham o'zgarib ketishi mumkinligini esdan chiqarmaslik lozim. Masalan: olma so'zi. Bu so'zni alohida urg'usiz olib qaraganda, uning qanday ma'noda qo'llanilayotgaiini aniqlash qiyin Faqat urg'u undagi ma'noning aniqlanishiga ko'maklashadi. Ya'ni olma tarzida wfu birinchi bo'g'inga tushganda, harakat, olma kabi oxirgi bo'g'inga tushganda esa mevaning bir turi ma'nosi anglashiladi. Tilimizda bunday so'zlar anchagina. Masalan, hozir-hozir yangi-yangi, yigitcha-yigitcha, o'quvchimiz-0'quvchimiz so'zlarining ma'nosi ham faqatgina urg'u yordamida oydinlashadi.
Gap tarkibidagi ayrim olingan so'zga tushadigan urg'u, ya'ni mantiqiy (logik) urg'uning ham ma'noni farqlashda xizmati katta. Hamma tillarda ham qaysi ma'no alohida nazarda tutilayotgan bo'lsa, shu ma'noni ifoda etayotgan so'z alohida urg'u bilan talaffuz qilinadi. Masalan, Anvar xat yozdi gapida kim yozganligi, nima yozganligi yoki nima ish qilganligi nazarga olinib, bu gapdagi so'zlarning har uchalasidan biriga urg'u tusha oladi. Bunday 0'rinlarda mantiqiy urg'u ma'noni ta'kidlash uchun kerak.
Lekin shunday holatlar ham borki, butun urg'usida bo'lgani kabi mantiqiy urg'uni ham to'g'ri ishlata bilish kerak. Chunki bunda xatoga yo'l ko'yilsa, nazarda tutilgan ma'no anglashilmay qolishi mumkin. Demak, nutqni to'g'ri ifodalash uchun ham so'z urg'usining, ham mantiqiy urg'uning to'g'ri ishlatilishiga amal qilishimiz zarurdir.
Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri foydalanish, o'zak va qo'shimchalarni qo'shishda xatoga yo'l qo'ymaslik, kelishik qushimchalarini o'z o'rnida qo'ullash, ega va kesimning mosligi, ikkinchi darajali bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi.
Tilimizda morfologik sintaktik chalkashliklar tez-tez uchrab turadi. Ko'pchilik holatlarda kelishik qo'shimchalari farqlanmasdan ishlatiladi, Bu esa ba'zan mazmunda xatolikka olib kelishi mumkin: Umrini tog'larda o'tkazgan odamning tabiat tilini bilmaydi, deyish qiyin. («Qishloq haqiqati»). Tilimizning mohir bilimdoni A. Dazdor ham qaratqich va tushum kelishigining ba'zan farqlanmay ishlatilishidan o'zining «San'atkor» hikoyasida asar qahramonining savodsizligini fosh etishda ustalik bilan foydalanadi:
Pojarniy «gugurtni erga tashlamang», dedi. Rejissyorimiz esa «gugurtning erga tashlamang», dedi.
Xullas, ona tili xazinasidan kerakli grammatik shakllarni tanlash va ularnijoy -joyida ishlatish, ya"ni nutqning to'g'ri tuzilishiga erishish nutq madaniyatining asosiy talablaridan biridir. . Nutqning to'g'riligi. «To'g'rilik deganda, -deb yozadi V.G.Kostomarov,-nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma'lum paytda qabul qilingan normasiga qafiy va aniq muvofiq kelishini, uning talaffuz, imloviy va grammatik normalarini egallashni tushunish lozim buladi».
Nutqning to'g'riligi uning eng muhim aloqaviy fazilatidir. Chunki nutq to'g'ri bo'lmasa, uning boshqa kommunikativ sifatlari, ya'ni mantiqiyligi, aniqligi, maqsadga muvofiqligiga ham putur etadi.
Nutq to'g'ri bo'lishi uchun, asosan, ikki me'yorga - urg'u va grammatik nonnaga qattiq amal qilishni talab qiladi. So'zlardagi urg'uning ko'chishi bilan ma'noning ham o'zgarib ketishi mumkinligini esdan chiqarmaslik lozim. Masalan: olma so'zi. Bu so'zni alohida urg'usiz olib qaraganda, uning qanday ma'noda qo'llanilayotgaiini aniqlash qiyin Faqat urg'u undagi ma'noning aniqlanishiga ko'maklashadi. Ya'ni olma tarzida wfu birinchi bo'g'inga tushganda, harakat, olma kabi oxirgi bo'g'inga tushganda esa mevaning bir turi ma'nosi anglashiladi. Tilimizda bunday so'zlar anchagina. Masalan, hozir-hozir yangi-yangi, yigitcha-yigitcha, o'quvchimiz-0'quvchimiz so'zlarining ma'nosi ham faqatgina urg'u yordamida oydinlashadi.
Gap tarkibidagi ayrim olingan so'zga tushadigan urg'u, ya'ni mantiqiy (logik) urg'uning ham ma'noni farqlashda xizmati katta. Hamma tillarda ham qaysi ma'no alohida nazarda tutilayotgan bo'lsa, shu ma'noni ifoda etayotgan so'z alohida urg'u bilan talaffuz qilinadi. Masalan, Anvar xat yozdi gapida kim yozganligi, nima yozganligi yoki nima ish qilganligi nazarga olinib, bu gapdagi so'zlarning har uchalasidan biriga urg'u tusha oladi. Bunday 0'rinlarda mantiqiy urg'u ma'noni ta'kidlash uchun kerak.
Lekin shunday holatlar ham borki, butun urg'usida bo'lgani kabi mantiqiy urg'uni ham to'g'ri ishlata bilish kerak. Chunki bunda xatoga yo'l ko'yilsa, nazarda tutilgan ma'no anglashilmay qolishi mumkin. Demak, nutqni to'g'ri ifodalash uchun ham so'z urg'usining, ham mantiqiy urg'uning to'g'ri ishlatilishiga amal qilishimiz zarurdir.
Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri foydalanish, o'zak va qo'shimchalarni qo'shishda xatoga yo'l qo'ymaslik, kelishik qushimchalarini o'z o'rnida qo'ullash, ega va kesimning mosligi, ikkinchi darajali bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi.
Tilimizda morfologik sintaktik chalkashliklar tez-tez uchrab turadi. Ko'pchilik holatlarda kelishik qo'shimchalari farqlanmasdan ishlatiladi, Bu esa ba'zan mazmunda xatolikka olib kelishi mumkin: Umrini tog'larda o'tkazgan odamning tabiat tilini bilmaydi, deyish qiyin. («Qishloq haqiqati»). Tilimizning mohir bilimdoni A. Dazdor ham qaratqich va tushum kelishigining ba'zan farqlanmay ishlatilishidan o'zining «San'atkor» hikoyasida asar qahramonining savodsizligini fosh etishda ustalik bilan foydalanadi:
Pojarniy «gugurtni erga tashlamang», dedi. Rejissyorimiz esa «gugurtning erga tashlamang», dedi.
Xullas, ona tili xazinasidan kerakli grammatik shakllarni tanlash va ularnijoy -joyida ishlatish, ya"ni nutqning to'g'ri tuzilishiga erishish nutq madaniyatining asosiy talablaridan biridir. . Nutqning to'g'riligi. «To'g'rilik deganda, -deb yozadi V.G.Kostomarov,-nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma'lum paytda qabul qilingan normasiga qafiy va aniq muvofiq kelishini, uning talaffuz, imloviy va grammatik normalarini egallashni tushunish lozim buladi».
Nutqning to'g'riligi uning eng muhim aloqaviy fazilatidir. Chunki nutq to'g'ri bo'lmasa, uning boshqa kommunikativ sifatlari, ya'ni mantiqiyligi, aniqligi, maqsadga muvofiqligiga ham putur etadi.
