O. X. Azamatov


 Virtual funksiyalar va abstrakt sinflar



Yüklə 1,82 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə68/119
tarix31.12.2021
ölçüsü1,82 Mb.
#49500
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   119
3072-Текст статьи-7829-1-10-20200908

 
8.4. Virtual funksiyalar va abstrakt sinflar 
Virtual funksiyalar mexanizmiga biror komponent funksiyaning har bir xosilaviy 
sinfda  aloxida  varianti  mavjud  bщlish  lozim  bщlganda  murojaat  qilinadi.  Bunday 
funksiyalarga  ega  sinflar  polimorf  sinflar  deb  ataladi  va  obyektli  dasturlashda 
axloxida o‘ringa ega. 
Virtual  funksiyalar  kechki  yoki  dinamik  bog‘lanish  mexanizmi  asoslangandir. 
Asos  sinf  har  qanday  nostatik  komponent  funksiyasi    virtual  kalit  so‘zi  yordamida 
virtual deb e’lon qilinishi mumkin. 


71 
 
Kechki  bog‘lanishda  erta  bog‘lanishga  o‘xshab  adreslar  statik  ravishda 
kompilyatsiya  jaryonida  emas,  balkim  dinamik  dastur  bajarilishi  jarayonida 
aniqlanadi.  Bog‘lash  jarayoni  virtual  funksiyalarni  adreslar  bilan  almashtirishdan 
iborat.  Virtual  funksiyalar  adreslar  xaqida  ma’lumot  saqlanuvchi  jadvaldan 
foydalanadi.  
Virtuallik vorislikka o‘tadi. Funksiya virtual deb e’lon qilingandan so‘ng xosila 
sinfda qayta ta’rifi(shu prototip bilan) bu sinfda yangi virtual funksiyani yaratadi, bu 
holda virtual spetsifikatori talab qilinmaydi.  
Destruktorlardan  farqli  konstruktorlar  virtual  bo‘lolmaydi.  Amaliy  jixatdan 
virtual funksiyaga ega har bir sinf virtual destruktorga ega bo‘lishi kerak.  Misol: 
class base 

public: 
  virtual void print(){cout<<“\nbase”;} 
. . . 
}; 
class dir : public base 

public: 
  void print(){cout<<“\ndir”;} 
}; 
void main() 

  base B,*bp = &B; 
  dir D,*dp = &D; 
  base *p = &D; 
  bp –>print(); // base 
  dp –>print(); // dir 
  p –>print(); // dir 



72 
 
Bu  misolda  avlod  sinfi  obyektiga  adres  qiymat  sifatida  berilgan  ajdod  sinf 
turidagi  ko‘rsatkich  yoki  ilova  orqali  avlodda  qo‘shimcha  yuklangan  usulni 
chaqirishga  e’tibor  berish  lozim.  Agar  funksiya  novirtual  bo‘lsa  ajdod  sinf  usuli, 
virtual bo‘lsa avlod sinf usuli chaqiriladi. 
SHunday  qilib  ajdod  sinf  turidagi  ko‘rsatkich  orqali  virtual  usul  chaqirish 
natijasi  shu  ko‘rsatkich  qiymati  ya’ni  chaqiriq  bajarilayotgan  obyekt  turi  bilan 
aniqlanadi. 
Qaysi  virtual  funksiyani  chaqirish  ko‘rsatkich  turiga  emas  shu  ko‘rsatkich 
qaratilgan(dastur bajarilish jarayonida) obyekt turiga bog‘liq.  
Hech  bo‘lmasa  bitta  sof  (bo‘sh)  virtual  funksiyaga  ega  bo‘lgan  sinf  abstrakt  sinf 
deyiladi.  Quyidagi  tavsifga  ega  bo‘lgan  komponentali  funksiya  sof  virtual  funksiya 
deyiladi: 
virtual  () = 0; 
Sof    virtual  funksiya  xech  narsa  qilmaydi  va  uni  chaqirib  bo‘lmaydi.  Uning 
qo‘llanilishi  –  xosila  sinflarda  uning  o‘rnini  egallovchi  funksiyalar  uchun  asos 
bo‘lish.  Abstrakt  sinf  esa  xosila  sinf  uchun  asosiy  (bazaviy)  sinf  sifatida  ishlatilishi 
mumkin. 
Abstrakt  sinflarning  mexanizmi  keyinchalik  konkretizatsiyalanadigan  umumiy 
tushunchalarni  tavsiflash  uchun  ishlab  chiqilgan.  Bu  holda,  sinflar  iyerarxiyasini 
yaratish  quyidagi sxema bo‘yicha bajariladi.  
 Ierarxiya asosida abstrakt bazoviy sinf turadi. U interfeysni meros kilib olish uchun 
foydalaniladi.  Хosila  sinflar  bu  interfeysni  konkretizatsiyalaydi  va  amalga  oshiradi. 
Abstrakt sinfda sof virtual funksiyalar elon etilgan, ular aslida  abstrakt usullar.  
Ba’zi  sinflar  masalan  shape  sinfi,  abstrakt  tushunchalarni  ifodalaydi  va  ular 
uchun  obyekt  yaratib  bo‘lmaydi.  Bunday  sinflar  biror  xoila  sinfda  ma’noga  ega 
bzladm: 
class shape { 
  // ... 
public: 
  virtual void rotate(int) = 0; // sof virtual funksiya 


73 
 
  virtual void draw() = 0;      // sof virtual funksiya 
}; 
  Abstrakt sinfni faqat boshqa sinf ajdodi sifatida ishlatish mumkin: 
class circle : public shape {   int radius; 
public: 
  void rotate(int) { }  
 // qayta ta’riflash shape::rotate 
  void draw();          
 // qayta ta’riflash shape::draw 
  circle(point p, int r); 
}; 
    Agar sof virtual funksiya xosila sinfda to‘liq ta’riflanmasa, u xosila sinfda xm 
sof virtual bo‘lib qoladi, natijada xosila sinf ham abstrakt sinf bo‘ladi.  
Abstrakt  sinflar  realizatsiya  detallarini  aniqlashtirmasdan  faqat  interfeysni 
ko‘rsatish  uchun  ishlatiladi.  Masalan  operatsion  tizimda  qurilma  drayveri  abstrakt 
sinf sifatida berilishi mumkin: 
class character_device { 
public: 
   virtual int open() = 0;    virtual int close(const char*) = 0; 
   virtual int read(const char*, int) =0;    virtual int write(const char*, int) = 0; 
   virtual int ioctl(int ...) = 0; 
   // ... 
}; 
Drayverlar character_device sinfining ajdodlari sifatida kiritilishi mumkin. 

Yüklə 1,82 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   119




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin