Oila hamkorligi shańaraq mámleket hám jámiyet ardog'ida

Xv BOB. MAKTABGACHA TA'LIM MUASSASASI vA
OILA HAMKORLIGI
Shańaraq - mámleket hám jámiyet ardog'ida
Haqıyqattan da, shaxs qáliplesiwinde shańaraqtıń roli úlken. Aqlan jetik, etikaan pák, jismonan quwatlı perzentler úlgili shańaraqlarda kámal tabadılar. Sol sebepli de shańaraqta saw ortalıqtı payda etiw jáne onı bekkemlew ulıwma mámleketlik
áhmiyetke iyelik etiw másele bolıp tabıladı. Sebebi socialliq ómirde júz beretuǵın barlıq ózgerisler, yaǵnıy odaǵı jetik hám kemshilikler, quramalılıqlar hám qarama-qarsılıqlar shańaraqta óz hákisin tabadı. Soǵan kóre shańaraq hám shańaraqqa tiyisli tárbiya máseleleri mudamı da aktual mashqala bolıp kelgen hám sonday bolıp qaladı.
Respublikamızda 1998-jıl - " Shańaraq jılı" dep daǵaza etiliwi munasábeti menen qabıl etilgen Mámleket programmasın turmısqa ámeldegi etiw nátiyjesinde shańaraqqa tiyisli munasábetlerdiń huqıqıy tiykarları jetilistirildi, “Shańaraq kodeksi”ning jańa redakciyası, bir qatar nızamshılıq hám normativ hújjetler qabıllandı. Shańaraqtıń materiallıq párawanlıǵın támiyinlewge qaratılǵan zárúr shártsharoitlar jaratıldı. Kem támiyinlengen, serfarzand shańaraqlardı qollap-quwatlaw jumısların mámleket óz moynına aldı. 1999 jıl mámleketimizde " Áyeller jılı" dep daǵaza etiliwi munasábeti menen jámiyette hayal-qızlardıń poziciyayini jáne de asırıw, turmıs sharayatların jaqsılaw ushın barlıq mámleket hám mámleketlik emes shólkemlerdi birlestirildi. Sol jıldan baslap (1999 ) áyellerge olardıń tileklerine qaray hám de nızamda belgilengen miynet stajı bolǵan táǵdirde 54-jastan pensiyaǵa shıǵıw huqıqı berildi. 3 jasqa shekem balası bolǵan áyeller byudjet esabınan finanslashtirilgan shólkem hám shólkemlerde islep atirǵan bolsalar, olar ushın is haqısınıń tolıq muǵdarı saqlanǵan halda jumıs waqtın háptesine 35 saattan aspaytuǵın múddeti belgilendi. Áyeller jılı munasábeti menen qabıl etilgen mámleket Programması mámleketimizde jasap atırǵan hayaldıń turmısına unamlı tásir kórsetip atır.
Respublikamızda 2000-jıl “Saw áwlad" jılı dep daǵaza etildi. 2000-jılda ámelge asırilatuǵın jumıslar " Shańaraq", " Áyeller jılı" dagi ilajlarınıń logikalıq dawamı bolıp, analardıńlar hám balalar salamatlıǵın bekkemlew, saw áwladtı qáliplestiriw maydanınan kóplegen unamlı nátiyjelerge erisildi.
- jaslardı turmıs qurıwdan aldın medicinalıq kórikten ótkeriw ámeliyatı turmısqa engizildi.
- mayıplıqtıń aldın alıw maqsetinde respublikamizning barlıq aymaqlarında hámledar áyeller hám bópelerdi skrining ko'rigidan ótkeriw jolǵa qoyıldı.
- balalar organizminde yad tańsıqlıǵı áqibetinde kelip shıǵıs keselliklerdi aldın alıw boyınsha ilajlar islep shıǵıldı hám ámelge asırılıp atır.
Respublikada jetkinshekti ruwxıy tárepten bárkámal etip voyaga jetkiziw maqsetinde túrli mazmunlarda kóriktanlovlar ótkerilip kelinip atır. Birinshi shaqiriq Ózbekstan Respublikası Joqarı jıynalısınıń XI sessiyasında qabıl etilgen “Shańaraq kodeksi” shıǵısona hám ulıwma insanıylıq etika normalari ortaqlıǵında qáliplesken, párawan shańaraqlardıń máplerin támiyinlewde zárúrli huqıqıy tiykar boladı. Konstitutsiyaga qaray, " Analıq hám balalıq mámleket tárepinen qáwipsizlik etiledi (65-statya ).
Balaǵa shańaraqta jaqsı tárbiya beriw bala ómiriniń dáslepki dáwirlerinen baslapoq, ata-ana aldında turǵan tiykarǵı maqset hám wazıypalar bolıp tabıladı. Yaǵnıy ata-ana ushın da qarız, da farz bolıp tabıladı, shańaraq balaǵa tásir kórsetedi, onı átirapındaǵı ómirirge tanlaydı. Jámiyette bolsa tárbiya tek ata-ananıń jeke ishigina bolıp qalmastan, bálki olardıń social minneti ham bolıp tabıladı.
Sonı aytıw kerek shaxstıń qádiriyatı onıń jámiyettegi tutqan ornı menen belgilenip, kóp tárepten onıń tárbiyasına baylanıslı boladı. Usınıń sebepinen ata-ana óz balalarınıń tárbiyashisi esaplanadı .