Nutq to'g'ri bo'lishi uchun, asosan, ikki me'yorga - urg'u va grammatik nonnaga qattiq amal qilishni talab qiladi. So'zlardagi urg'uning ko'chishi bilan ma'noning ham o'zgarib ketishi mumkinligini esdan chiqarmaslik lozim. Masalan: olma so'zi. Bu so'zni alohida urg'usiz olib qaraganda, uning qanday ma'noda qo'llanilayotgaiini aniqlash qiyin Faqat urg'u undagi ma'noning aniqlanishiga ko'maklashadi. Ya'ni olma tarzida wfu birinchi bo'g'inga tushganda, harakat, olma kabi oxirgi bo'g'inga tushganda esa mevaning bir turi ma'nosi anglashiladi. Tilimizda bunday so'zlar anchagina. Masalan, hozir-hozir yangi-yangi, yigitcha-yigitcha, o'quvchimiz-0'quvchimiz so'zlarining ma'nosi ham faqatgina urg'u yordamida oydinlashadi.
Gap tarkibidagi ayrim olingan so'zga tushadigan urg'u, ya'ni mantiqiy (logik) urg'uning ham ma'noni farqlashda xizmati katta. Hamma tillarda ham qaysi ma'no alohida nazarda tutilayotgan bo'lsa, shu ma'noni ifoda etayotgan so'z alohida urg'u bilan talaffuz qilinadi. Masalan, Anvar xat yozdi gapida kim yozganligi, nima yozganligi yoki nima ish qilganligi nazarga olinib, bu gapdagi so'zlarning har uchalasidan biriga urg'u tusha oladi. Bunday 0'rinlarda mantiqiy urg'u ma'noni ta'kidlash uchun kerak.
Lekin shunday holatlar ham borki, butun urg'usida bo'lgani kabi mantiqiy urg'uni ham to'g'ri ishlata bilish kerak. Chunki bunda xatoga yo'l ko'yilsa, nazarda tutilgan ma'no anglashilmay qolishi mumkin. Demak, nutqni to'g'ri ifodalash uchun ham so'z urg'usining, ham mantiqiy urg'uning to'g'ri ishlatilishiga amal qilishimiz zarurdir.
Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri foydalanish, o'zak va qo'shimchalarni qo'shishda xatoga yo'l qo'ymaslik, kelishik qushimchalarini o'z o'rnida qo'ullash, ega va kesimning mosligi, ikkinchi darajali bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi.
Tilimizda morfologik sintaktik chalkashliklar tez-tez uchrab turadi. Ko'pchilik holatlarda kelishik qo'shimchalari farqlanmasdan ishlatiladi, Bu esa ba'zan mazmunda xatolikka olib kelishi mumkin: Umrini tog'larda o'tkazgan odamning tabiat tilini bilmaydi, deyish qiyin. («Qishloq haqiqati»). Tilimizning mohir bilimdoni A. Dazdor ham qaratqich va tushum kelishigining ba'zan farqlanmay ishlatilishidan o'zining «San'atkor» hikoyasida asar qahramonining savodsizligini fosh etishda ustalik bilan foydalanadi:
Pojarniy «gugurtni erga tashlamang», dedi. Rejissyorimiz esa «gugurtning erga tashlamang», dedi.
Xullas, ona tili xazinasidan kerakli grammatik shakllarni tanlash va ularnijoy -joyida ishlatish, ya"ni nutqning to'g'ri tuzilishiga erishish nutq madaniyatining asosiy talablaridan biridir. . Nutqning to'g'riligi. «To'g'rilik deganda, -deb yozadi V.G.Kostomarov,-nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma'lum paytda qabul qilingan normasiga qafiy va aniq muvofiq kelishini, uning talaffuz, imloviy va grammatik normalarini egallashni tushunish lozim buladi».
