MANİPULASYONA DAYALI VÜCUT BAKIM SİSTEMLERİ (KLASİK MASAJ)
Manipulasyona dayalı vücut bakım sistemleri 4 grupta incelenebilir :
Manipulasyona dayalı vücut bakım sistemleri 4 grupta incelenebilir :
Chiroprakti:Vücudun fonksiyonlarını yeniden dengelemek üzere elle eklemlerin düzeltildiği bir uygulamadır. En sık olarak düzeltilenler omurga eklemleridir.
Osteopati:Nedeni bir türlü açıklanamayan sırt, bel, boyun, eklem ve baş ağrıları bu doğal ilaçsız tedavi yöntemi ile iyileştirilebilir . Elle manipüle edilerek harekete geçirilen kas, eklem, kemik ve sinirler, bedenin iyileştirme gücünü ortaya çıkarır .
Refleksoloji :Gerilimi almak ve hastalıkları tedavi etmek için ayaklardaki belirli noktalara masaj uygulaması.
Masaj: Vücuttaki yumusak dokular üzerine yapılan sistematik ve bilimsel el hareketleridir.
Masajın hemen hemen tüm dünyada eski bir geçmişe sahip olduğu bilinmektedir.Başlangıç tarihi M.Ö. 3000 yıllarına kadar giden masajın en eski uygulamasının bu dönemlerde Çin ve Hindistan’da yapıldığını kaynaklardan öğrenmekteyiz. Hint kültüründe masajın çok ayrı bir yeri vardır.Hindistan’ın koruyucu tanrısı “Vişnu’nun karısı Lakşmi’yi kocasının ayaklarına masaj yaparken tasvir eden heykeller vardır.
Kayıtlar Eski Çin’de 5000 yıl öncesinden beri kullanılan bir masaj ve egzersiz sisteminin bulunduğunu göstermiştir.
İran, Mısır ve japonya’daki eski medeniyetlerin halkları masaj sanatını kozmetik amaç için kullandılar. Vücut ve deriye güzelleşmek için yağ ve parfüm sürüldüğü zaman tedavi edici özelliklerde kazandıklarını keşfettiler.
M.Ö. 2000’li yıllarda Mısırlılar sağlığı geliştirme ve hastalıkları gidermede masajdan yararlandılar.
Antik dönemde Ege uygarlıklarında zeytin yağıyla karıştırılan güzel kokulu otlarla masaj yağları hazırlanırdı.Homeros (İ.Ö 1000) ünlü İliada, Odessa destanlarında kahramanların yıkandıktan sonra vücutlarını güzel kokulu yağlarla ovduklarını belirtmiştir.
Antik dönemde Ege uygarlıklarında zeytin yağıyla karıştırılan güzel kokulu otlarla masaj yağları hazırlanırdı.Homeros (İ.Ö 1000) ünlü İliada, Odessa destanlarında kahramanların yıkandıktan sonra vücutlarını güzel kokulu yağlarla ovduklarını belirtmiştir.
M.Ö. 500 yıllarında Yunan tarihçi Heredot egzersiz ve masajın hastalıkların tedavisinde kullanıldığından, masaj manipulasyonlarından olan Öfloraj ve Friksiyondan bahsetmektedir. Bu tarihlerde öfloraj hakkındaki prensipler belirlenmeye başlandı. Bu yıllarda masaj kalpden uzağa doğru yapılıyordu. Uygulanan tedavi boyunca değiştiriliyordu. Masajın başlangıcında hafif, sonrasında daha derin ve daha çabuk, sonlarına doğru ise daha yavaş manipulasyonlar yapılıyordu.
M.Ö.(460-377)’ de Hipokrat ise omuz çıkıkları ve kas yırtıklarından sonra friksiyon; kabızlıkta ise yoğurma tarzında hareketleri önermiştir. Hipokrat, bu tarihlerde dolaşım sisteminin tam anlasılamamış olmasına rağmen öflorajın kalbe doğru yapılmasının daha yararlı olacağını ileri sürdü.
Eczacılığın babası sayılan, kimine göre de tarihteki ilk spor hekimi kabul edilen Romalı Gallen (M.S.130-200) Gladyatörlere karşılaşma öncesi ve sonrasında “yağla kızarana dek ovarak masaj yapmıştır. Gallen masaj hareketlerinin yönünün kas lifleri yönünde olması gerektiğini de belirtmiştir.
