Organik kimyoni endi boshlaganlar uchun maslahatlar

41 | Uglevodorodlarga galoid kislotalarning ta`siri (Markovnikov qoidasi bo`yicha)
Alkanlar va arenlar bu tipdagi reaksiyalarga kirishmaydi!
Sikloalkanlarda:
+HBr→CH₃-CH₂-CH₂-Br

Bu reaksiya siklobutan bilan ancha qiyin ketadi. Yuqori sikl birikmalar bu kislotalarni biriktirib olmaydi.

Alkenlarda: Etilen va uning gomologlari vodorod galogenidlarni ham biriktirib olishi mumkin:
CH₂=CH₂ + Br₂ →CH₃ – CH₂ – Br
Propilendan boshlab vodorod galogenid birikishi biroz farq qiladi. Bunda reaksiya Markovnikov qoidasiga asosan boradi. HBr dagi vodorod qo`shbog` saqlagan uglerodlardan ko`proq gidrogenlanganiga, brom esa kamroq gidrogenlanganiga birikadi.
CH<sub>2</sub>=CH – CH<sub>3</sub> + HBr → CH<sub>3</sub> – CH(Br) – CH<sub>3</sub>
Alkadiyenlarda: 1,2 yoki 1,4 birikadi. Darslikda yo`q.
Alkinlarda: . Darslikda yo`q.


42 | Uglevodorodlarni gidratlash
Alkanlar, sikloalkanlar va arenlar bu tipdagi reaksiyalarga kirishmaydi!
Alkenlar va alkadiyenlarda:. Darslikda yo`q.
Alkinlarda: M.G.Kucherov atsetilenga katalizator ishtirokida suv ta`sir ettirib sirka aldegidni hosil qilgan. O
HC≡CH + H₂O CH₃ – C
H


43| Uglevodorodlarni degidrogenlash reaksiyalari
1. Metan va alkanlarda degidrogenlanish reaksiyalari:
2CH₄→ C₂H₄ + 2H₂ (500℃,kat)
CH₄→ C + 2H₂ (1000℃)
2CH₄→ C₂H₂ + 3H₂ (1500℃)
C_nH_2n+2 → C_nH_2n + H₂ CH₃ – CH₃ → CH₂ = CH₂ + H₂
2. N.D.Zelenskiy siklogeksanni degidrogenlab benzol olgan.


+3H₂