Nutqning to'g'riligi uning eng muhim aloqaviy fazilatidir. Chunki nutq to'g'ri bo'lmasa, uning boshqa kommunikativ sifatlari, ya'ni mantiqiyligi, aniqligi, maqsadga muvofiqligiga ham putur etadi.
Nutq to'g'ri bo'lishi uchun, asosan, ikki me'yorga - urg'u va grammatik nonnaga qattiq amal qilishni talab qiladi. So'zlardagi urg'uning ko'chishi bilan ma'noning ham o'zgarib ketishi mumkinligini esdan chiqarmaslik lozim. Masalan: olma so'zi. Bu so'zni alohida urg'usiz olib qaraganda, uning qanday ma'noda qo'llanilayotgaiini aniqlash qiyin Faqat urg'u undagi ma'noning aniqlanishiga ko'maklashadi. Ya'ni olma tarzida wfu birinchi bo'g'inga tushganda, harakat, olma kabi oxirgi bo'g'inga tushganda esa mevaning bir turi ma'nosi anglashiladi. Tilimizda bunday so'zlar anchagina. Masalan, hozir-hozir yangi-yangi, yigitcha-yigitcha, o'quvchimiz-0'quvchimiz so'zlarining ma'nosi ham faqatgina urg'u yordamida oydinlashadi.
Gap tarkibidagi ayrim olingan so'zga tushadigan urg'u, ya'ni mantiqiy (logik) urg'uning ham ma'noni farqlashda xizmati katta. Hamma tillarda ham qaysi ma'no alohida nazarda tutilayotgan bo'lsa, shu ma'noni ifoda etayotgan so'z alohida urg'u bilan talaffuz qilinadi. Masalan, Anvar xat yozdi gapida kim yozganligi, nima yozganligi yoki nima ish qilganligi nazarga olinib, bu gapdagi so'zlarning har uchalasidan biriga urg'u tusha oladi. Bunday 0'rinlarda mantiqiy urg'u ma'noni ta'kidlash uchun kerak.
Lekin shunday holatlar ham borki, butun urg'usida bo'lgani kabi mantiqiy urg'uni ham to'g'ri ishlata bilish kerak. Chunki bunda xatoga yo'l ko'yilsa, nazarda tutilgan ma'no anglashilmay qolishi mumkin. Demak, nutqni to'g'ri ifodalash uchun ham so'z urg'usining, ham mantiqiy urg'uning to'g'ri ishlatilishiga amal qilishimiz zarurdir.
Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri foydalanish, o'zak va qo'shimchalarni qo'shishda xatoga yo'l qo'ymaslik, kelishik qushimchalarini o'z o'rnida qo'ullash, ega va kesimning mosligi, ikkinchi darajali bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi.
Tilimizda morfologik sintaktik chalkashliklar tez-tez uchrab turadi. Ko'pchilik holatlarda kelishik qo'shimchalari farqlanmasdan ishlatiladi, Bu esa ba'zan mazmunda xatolikka olib kelishi mumkin: Umrini tog'larda o'tkazgan odamning tabiat tilini bilmaydi, deyish qiyin. («Qishloq haqiqati»). Tilimizning mohir bilimdoni A. Dazdor ham qaratqich va tushum kelishigining ba'zan farqlanmay ishlatilishidan o'zining «San'atkor» hikoyasida asar qahramonining savodsizligini fosh etishda ustalik bilan foydalanadi:
Pojarniy «gugurtni erga tashlamang», dedi. Rejissyorimiz esa «gugurtning erga tashlamang», dedi.
Xullas, ona tili xazinasidan kerakli grammatik shakllarni tanlash va ularnijoy -joyida ishlatish, ya"ni nutqning to'g'ri tuzilishiga erishish nutq madaniyatining asosiy talablaridan biridir. . Nutqning to'g'riligi. «To'g'rilik deganda, -deb yozadi V.G.Kostomarov,-nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma'lum paytda qabul qilingan normasiga qafiy va aniq muvofiq kelishini, uning talaffuz, imloviy va grammatik normalarini egallashni tushunish lozim buladi».
