Atsetilen ishlab chiqarish Atsitelin birinchi marta 1862 yilda Veler tomonidan kashf qilingan usul orqali olingan:
S
III Sa + 2N2O →SN SN + Sa (ON)2Q
C
Olingan xom ashyo kalsiy karbid ohak bilan koks yoki antratsidning ta’sirlanishi orqali olinadi.
SaO + S = Sa S2 + SO – Q
Reaksiya yuqori temperaturada 20000S da tez ketadi. U elektropechda olib boriladi. Reaksiyaning issiqlik effekti juda yuqori. Elektroenergiyaning bir qismi qizdirishga va shixtani suyuqlantirishga ketadi. Issiqlikning atmosferaga yo‘qotilishi juda kattadir. SHuning uchun 1t atsetilin olish uchun kerak bo‘ladigan elektroenergiyaning miqdori 11 500 kvt. soatgacha etadi.. YAna ko‘p sarf – xarajatlar talab qiladi. Ammo bu usul orqali birdaniga konsentrlangan atsetilen olinadi. (990 S gacha).
Keyinchalik apparat tuzilishi takomillashtirilib, jarayonni uzluksiz rejimiga o‘tkizilib, iqtisodiy xarajatlar, energiya sarfi kamaytirildi. Hozirgi kunda atsetilin tabiiy uglevodorodlardan olinmoqda.
Atsetilinning metaldan olinishi. Metal va boshqa uglevodorodlar juda yuqori temperaturada qizdirilganda gazlar aralashmasi hosil bo‘ladi. Bu aralashma tarkibida vodorod, etilen, atsetilen, to‘yinmagan yuqori uglevodorodlar aromatik uglevodorodlar va reaksiyaga kirishmay qolgan metal xamda qurush (uglerod) bo‘ladi. Bu erda bir nechaparallel va ketma – ket ketuvchi reaksiyalar sodir bo‘ladi.
Atsetilin hosil bo‘lish reaksiyasi quyidagicha boradi.
2SN → SN SN + 3N2 – Q
Jarayon muvozanatini o‘ng tomonga siljitish uchun xaroratni oshirish va bosimini kamaytirish kerak. Muvozanat qiymatlari
1 – jadvalda keltirilgan. 10 ∙ 104 n/m2bosimda
