Ochko‘z bo‘ri

Uch o‘g‘il
Bor ekan, yo‘q ekan, qadim zamonda bir dehqon bo‘lgan ekan. Uning uch o‘g‘li bo‘lib, tirikchiligi o‘rtamiyona ekan. Bir kuni dehqon uzoq safarga chiqmoqchi bo‘libdi. Yo‘lga chiqish oldidan o‘g‘illarini yoniga chaqirib shunday debdi:
-Men uzoq yurtlarga ketyapman. Har biringizga bir juft tovuq, o‘rdak va g‘oz berib ketaman. Men kelgunimcha ularning tuxumini sotinglar, lekin pulini sarflamay, yig‘ib qo‘yinglar. Keyin o‘zlaringga kerak bo‘ladi.
Dehqon to‘ng‘ich o‘g‘liga bir juft tovuq, o‘rtanchasiga bir juft o‘rdak, kenjasiga esa bir juft g‘oz beribdi-da, jo‘nab ketibdi.
Oradan bir necha kun o‘tgach, parrandalar tuxum qo‘ya boshlabdi. Uch o‘g‘il tuxumlarni sota boshlashibdi. Qo‘liga pul tushgan katta o‘g‘ilning fikri buzilibdi. “Tuxumning pulini yig‘ib nima qildim. Dadam kelgunicha yaxshilab o‘ynab olay. Dadam kelib tuxumning pulini so‘rasa, tovig‘ingiz tug‘mas ekan, deyman”, degan xayolga boribdi. O‘rtancha o‘g‘il oldin o‘rdakning tuxumlarini, keyin o‘rdaklarini ham sotibdi. Ikki aka-uka do‘ppisini yarimta qilib yuraverishibdi. Kenja o‘g‘il esa g‘ozning tuxumlarini yig‘ib, bostiribdi. G‘ozlarni ko‘paytirib, ularning tuxumini sotibdi. Otasi kelgunicha anchagina pul yig‘ibdi. Otasi safardan qaytgach, to‘ng‘ich o‘g‘lini huzuriga chaqiribdi. U oldindan tayyorlab qo‘ygan javobini aytibdi. “Sen yaxshi odam bo‘lmas ekansan. Qariganimda kunimga asqotmas ekansan”, -deya ko‘nglidan o‘tkazibdi ota. O‘rtancha o‘g‘lini chaqirgan ekan, u ham yolg‘on gapiribdi. “Sen qariganimda menga qarash tugul o‘zingni ham eplolmas ekansan”, deya ko‘nglidan o‘tkazibdi ota. Kenja o‘g‘il otasi gap so‘rashini kutib turmasdanoq tuxum sotib, yiqqan pullarini beribdi. “Sen mehnatkash, yaxshi odam bo‘lar ekansan”.
Oradan yillar o‘tibdi. O‘g‘illar er yetibdi. Ota avval ikki katta o‘g‘lini, keyin kenjasini uylantirib qo‘yibdi. Ammo ikki katta o‘g‘lining turmushi birinchi kundanoq o‘xshamabdi. Ular tez orada uyidagi bor bisotini sotib, yeb-ichib tugatishibdi-da, yana otasining qo‘liga qaram bo‘lib o‘tiraverishibdi. Kenja o‘g‘il esa tadbirkorlik bilan ish tutib, kundan-kunga yaxshi yashay boshlabdi. Otasining hurmatini joyiga qo‘yib, izzat-ikrom ko‘rsatibdi. Dehqon kenja o‘g‘lidan rosa xursand bo‘libdi.