Nutqning to'g'riligi uning eng muhim aloqaviy fazilatidir. Chunki nutq to'g'ri bo'lmasa, uning boshqa kommunikativ sifatlari, ya'ni mantiqiyligi, aniqligi, maqsadga muvofiqligiga ham putur etadi.
Nutq to'g'ri bo'lishi uchun, asosan, ikki me'yorga - urg'u va grammatik nonnaga qattiq amal qilishni talab qiladi. So'zlardagi urg'uning ko'chishi bilan ma'noning ham o'zgarib ketishi mumkinligini esdan chiqarmaslik lozim. Masalan: olma so'zi. Bu so'zni alohida urg'usiz olib qaraganda, uning qanday ma'noda qo'llanilayotgaiini aniqlash qiyin Faqat urg'u undagi ma'noning aniqlanishiga ko'maklashadi. Ya'ni olma tarzida wfu birinchi bo'g'inga tushganda, harakat, olma kabi oxirgi bo'g'inga tushganda esa mevaning bir turi ma'nosi anglashiladi. Tilimizda bunday so'zlar anchagina. Masalan, hozir-hozir yangi-yangi, yigitcha-yigitcha, o'quvchimiz-0'quvchimiz so'zlarining ma'nosi ham faqatgina urg'u yordamida oydinlashadi.
Gap tarkibidagi ayrim olingan so'zga tushadigan urg'u, ya'ni mantiqiy (logik) urg'uning ham ma'noni farqlashda xizmati katta. Hamma tillarda ham qaysi ma'no alohida nazarda tutilayotgan bo'lsa, shu ma'noni ifoda etayotgan so'z alohida urg'u bilan talaffuz qilinadi. Masalan, Anvar xat yozdi gapida kim yozganligi, nima yozganligi yoki nima ish qilganligi nazarga olinib, bu gapdagi so'zlarning har uchalasidan biriga urg'u tusha oladi. Bunday 0'rinlarda mantiqiy urg'u ma'noni ta'kidlash uchun kerak.
Lekin shunday holatlar ham borki, butun urg'usida bo'lgani kabi mantiqiy urg'uni ham to'g'ri ishlata bilish kerak. Chunki bunda xatoga yo'l ko'yilsa, nazarda tutilgan ma'no anglashilmay qolishi mumkin. Demak, nutqni to'g'ri ifodalash uchun ham so'z urg'usining, ham mantiqiy urg'uning to'g'ri ishlatilishiga amal qilishimiz zarurdir.
Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri foydalanish, o'zak va qo'shimchalarni qo'shishda xatoga yo'l qo'ymaslik, kelishik qushimchalarini o'z o'rnida qo'ullash, ega va kesimning mosligi, ikkinchi darajali bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi.
Tilimizda morfologik sintaktik chalkashliklar tez-tez uchrab turadi. Ko'pchilik holatlarda kelishik qo'shimchalari farqlanmasdan ishlatiladi, Bu esa ba'zan mazmunda xatolikka olib kelishi mumkin: Umrini tog'larda o'tkazgan odamning tabiat tilini bilmaydi, deyish qiyin. («Qishloq haqiqati»). Tilimizning mohir bilimdoni A. Dazdor ham qaratqich va tushum kelishigining ba'zan farqlanmay ishlatilishidan o'zining «San'atkor» hikoyasida asar qahramonining savodsizligini fosh etishda ustalik bilan foydalanadi:
Pojarniy «gugurtni erga tashlamang», dedi. Rejissyorimiz esa «gugurtning erga tashlamang», dedi.
Xullas, ona tili xazinasidan kerakli grammatik shakllarni tanlash va ularnijoy -joyida ishlatish, ya"ni nutqning to'g'ri tuzilishiga erishish nutq madaniyatining asosiy talablaridan biridir. . Nutqning to'g'riligi. «To'g'rilik deganda, -deb yozadi V.G.Kostomarov,-nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma'lum paytda qabul qilingan normasiga qafiy va aniq muvofiq kelishini, uning talaffuz, imloviy va grammatik normalarini egallashni tushunish lozim buladi».