Dönemin ünlü Türk tıp bilgini İbni Sina (M.S. 980-1037) da masajın yararlarından söz etmiştir.Beş kitapdan oluşan El kanun Fit Tıp isimli serinin ilk kitabı olan Külliyat’ta beden eğitimi ve sağlıklı yaşamla ilgili görüşlerine yer vermiştir.Sağlığın korunması için egzersiz yapmanın ve beraberinde masajın yararlarına değinmiştir.
Dönemin ünlü Türk tıp bilgini İbni Sina (M.S. 980-1037) da masajın yararlarından söz etmiştir.Beş kitapdan oluşan El kanun Fit Tıp isimli serinin ilk kitabı olan Külliyat’ta beden eğitimi ve sağlıklı yaşamla ilgili görüşlerine yer vermiştir.Sağlığın korunması için egzersiz yapmanın ve beraberinde masajın yararlarına değinmiştir.
Ortaçağ Avrupa’sında karanlık bir engizisyonun sürdüğü dönemde masaj yasaklanmış, Rönesansla birlikte yeniden kullanılmaya başlanmıştır.
18.y.y ‘da masaj teknikleri daha da gelişmeye başlamış ve bu konuda farklı görüşler ileri sürülmüştür. Çeşitli görüşlerin olduğu bu dönemde Peter Henry Ling ve Metzger’in çalışmaları ile İsveç Masajı oluşturulmuş, uygulama teknikleri, endikasyonları ve kullanılan masaj hareketleri ( öfloraj, friksiyon, petrisaj, tapotmen) belirlenmiştir. Bunlardan sonra Amerika’da Mitchell ve Kellogg, İngiltere’de Cyriax ve Mennel masaj üzerine çalışmışlardır.
Batıda ilk olarak masaj hakkındaki Çin yapıtları Fransızca’ya çevrilmiştir. Günümüz masaj terminolojisinin büyük ölçüde Fransızca olmasının nedeni budur.
Daha sonraları çeşitli araştırmacılar masaj teknikleri üzerinde çalışarak, farklı amaçlar için uygulanabilecek farklı masaj tekniklerini geliştirmişlerdir.
Günümüzde en çok kullanılan masaj tekniği Klasik Masajdır. Bu teknik Ling ve Metzger’den sonra Albert Hoffa tarafından geliştirilerek bugün uygulanan klasik masajın temelini oluşturmuştur.
Hoffa masaj manipulasyonlarını öfloraj ( sıvazlama), friksiyon (dairesel hareketler), petrisaj (yoğurma), Tapotmen (vurma) ve Vibrasyon (Titreştirme) olarak beş ama grupta ele almıştır. Hoffa’nın geliştirdiği klasik masaj manipulasyonları, diğer masaj tekniklerininde temelini oluşturmuştur.
Hoffa masaj manipulasyonlarını öfloraj ( sıvazlama), friksiyon (dairesel hareketler), petrisaj (yoğurma), Tapotmen (vurma) ve Vibrasyon (Titreştirme) olarak beş ama grupta ele almıştır. Hoffa’nın geliştirdiği klasik masaj manipulasyonları, diğer masaj tekniklerininde temelini oluşturmuştur.
KLASİK MASAJIN GENEL PRENSİPLERİ
Masör: Masaj yapmayı meslek olarak seçen erkeklere denir.
Masöz: Masaj yapmayı meslek olarak seçen bayanlara denir.
Masör ve masözün elleri iri, kuvvetli, her iki elini de eşit derecede kullanabilmelidir. Eller soğuk ve nemli olmamalıdır. Masör ve masöz temiz ve bakımlı olmalıdır. Ayrıca kişiliği oturmuş ve güvenilir olmalıdır.
Masör ve Masözün Kıyafeti: Sade, temiz rahat hareket etmeye izin verecek şekilde olmalıdır. Kısa kollu üniformalar en pratik olanlarıdır.
Masaj odası: Her zaman temiz, kişiyi rahatlatacak şekilde sade döşenmiş olmalıdır. Oda sıcaklığı 23-26 C arasında olmalıdır. En önemli faktörlerden biri de odanın gürültü ve ışık durumudur.Işık mankenin gözüne direkt olarak gelmeyecek şekilde ayarlanmalıdır. Ayrıca gevşemeyi sağlayacak uygun bir müzik de etkili olabilir.
