O‘qitish materiallar I to‘plami mutaxassislikka kirish o‘qitish materiallar
Yüklə 13,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Qarz oluvchi
– o‘ziga tegishli bo‘lmagan mablag‘ni vaqtincha ishlatib, uni belgilangan muddatda qaytarib berish va u bo‘yicha foiz to‘lash majburiyatini oluvchi tomondir. Bank kreditiga kelsak, kredit munosabatlarining sub’yektlari bo‘lib, albatta, kredit beruvchi bank va qarzdor bo‘lib turli yuridik va jismoniy shaxslar hisoblanadilar. Kreditning bu turi asosan banklarning jalb qilingan mablag‘lar bilan ishlashiga bog‘liq. Banklar o‘zida jalb qilingan mablag‘larni ehtiyoji borlarga qayta taqsimlash orqali kreditor sifatida faoliyat ko‘rsatadi. Uch bazaviy element (kreditlash sub’yekti, ob’yekti va ta’minoti) umumlashgan holda kreditlash tizimi sifatida harakat qiladi. Lekin boshqa tomondan yondashadigan bo‘lsak, ulardan biri ham yetarli bo‘lishi mumkin. Masalan, obro‘li va xalqaro bozorda o‘z o‘rniga ega bo‘lgan firma, joriy moliyaviy qiyinchiliklarga duch kelib, bank kreditiga murojaat etdi. Bunda bank iloji boricha bu kreditni berishga harakat qiladi, chunki bunday mijozni yo‘qotish bank uchun foydali emas. Yana bir misolda ko‘rishimiz mumkin, bir korxona kelajagi juda samarali, istiqbolli va foydali bo‘lgan loyihani bankka taqdim etib, bu loyihani moliyalash uchun kredit so‘rashi mumkin. Bank ushbu loyiha istiqboliga amin bo‘lsa, yuqori foyda olish maqsadida kredit berishi mumkin. Bu ikkala misolda, birinchi holda faqatgina kreditlash sub’yektiga, ikkinchi holda faqatgina kreditlash ob’yektiga e’tibor berilmoqda. Bu hollarda, kreditlash riski yuqori bo‘lib, bank bu mablag‘lardan ajralib qolish ehtimoli bor. Shuning uchun yuqorida sanab o‘tilgan uch bazaviy elementlarga umumlashgan holda e’tibor berish lozim. Tadbirkorlar o‘z loyihalarini bank krediti evaziga amalga oshirishi uchun belgilangan tartibda davlat ro`yxatidan o‘tishlari va o‘zlarining ish faoliyatlarini davom ettirishlari uchun belgilangan tartibda tijorat banklarida hisob raqami ochishlari lozim. Tijorat banklari tomonidan kichik biznes sub’yektlarini kreditlash O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining “Kichik tadbirkorlik sub’yektlarini milliy valyutada kreditlash tartibi t o‘g‘risida Nizom”ga va tijorat banklarining o‘z kredit siyosati asosida amalga oshiriladi. Yüklə 13,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|