O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

Nazorat savollari
1.
Omborxonalar ishi. Omborlarning tasnifi. 
2.
Omborlarning asosiy vazifasi 
3.
Zamonaviy yirik omborlar 
4.
Omborlar tizimini tuzishi 
5.
Omborxonalardan foydalanish. 
6.
Omborxona ishining namunaviy texnologik jarayoni. 

---

561
24-Mavzu:Yuklarni o‘z vaqtida, to‘liq mikdordava sifatili 
pasaytirmay etkazib berish 
Reja
1.
Yuklarni o‘z vaqtida, to‘liq mikdorda va sifatili pasaytirmay etkazib berish 
2.
Yuklarni tashish bilan birgalikda amalga oshiriladigan operatsiyalar 
3.
Tabiiy xususiyatiga ko‘ra yuklar vaznining kamayishi 
Yuklarni o‘z vaqtida etkazib berish mijozlarning yuklarnij o‘natishgava 
qabuletishga bo‘lgan talablarinio‘zvaqtida qondirish bilan cham barchas bog‘liq. 
Masalan, sabzavot mahsulotlarini ularni saqlash joylariga va boshqajoylarga tash ish 
yilning muayyan faslida bajariladi. Bunday shartni bajarmaslik ularning buzilishiga 
olib keladi. Tashishni o‘z vaqtida bajarish shartnomada yoki rejadako‘zda tutiladi. 
Tashishni o‘z vaqtida bajarish yuklar xarakteribilan bog‘liq bo‘lib. U am alda 
yukni jo‘natish joyidan etkazibberish joyigacha sarflangan muayyan vaqt bilan 
aniqlanadi.
Bu vaqtda jo‘natish joyidagi ortishni kutish,ya’ni yuk qabul etilgandan 
jo‘natishgacha bo‘lgan vaqt va tushirish joyidagi yuk egasiga topshirishgacha bo‘lgan 
kutish vaqtlari ham nazarda tutiladi. 
Yuklarni o‘z vaqtida tashish va ularni manziliga etkazib berish transportishi 
tashkilotchisi va mijozlar ish rejimlarini to‘la muvofiqlash tirish asosidabaj ariladi. 
Yuklarni manzillariga o‘z vaqtida etkazib berish avtotransport ekspluatatsiyasining 
muhim omili hisoblanashi. Ayni vaqtni kamaytirish yuk egalari va bosh 
qamijozlarning 
yukni qabulqilib olish hamda ortish-tushirish ishlarini oqilona tash kil etish va 
transport vositalarining harakat tezligiga bevosita bog‘liqdir. 
Yuklarni manzillariga o‘z vaqtida etkazilishidan transport tash kilotlari va 
mijozlar bir xilda manfatdordirlar. Etkazib berish vaqtlarini qisqartirganlik uchun 
moddiy rag‘batlantirish joriy etilishilozim. 
Yuk o‘z egalariga buziltirilmasdan, zahmat yitkazmay va miqdorini 
kamaytirilmay etkazilishilozim.
Avtotransport korxonalari tashish jrayonida yuklarni to‘la-to‘kis va sifatini 
pasaytirmay tashib berishga to‘la javob beradilar. 
Agar yuklar qisman yoki to‘la miqdorda yo‘qotilsa ham daularning sifati 
buzilsa, yukni egasiga topshirishda tegishli dalolatnoma tuzildi. 
Bunda avtotransport saroyi mijozga yitkazilgan zararni to‘liq qoplashi lozim.
Bunday jarima miqdori tovar bahosini kamayishi yoki kam omad miqdorida, 
ammo tovaring hujjatda ko‘rsatilgan narxidan baland bo‘lmasligi kerak. 

---

562
Tabiiy ofatlar yoki tashilayotgan yuk xususiyati bilan bog‘liq buzilishlarga, yoki 
ularniortish-tushirish shartlariga mijozlar tomonidan rioya qilin maganligi 
natijasidagi kamomad va sifat pasayishlariga transport tashkiloti javobgar emas. 
Yuklarni tashishda qisman, ba’zida esa tuda buzilishidan saqlash ularni transport 
vositasi kuzoviga to‘g‘ri joylash tirishga ham ko‘p jihatdan bog‘liq bo‘ladi. 
Quyidagi tashishlarda yuklarning bus-butunligi uchun avto transport saroylari 
javob bermasliklari mumkin: 
— tashiladi gan yuklarni maxsus shaxslar qo‘riqlab borishilozim bo‘lsa 
(qimmatbaho metall, tosh, zargarlik buyumlari va shu kabilar); 
— tashiladigan yuklar yo‘lda qarovni talab etsa (qoramollar, parrandalar); 
—
Tashilayotgan yuk taralari buzuq bo‘lsa; 
— tash iladigan yuklar alohida sharoit talab etsa (xavfli yuklar, 
maxsusupakovka etilmagan shisha va chinni buyumlar va h .k.)
Yoki xususiyatiga ko‘ra tez buziluvchi yuklar.