(masalan,
dasturchi, ahdnoma, kafolatnoma; idoralar-
aro, hukumatlar
aro, davlatlararo; nodavlat, nohukumat, notijorat, no-
moddiy; mahalliylashtirish, kompyuterlashtirish, modellashtirish kabi);
eskirgan deb qaralgan so‘zlar qaytadan tilga olib kirilmoqda
(
ma-
salan,
ma’naviyat, millatparvar, qadriyat, jarroh, matbaa, muallif,
munaqqid, tashxis, tijorat kabi); til tabiatiga uyg‘un tarzda ular-
ga yangi ma’nolar yuklanmoqda
(masalan,
vazir, viloyat, tuman,
hokim, zobit kabi); umrini yashab bo‘lgan tushunchalarni ifodalov-
chi so‘zlar nofaol zaxiradan joy olmoqda
(masalan,
kolxoz, sovxoz,
ateist kabi). Ilgari salbiylik bo‘yog‘iga ega bo‘lgan so‘zlar davr
taqozosiga ko‘ra ijobiy bo‘yoq kasb etmoqda
(masalan,
biznes,
biznesmen, millioner, savdo
gar, fermer, janob, kapital, parlament,
firma kabi). Zaruriy holatlarda esa xorijiy tillardan boshqa til vo-
sitachiligida emas, balki to‘g‘ridan to‘g‘ri va me’yorga amal qilgan
holda so‘zlar o‘zlashtirilmoqda.
Mamlakatimizda tamoman yangi ijtimoiy-siyosiy tuzumning bar-
po etilishi, bozor iqtisodi munosabatlarining qaror topishi, yangicha
moliya-kredit tizimining paydo bo‘lishi, fan va ta’lim sohasida-
gi tub islohotlar, yangi texnika va texnologiyalar
ning rivoj
lanishi,
barcha sohalardagi xalqaro aloqalarning mislsiz ko‘lam kasb eti-
shi va boshqa ko‘plab o‘zgarishlar xorijiy so‘zlarning o‘zbek tiliga
o‘zlashtirilishiga tabiiy ra
vishda yo‘l ochdi. Bugun o‘zbek tiliga
kirib kelgan, ayniqsa, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, moli-
ya-iqtisod, siyosat, ta’lim va madaniyatga oid o‘zlashmalar yuzlab
emas, balki minglab degan o‘lchovlar bilan o‘lchanadi, ular keng
omma nutqidan deyarli joy olib bo‘ldi
(masalan, audiovizual, an-
titerror, bakalavr, bankomat, barter, birja, bri
fing, gimnaziya, diler,
investitsiya, investor, internet, kredit, litsey, magistr, monitoring, mul-
timedia, reyting, sertifikat
Dostları ilə paylaş: |