O 'z b e k ist o n respublikasi oliy va 0 ‘rta m a xsus t a ’lim vazirlig1

D{ A)
= 16 + 6 + 4 - 3 0 = - 4
A~' =-
4 - 8
4 
- 7
9 
- 5
- 6
10 
- 6
ga te n g d ir.
T o ‘ r tin c h i v a undan y u q o ri ta r tib li m a trits a la m i a lm a s h tiris h v a u la m i 
teskari q iy m a tla rin i a niqlash ancha m u ra kka b masala h is o b la n a d i.
S h u n in g u ch u n b u n d a y m a sa la la m i yechishda E H M va m a trits a am al- 
la rid a n fo y d a la n ila d i. Z a m o n a v iy E H M la rd a ta rtib i 5 0 -1 0 0 , h a tto k i 5 0 0 -
700 v a u n d a n y u q o ri boMgan m a trits a la rn in g teskari q iy m a tla rin i a n iq la sh
im k o n iy a tig a ega boMgan standart d a stu rla r m a v ju d d ir.

---

I I B O B . C H O ‘ Z I L I S H V A S I Q I L I S H
M avzu m azm uni. 
Mazkur bobda siquvchi yoki cho'zuvchi kuchlar
ta ’sirida sterjenlarda hosil bo ‘ladigan kuchlanish va deformatsiyalarni an­
iqlash usullari bayon etiladi; mavzuga oid misol va masalalar keltiriladi.
Shuningdek, talaba sterjen materialining fizik-mexanik xossalarini tajriba
yo'li bilan aniqlash uslublari bilan tanishtiriladi.
2.1. Cho‘zilish va siqilishda kuchlanish va deformatsiyalar.
Guk qonuni
In shoot va m ashina q is m la rid a c h o ‘ z ilis h va siqilishga ishlaydigan detal- 
lar, elem entlar k o ‘ plab uchraydi. B u la m in g m ustahkam ligiga baho berish uchun 
ulardagi ku ch la nish va d e fo rm a tsiya la rn i to p ish n i b ilis h im iz kerak. Sterjen­
n in g o ‘ q i b o ‘ y la b fa q a t b o ‘ yla m a k u c h q o ‘ y ilg a n sodda h o ln i k o ‘ rib o ‘ tam iz.
K o ‘ nda lan g k e s im yuzasi 
A
 
k u rs iv o ‘ zgarmas boMgan p riz m a tik ster- 
je n g a q a ra m a -q a rs h i y o ‘ n a lg a n b o ‘ y la m a k u c h