Nutqning uslubiy turlari

Rasmiy ish yuritish uslublari

Ilmiy uslub

Ilmiy uslub fan, texnika va ishlab chiqarish bilan bog`liq vazifaviy uslubdir. U o`z ichida yana ilmiy texnikaviy, ilmiy-hujjat, ilmiy-ommabop, o`quv-ilmiy kabi bir necha sof ilmiy turlarga bo`linadi.

Ilmiy uslubning hozirgi zamon taraqqiyoti bilan bog`liq ravishda quyidagi umumiy xususiyatlari bor:

• Ilmiy uslubning hozirgi zamon taraqqiyoti bilan bog`liq ravishda quyidagi umumiy xususiyatlari bor:
• axborotning ob’yektivligi, aniqligi;
• nutqning ma’lumotlarga boyligi;
• fikrning lo`nda, qisqa ifodalanishi;
• muallif individualligining sezilmasligi;
• emotsionallik, obrazlilikning bo`lmasligi;
• atama, chizma, ramz va jadvallarning bo`lishi;
• matnning siqiq sintaktik qurilmalardan tuzilishi;
• adabiy til me’yorlariga qat’iy amal qilinishi;
• fikrlarning mantiqiyligi va qat’iy tartibda bo`lishi;
• ellipsis hodisasining bo`lmasligi (nazarda tutilgan birorta so`zning tushib qolishi);
• turli xil tushunchalarni ifodalovchi otlarning ko`p ishlatilishi;
• otlarni, asosan, birlikda ishlatish;
• matnda fe’lning majhul nisbatidan foydalanish;
• maxsus bog`lash uchun xizmat qiladigan so`z, so`z birikmalarining qo`llanishi.

Publitsistik uslub

Publitsistika keng ma’noda ijtimoiy-siyosiy hayot masalalarini yoritadigan barcha turdagi asarlarni o`z ichiga oladi. Bu uslub ham o`zining yozma va og`zaki ko`rinishlariga ega. Hayotning muhim ijtimoiy-siyosiy masalalariga bag`ishlangan bosh maqolalar, felyeton, murojaatnomalar, chaqiriqlar, deklaratsiyalar uslubning yozma turidagi asarlaridir.

Publitsistik uslubning yozma va og`zaki ko`rinishlari o`ziga xos xususiyatlariga ega bo`lsada, ular publitsistik uslubning umumiy talablariga bo`ysunadi. Chunonchi, bu uslubning ikkala turida ham siyosiy faollik, hozirjavoblik, o`tkir va ta’sirchan notiqlik, mantiqiy salobat, tashviqot va targ`ibot kabi xususiyatlar mavjud bo`ladi.