Она тили 5 синф indd

1. Mashhur tabib bobomiz Ibn Sino haqida nimalarni bilasiz?
2. Inson tanasida yurak faoliyatining o‘rni qanchalik deb o‘ylaysiz?
3. Siz qaysi sohada kashfi yot qilishni xohlar edingiz? 
http://eduportal.uz

---

36
ONA TILI 5-sinf
 
Tilimizda quyidagi kabi tovush ortishi hodisalari uchraydi.
Bular yozuvda aks etadigan tovush ortishi hodisalaridir: 
– 
bu, shu
+-
ga, -da, -dan
→ 
bunga, shundan 
(- 
n
 tovushi
);
–
 mavzu+ -ing → mavzuying 
(-
y 
tovushi
).
Ba’zi tovush ortishi hodisalari faqat talaffuzda sodir bo‘ladi:
– 
orzu, insho
kabi so‘zlarga egalik qo‘shimchasi qo‘shilganda 
y
tovushi qo‘shib aytiladi, yozilmaydi (
orzuyim
emas, 
orzum
);
– yonma-yon kelgan unlilar orasida ba’zan 
y
undoshi qo‘shib 
aytilsa ham, yozilmaydi. Masalan: 
material, tabiat, biologiya, 
maishat, teatr, aeroport
va hokazo.
 78-mashq.
 “O‘zbekni mashhur qilgan “Allapinin
” matnidagi ajratil-
gan so‘zlarni ko‘chiring. Qanday tovush o‘zgarishlari sodir bo‘layot-
ganini aniqlang. Masalan: 
o‘rni – 
i
 tovushi tushgan, yozuvda aks etgan.
 79-mashq. 
Qo‘shimcha qo‘shilishi bilan yozuvda aks etadigan to-
vush o‘zgarishlari sodir bo‘lgan so‘zlarni jadvalga joylang.
 
 
Parvoyim, shundan, seniki, meni, ko‘ngli, sanoq, ishlov, 
mavqeyi, shahrimiz, varag‘i, pasaymoq, obro‘yim, o‘quvchi, 
qishlog‘ingiz.
Tovush ortishi
Tovush tushishi
Tovush alma shishi
parvoyim
meni
ishlov