Masaj masası: Ne fazla sert nede fazla yumuşak, mankenin rahatlıkla yatabileceği ve masörün de fazla güç harcamadan, yorulmadan çalışabileceği şekilde olmalıdır. Yükseklik masörün boyuna göre değişşe de standart ölçüler 70-80 cmdir. Masa alanı için en uygun ölçüler ise 90x190 cmdir. Ayrıca masörün elinin altında bir adet 15x50cm silindir yastık ve iki adet 25x50cm dikdörtgen destekleme yastıkları bulunmalıdır.
Masaj masası: Ne fazla sert nede fazla yumuşak, mankenin rahatlıkla yatabileceği ve masörün de fazla güç harcamadan, yorulmadan çalışabileceği şekilde olmalıdır. Yükseklik masörün boyuna göre değişşe de standart ölçüler 70-80 cmdir. Masa alanı için en uygun ölçüler ise 90x190 cmdir. Ayrıca masörün elinin altında bir adet 15x50cm silindir yastık ve iki adet 25x50cm dikdörtgen destekleme yastıkları bulunmalıdır.
Masaj süresi: Tam masajlar 30-45 dk yerel masajlar ise 15-20 dk sürebilir. Bu süre hiç kuşkusuz mankenin fiziğine ve endikasyona bağlıdır.
Masaj manipülasyonlarının sertliği: Masaj yapılan herkesin doku bulguları ve acıya dayanıklılığı değişik olduğu için bu konuda bir kural vermek olanaksızdır. Ancak genel bir ifadeyle “masaj gereği kadar yumuşak, yeteri kadar sert olmalıdır” denilebilir.
Masajda kullanılan kaydırıcılar: Masaj sırasında masör ile mankenin derisi arasındaki sürtünmeyi azaltmak için bazı yağlar ve kremler kullanılmaktadır. Masajda en sık kullanılan yağlar şunlardır:
Vazelin veya mineral yağlar (Vazeline alerjisi olanlar için)
Vazelin veya mineral yağlar (Vazeline alerjisi olanlar için)
Kold krem (uygulama rahatlığından dolayı tercih edilebilir)
Kakao yağı ( deri beslenmesine ihtiyaç duyulduğu durumlarda)
Bebek yağı
Talk pudrası( nemli ve aşırı yağlı bazı ciltlerde)
Badem yağı
Susam yağı
Kekik yağı
Fıstık yağı ve aromatik yağlar ve karışımlar da kullanılabilir.
Sabun cildi kuruttuğu için pek tercih edilmez.
MASAJIN KULLANIM AMAÇLARI
1- Estetik ve güzellik amacıyla
2-Ağrıyı azaltmak için
3-Kasları egzersize hazırlamak
4-Egzersiz sonrası kasların toparlanmasına yardımcı olmak
5- Kişiye psikolojik yönden destek olmak
6-Diğer tedavilerin etkinliğini artırmak amacıyla kullanılabilir.
KLASİK MASAJ MANİPÜLASYONLARI
KLASİK MASAJ MANİPÜLASYONLARI
1- Öfloraj: Sıvazlama
Yüzeyel Öfloraj
Derin Öfloraj
2-Friksiyon: Dairesel hareketler
3-Petrisaj: Yoğurma
Pincing: Cimdikleme
Wringing: Burarak yoğurma
Rolling: Yuvarlama
4-Presyon: Baskı
5-Perküsyon: Tapotment: Vurma-Darbeleme
Hacking: El kenarıyla vurma
Clapping: Avuçiçiyle vurma
Slapping: Parmakiçiyle vurma
Tapping: Parmakların uç kısmıyla vurma
Beating: Yarı açık yumruklama
Pounding: Tam yumruklama
6-Vibrasyon: Titreşim
Shaking: Sallama, Silkeleme
Yüzeyel Öfloraj: Klasik masaja öflorajla başlanır ve öflorajla bitirilir. Tek elle, iki elle, el sırtıyla ve parmaklarla yapılır.
Yüzeyel Öfloraj: Klasik masaja öflorajla başlanır ve öflorajla bitirilir. Tek elle, iki elle, el sırtıyla ve parmaklarla yapılır.
Yüzeyel öflorajda uygulanan basınç çok azdır ve hareketin hızı sabittir. K.masajda el temasını kesmemek amacıyla ve ara maddelerin eşit dağıtılması için yapılır.