Nutqning to'g'riligi uning eng muhim aloqaviy fazilatidir. Chunki nutq to'g'ri bo'lmasa, uning boshqa kommunikativ sifatlari, ya'ni mantiqiyligi, aniqligi, maqsadga muvofiqligiga ham putur etadi.
Nutq to'g'ri bo'lishi uchun, asosan, ikki me'yorga - urg'u va grammatik nonnaga qattiq amal qilishni talab qiladi. So'zlardagi urg'uning ko'chishi bilan ma'noning ham o'zgarib ketishi mumkinligini esdan chiqarmaslik lozim. Masalan: olma so'zi. Bu so'zni alohida urg'usiz olib qaraganda, uning qanday ma'noda qo'llanilayotgaiini aniqlash qiyin Faqat urg'u undagi ma'noning aniqlanishiga ko'maklashadi. Ya'ni olma tarzida wfu birinchi bo'g'inga tushganda, harakat, olma kabi oxirgi bo'g'inga tushganda esa mevaning bir turi ma'nosi anglashiladi. Tilimizda bunday so'zlar anchagina. Masalan, hozir-hozir yangi-yangi, yigitcha-yigitcha, o'quvchimiz-0'quvchimiz so'zlarining ma'nosi ham faqatgina urg'u yordamida oydinlashadi.
Gap tarkibidagi ayrim olingan so'zga tushadigan urg'u, ya'ni mantiqiy (logik) urg'uning ham ma'noni farqlashda xizmati katta. Hamma tillarda ham qaysi ma'no alohida nazarda tutilayotgan bo'lsa, shu ma'noni ifoda etayotgan so'z alohida urg'u bilan talaffuz qilinadi. Masalan, Anvar xat yozdi gapida kim yozganligi, nima yozganligi yoki nima ish qilganligi nazarga olinib, bu gapdagi so'zlarning har uchalasidan biriga urg'u tusha oladi. Bunday 0'rinlarda mantiqiy urg'u ma'noni ta'kidlash uchun kerak.
Lekin shunday holatlar ham borki, butun urg'usida bo'lgani kabi mantiqiy urg'uni ham to'g'ri ishlata bilish kerak. Chunki bunda xatoga yo'l ko'yilsa, nazarda tutilgan ma'no anglashilmay qolishi mumkin. Demak, nutqni to'g'ri ifodalash uchun ham so'z urg'usining, ham mantiqiy urg'uning to'g'ri ishlatilishiga amal qilishimiz zarurdir.
Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri foydalanish, o'zak va qo'shimchalarni qo'shishda xatoga yo'l qo'ymaslik, kelishik qushimchalarini o'z o'rnida qo'ullash, ega va kesimning mosligi, ikkinchi darajali bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi.
Tilimizda morfologik sintaktik chalkashliklar tez-tez uchrab turadi. Ko'pchilik holatlarda kelishik qo'shimchalari farqlanmasdan ishlatiladi, Bu esa ba'zan mazmunda xatolikka olib kelishi mumkin: Umrini tog'larda o'tkazgan odamning tabiat tilini bilmaydi, deyish qiyin. («Qishloq haqiqati»). Tilimizning mohir bilimdoni A. Dazdor ham qaratqich va tushum kelishigining ba'zan farqlanmay ishlatilishidan o'zining «San'atkor» hikoyasida asar qahramonining savodsizligini fosh etishda ustalik bilan foydalanadi:
Pojarniy «gugurtni erga tashlamang», dedi. Rejissyorimiz esa «gugurtning erga tashlamang», dedi.
Xullas, ona tili xazinasidan kerakli grammatik shakllarni tanlash va ularnijoy -joyida ishlatish, ya"ni nutqning to'g'ri tuzilishiga erishish nutq madaniyatining asosiy talablaridan biridir.