Yüzeyel Öflorajın sedatif(yatıştırıcı), ağrı giderici ve kas spazmını azaltıcı etkisi vardır.
Derin Öfloraj: Öfloraj kalp yönüne doğru derin basınçla uygulanırsa buna derin öfloraj denir.Hareketin yönü kas liflerine ve kalbe doğrudur.
Yüzeyel venlerde kan akımı hızlanır. Metabolitlerin vücuttan atılımı hızlanır.
Kılcal damarlardaki sıvı birikimleri venöz boşluklara itillerek lenf dranajına yardımcı olur.
Ayrıca pasif ısınmayı sağlar
Friksiyon
Friksiyon:(Dairesel hareketler):
Belirli bölgeler üzerine basınçla yapılan küçük dairesel hareketlerdir.
Baş parmak, parmak uçları ve iki elle desteklenerek yapılabilir.
Friksiyonda derinin kayması istenmez.
Kas içindeki nodülleri dağıtmak, yapışık deriyi ve derin yapıların yapışıklıklarını açmak amacıyla yapılır.
Uyluk masajında petrisaj (wringing) (sıkıştırma):Çift elle eller birbirine ters yönde hareketlendirilerek yoğurma yapılır.
Petrisaj( yoğurma): Masajın en kuvvetli manevrasıdır.
Tek el veya iki elle yapılan yoğurma hareketleriyle kas sıkıştırılır ve esnetilir. Kas tıpki bir hamurun yoğurulmasına benzer tarzda hareket ettirilir.
Petrisaj, öflorajın tersine yüzeyel fasyayı ve onun altındaki dokuları hedef alır.
Yoğurma hareketi kasların dinlendirilmesinde ve atıkların uzaklaştırılmasında son derece etkilidir.
Kan dolaşımında hızlanma, ve vazodilasyon görülür. Deride kızarıklık, deri esnekliğinde artma ve yapışık dokularda çözülme görülür.
Boyun masajında pincing(cimdikleme)
Boyun masajında pincing(cimdikleme)
Dar sahalarda kullanılır.
Kaslar baş parmak ve işaret
parmağı arasında sıkıştırılarak
yoğurulur.
Sırt bölgesinde presyon uygulaması
Presyon(Baskı):
Baskı uygulayarak kasların gerginliğini gidermek ve mankeni rahatlatmak için yapılır.
Avuçiçi, el sırtı ve parmaklarla yapılabilir.
Hacking: Elin dış kenarıyla ardarda yapılan vuruşlardır. Omuz bölgesi, uyluk ve baldırda sıklıkla kullanılır.
Perküsyon-Tapotment(Vurma):
Kaslara uyarı verilerek, şok etkisi ile kasları canlandırmak için yapılır.
Perküsyonda, diğer masaj manipülasyonlarında olduğu gibi dolaşımı artırıcı bir etki beklenmez.
Damarlarda önce bir daralma ve ardından genişleme olur. Kasılıp genişme sonrasında kas aktivitesinde hafif bir artma beklenir.
Vuruşlar esnasında dokularda kasılmalar gözlenebilir.
Clapping: Sağ ve sol el kubbe biçimine getirilmiştir. Avuçiçlerinde sıkılaşan havayla beraber ritmik vuruşlar yapılır.
Tapping: Parmakların uç kısmıyla yapılan darbeleme şeklidir. Tempolu olarak dokuya uyarı verilir.
Beating: Yarı açık durumdaki yumrukla ve elin kenar kısımlarıyla uygulanır.
Pounding: Tamamen sıkılmış yumrukla ve omuz hareketleriyle yapılır. Masajın en sert manipülasyonudur. Kalın kas yapısına sahip bölgelere uygulanır.
Vibrasyon(Titreştirme): El veya parmaklarla yapılan titreşim hareketidir. Kas gerginliğini gideren ve ağrıyı azaltan özelliği vardır.
Shaking(Sallama): Vibrasyona göre daha uzun frekanslarla yapılan hareketlerdir. Şekilde görüldüğü gibi bütün kolun sallanması gibi yapılabilir.
KAYNAKÇA
Baltacıoğlu, S(1976) “Fibrozite Masaj Tedavisi”, FTR Derneği Yayını, I-5, 59-65.
Çaldemir, İpek(2006). www.ipekcaldemir.com
F. Vennells, David(2002)Refleksoloji, Ayak Masajıyla Gelen Sağlık.
